سید رسول موسوی با اشاره به دیدار روسای جمهور آمریکا و روسیه پس از هشت سال در هلسینکی و بازتاب این دیدار در رسانه‌های گروهی نزد کارشناسان مختلف گفت: این ملاقات صرفا یک ملاقات بدون دستور کار مشخص بود. در مقایسه این ملاقات با ملاقات‌های سران آمریکا و روسیه و حتی آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد به ویژه ریگان و گورباچوف شاهد هستیم که یک مجموعه از کارشناسان قبل از این دیدارها با یکدیگر گفت‌وگو می‌کردند و پس از طی مراحل مختلف در موضوعات متفاوت یادداشت تفاهمات و قراردادها نوشته می‌شد و سپس با حضور سران موضوعاتی که اختلاف نظر بر سر آنها جدی بود بحث و سپس اسناد امضاء می‌شد، اما در این ملاقات شاهد بودیم که اصلا چنین مرحله‌ای طی نشد و آنها اول ملاقات کردند و سپس تصمیم گرفتند هیات‌های دو طرف با یکدیگر درباره جزییات صحبت کنند.
ترامپ به آمریکا همان نگاهی را دارد که به شرکتش دارد
وی ادامه داد: این روند در ملاقات رهبر کره شمالی با ترامپ نیز حاکم بود، بنا بر این به نظر می‌آید این شیوه کار ترامپ است و او بیشتر براساس تجربیات و دانش تجاری‌اش به مسائل سیاسی نگاه می‌کند و مجموعه آمریکا را مثل شرکت خود می‌بیند.
موسوی گفت: حتی در ملاقات روسای جمهوری آمریکا و روسیه، وزیران خارجه حضور نداشتند و آنها به تنهایی ملاقات کردند که این نشان می‌دهد نوعی مکانیزم تصمیم‌گیری از نظر ترامپ وجود دارد که بیشتر ناشی از شخصیت خاص اوست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به واکنش‌ها در میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به رفتار و سخنان ترامپ در این دیدار خاطر نشان کرد: علت این واکنش‌ها این است که اساسا ترامپ روند تصمیم‌گیری در درون دستگاه‌های مختلف را متوقف کرده و خودش راسا تصمیم می‌گیرد. آنچه در کنفرانس خبری اتفاق افتاد و اکنون ترامپ سعی دارد به نوعی آن را اصلاح کند و با واکنش جدی در آمریکا روبه‌رو شده است، این است که او در پاسخ خبرنگاری که از وی درباره گزارش دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ پرسید به نوعی پاسخ داد که به حرف‌های پوتین بیشتر از گزارش دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا اعتماد دارد و این صحبت از سوی رئیس جمهور آمریکا نسبت به دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور ضربه محکمی بود.
سفیر پیشین کشورمان در فنلاند در پاسخ به این‌که برخی معتقدند رفتارهای ترامپ را نباید خیلی از روی بی‌توجهی دید بلکه او هدفی را از این رفتار دنبال می‌کند، گفت: ترامپ هم در مذاکره با رهبر کره شمالی و هم در ملاقات با پوتین از منظر منافع ملی آمریکا اشتباهاتی را انجام داده است. البته ممکن است سیستم آمریکا و عده‌ای این روند را اصلاح و ویرایش کنند همان‌طور که دیدیم پمپئو وزیر خارجه آمریکا حرف‌هایی بعد از ملاقات رهبران کره شمالی و آمریکا زد که موجب موضع‌گیری کره شد و اساسا معلوم نیست سرنوشت این مذاکرات چه خواهد شد.
نتیجه مشخص دیدار ترامپ و پوتین جلوگیری از افزیش اختلافاتشان بود
موسوی گفت: تنها نتیجه مشخصی که در رابطه با دیدار پوتین و ترامپ می‌توان استنباط کرد این است که دو طرف به این جمع‌بندی رسیدند که در حال حاضر اگر چهار یا پنج اختلاف عمده میان آنها وجود دارد، آن را بیش از آن زیاد نکنند و اجازه دهند تا همین موارد مورد بحث و گفت‌وگو قرار گیرد.
این دیپلمات باسابقه کشورمان با اشاره به دیدار رییس‌جمهور آمریکا با رهبر کره شمالی در گذشته و برخی دیدگاه‌ها مبنی بر این‌که روسیه برای این دیدار چراغ سبز نشان داده است، گفت: تا قبل از فروپاشی شوروی، کره شمالی با سیاست حفظ وضع موجود در مقابل کره جنوبی حمایت سیاسی شوروی را داشت. اما با فروپاشی این نظام ظرفیتی که شوروی برای کره شمالی داشت از بین رفت و کره شمالی بیشتر روی چین تکیه کرد. اما چینی‌ها نمی‌توانستند هزینه‌هایی که شوروی برای حمایت از کره شمالی را پرداخت می‌کرد بپردازند و اینجا بود که بحث هسته‌ای شدن کره شمالی روی میز قرار گرفت.
وی ادامه داد: بنابراین هسته‌ای شدن کره شمالی جایگزین حمایت استراتژیک شوروی از این کشور شد. از این‌رو معتقدم اصلی‌ترین مساله در مذاکرات کره شمالی و آمریکا، تشویق کره جنوبی برای این کار بود، چراکه پس از جنگ کره در سال ۱۹۵۳ هیچ توافق‌نامه صلح میان کره شمالی و کره جنوبی وجود ندارد و صرفا به آتش بس اکتفا شده است؛ بنابراین موضوع تبدیل آتش بس به قرارداد صلح بین دو کره موضوعی است که سابقه ۶۰ ساله دارد.
موسوی خاطرنشان کرد: برداشتی که کره شمالی از غیرهسته‌ای شدن دارد مربوط به غیرهسته‌ای شدن شبه جزیره (کره شمالی و جنوبی) است، اما برداشتی که آمریکایی‌ها از غیرهسته‌ای شدن کره شمالی دارند صرفا به همین کشور محدود می‌شود نه شبه جزیره، بنا بر این در میان مذاکرات کره شمالی و آمریکا این مهم‌ترین اختلاف نظر در مذاکرات است که به این سادگی قابل حل نیست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به دیدار پوتین و ترامپ تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مسائلی که میان آمریکا و روسیه مطرح است به موضوع اوکراین و الحاق کریمه به روسیه باز می‌گردد و تمام تحریم‌ها علیه روسیه از سوی آمریکا تحت تاثیر همین مساله اتفاق افتاده است، اما در دیدار ترامپ و پوتین با توجه به مطالب مطرح شده در مصاحبه مشترک، هیچ حرفی از این موضوع نشده است، بلکه صرفا در بین تمامی موضوعات مورد بحث آنچه به صراحت درباره آن صحبت شده تضمین امنیت رژیم اسرائیل بوده است.
چین و کشورهای اروپایی در مقابله با آمریکا بیشتر به باج دادن به آن تمایل دارند
موسوی در پاسخ به این‌که این دیدار چه تاثیری بر موضوع ایران خواهد داشت؟ گفت: اساسا موضوع ایران در مصاحبه مشترک با احترام مطرح شد. موضع پوتین درباره برجام قابل توجه بود و به بهترین شکل دیپلماتیک موضوع خروج آمریکا از برجام را محکوم کرد.
وی ادامه داد: هرچه در فضای بین‌الملل مسائل مختلف بیش‌تری در اولویت قرار گیرد برای ایران خوب است. متاسفانه آمریکا و برخی کشورها تلاش دارند ایران مهم‌ترین موضوع بین‌المللی دنیا باشد و اکنون که مسائل آمریکا و روسیه و مسائل منطقه‌ای دیگر مطرح می‌شود به نفع ماست.
سفیر پیشین ایران در فنلاند گفت: متاسفانه فضای بین‌المللی به شکلی است که کشورهایی از جمله چین و کشورهای اروپایی قدرت ویژه خاصی برای مقابله با آمریکا از خود نداشته و یا اراده نشان دادن ندارند و بیشتر به باج دادن به آمریکا تمایل دارند تا دست از سرشان بردارند. در حال حاضر چینی‌ها در مقابل جنگ تجاری که آمریکا به راه انداخته است عقب‌نشینی‌های جدی کرده اند.
موسوی گفت: تاثیر دیدار پوتین و ترامپ بر برجام و اروپایی‌ها آنی و مستقیم نیست، اما در بلندمدت تاثیرگذار است. آمریکا با خروج از برجام به بازیگر غیرقابل اعتماد برای دنیا تبدیل شده است و این مساله در بلندمدت بر رویکرد کشورهای مختلف نسبت به آمریکا تاثیر می‌گذارد.
وی در عین حال خاطر نشان کرد: ساختار و زیربنای اروپا به گونه‌ای نیست که بتواند در برابر آمریکا واکنش جدی نشان دهند، چرا که آمریکا و اروپا از یک چسبندگی و درهم تنیدگی اقتصادی برخوردارند.
وی ادامه داد: مذاکرات ترامپ و پوتین می‌تواند در درازمدت بر مساله برجام و ادامه اجرای این توافق بدون آمریکا تاثیرگذار باشد اما اثر آنی و مستقیم ندارد. خروج آمریکا از برجام عملا آمریکا را به عنوان یک بازیگر غیرقابل اعتماد به دنیا معرفی می‌کند و تکرار چنین رفتاری در موضوعات و قراردادهای دیگر این فضا را گسترده‌تر می‌کند. در عین حال معتقدم ساختار و زیربناهای اروپایی به گونه‌ای نیست که آنها بتوانند خود را از آمریکا جدا کنند و یا اقدامی را علیه آن به طور جدی انجام دهند. اقتصاد اروپا و آمریکا به گونه‌ای بهم چسبنده و پیچیده است که امکان جدا شدن از یکدیگر بدون هزینه‌های زیاد وجود ندارد. کشورهایی مثل چین، هند، مکزیک و ایران از جمله کشورهایی هستند که می‌توانند به دلایل مختلف خود را در فضاهای مستقل خود تعریف کنند، چرا که آن درهم تنیدگی اقتصادی که در غرب اتفاق افتاده است را ندارند.
این دیپلمات باسابقه در رابطه با رفتار روسیه و پوتین در دیدار با ترامپ نیز تصریح کرد: روس‌ها عاقلانه برخورد کردند. ملاقات‌هایی که پوتین قبل از ملاقات با ترامپ داشت دست پوتین را باز می‌کرد، اما ملاقات‌های ترامپ دست او را خالی کرد. او به لندن رفت و در دیدارهایش اختلافات خود را با انگلستان را نشان داد و در بروکسل در اجلاس ناتو هرچند که مدعی شد در پیشبرد سیاست‌هایش موفق بوده است اما سران کشورهای دیگر مطالب دیگری را مطرح کردند. ترامپ در اجلاس ناتو حرفی را زد که برایش اصلا خوب نبود. او اروپا و چین را دشمن خود اعلام کرد و گفت که باید با روسیه متحد شویم تا مقابل این دشمنان بایستیم و با این شرایط پای میز مذاکره با روسیه آمد.
وی با اشاره به تفاوت فضای رسانه‌ای درباره دیدار پوتین و ترامپ و مسکو و واشنگتن گفت: در آمریکا می‌گویند ترامپ با روسیه به توافق رسیده است نه آمریکا با روسیه، در حالی که در روسیه معتقدند آمریکا با روسیه به توافق رسیده است و این نشان می‌دهد تا چه اندازه افکار عمومی دو طرف از یکدیگر فاصله دارند.
نتایج دیدار ترامپ و پوتین اثرات مهمی در داخل آمریکا خواهد داشت
موسوی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود دلیل رفتار ترامپ در مقابل پوتین وجود برخی پرونده‌ها و مسائل و رسوایی‌های اخلاقی است، گفت: طرح چنین مسائلی در رابطه با رییس‌جمهور کشوری مانند آمریکا بسیار بد است، معتقدم آمریکا چون قدرت و ثروت دارد مسائل‌اش خیلی مطرح نمی‌شود. اگر هر رییس‌جمهور دیگری با چنین حاشیه‌های اخلاقی مواجه می‌شد تا کنون هفت کفن پوسانده بود، اما رییس‌جمهور کشوری مانند آمریکا در برابر چنین مسائلی بیشتر مقاومت می‌کند. ما امروز با این مساله مواجهیم که رییس سابق نهاد اطلاعاتی آمریکا موضوع خیانت رییس‌جمهور این کشور در جریان دیدارش با پوتین را مطرح می‌کند. از این‌رو معتقدم نتایج دیدار اخیر اثرات مهمی در داخل آمریکا خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: قبل از ملاقات پوتین و ترامپ این دیدار یک اهمیت داشت و بعد از آن اهمیت‌اش به مراتب قابل توجه‌تر شده است و این انتظار وجود دارد که در درون آمریکا ترامپ با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه شود.
این دیپلمات با سابقه کشورمان در پاسخ به این‌که در دیدار پوتین و ترامپ فکر می‌کنید مساله خروج ایران از سوریه مطرح شده است، گفت: فرض کنیم که روسیه و آمریکا توافق کنند ایران از سوریه خارج شود، اما سوال این است که چنین توافقی چه مفهومی دارد و آیا اساسا شدنی است؟
وی ادامه داد: خروج ایران از سوریه به این معنی که مستشاران ایرانی در آن نباشند آیا به معنی آن است که ایران در سوریه نیست؟ بنا بر این حتی اگر توافقی در این‌باره شود این پدیده شدنی نیست، زیرا نظام سیاسی سوریه و ارتش این کشور راهبردی دارند که سوریه را در کنار ایران قرار می‌دهد. علاوه بر این روس‌ها نمی‌توانند چنین توافقی داشته باشند بدون آنکه ظرفیت ایران در زمین سوریه را جایگزین کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد روسیه هم نمی‌تواند خیلی در سوریه حیات داشته باشد.
طرح موضوع خروج ایران از سوریه در دیدار پوتین و ترامپ محلی از اعراب ندارد
موسوی تاکید کرد: معتقدم بحث خروج ایران از سوریه نه در دیدار پوتین و نه ترامپ و نه در بین روس‌ها و حتی نزد آمریکایی‌ها محلی از اعراب ندارد. حضور ایران در سوریه قبل از آنکه فیزیکی و لجستیکی باشد به نوع تفکر، تحلیل‌ها و روحیه مقاومتی بر می‌گردد. ما امروز در یمن هیچ نیروی نظامی نداریم، اما دائم می‌گویند ایران از یمن خارج شود، در حالی که عربستان به یمن حمله نظامی کرده و در بحرین نیروی نظامی دارد، اما تفکر و اندیشه مقاومتی است که در کشورهایی از جمله یمن خاستگاه دارد را بر نمی‌تابند.
