همزمان با دیدار امروز پوتین و ترامپ در هلسینکی، المانیتور در گزارشی نوشت: خروج ایران از سوریه میتواند توازن قدرت را به زیان مسکو در منطقه تغییر دهد. به این ترتیب فرضیه پذیرش خواستههای ترامپ توسط پوتین بر سر خروج ایران از سوریه غیرواقعی است و پوتین منافع ایران را در هلسینکی فدا نمیکند.
هلسینکی پایتخت فنلاند روز 16 ژوئیه (25تیرماه) میزبان نشست «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری آمریکا و «ولادیمیر پوتین» همتای روس او خواهد بود.
«جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا اذعان کرد که بخش مهمی از گفتوگو میان پوتین و ترامپ درخواست از روسیه برای خروج ایران از سوریه خواهد بود.
براساس گفتههای بولتون، واشنگتن ماندن «بشار اسد» رئیسجمهوری سوریه در قدرت را پذیرفته است و در مقابل مسکو باید ارتباط خود با تهران بر سر سوریه را قطع کند و به واشنگتن در خروج ایران از سوریه کمک کند.
در واکنش به این اخبار، برخی مطبوعات ایران، روسیه را متهم به خیانت به تهران کرده و اینگونه تفسیر کردند که قرار است مسکو از ایران به عنوان وسیلهای برای چانهزنی در برابر واشنگتن استفاده کند.
اما مقامات روسی دست از صحبت درخصوص حضور قانونی ایران در سوریه برنداشتهاند. روز 28 ژوئن (7تیرماه)، «واسیلی نبنزیا» سفیر روسیه در سازمان ملل متحد، حضور ایران در سوریه را «قانونی و غیرقابل انکار» نامید و تاکید کرد: «هیچکس نمیتواند این مسئله را رد کند چه دوست داشته باشد یا نه». 4 روز بعد، «میخائیل بوگدانف» معاون وزیر امور خارجه روسیه در اظهاراتی گفت: «حضور ایران در سوریه ماهیت مستشاری دارد و اساسا در راستای مبارزه با تروریسم است».
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه هم خواسته آمریکا و اسرائیل برای خروج کامل ایران از سوریه را «کاملا غیرواقعی» دانست. اما برای درک بهتر وضعیت، لازم است چندین عامل مهم را در نظر بگیریم. نخست و مهمتر از همه، باید هدف اصلی ایران را برای حضور در بحران سوریه در نظر بگیریم. ایران به عنوان یکی از متحدان اصلی و همیشگی دولت سوریه، هدفش از ابتدا حفظ اسد در قدرت و کمک به وی برای حفظ کنترل کامل در سوریه بوده است و در این زمینه، تهران همواره حضور کشورهای خارجی و به ویژه آمریکا را مانع اصلی برای رسیدن به هدف خود در سوریه میدانسته است.
بنابراین، اگر هر توافقی احتمالی میان ترامپ و پوتین منجر به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و ماندن اسد در قدرت شود، برای ایران برگ برنده ارزشمندی به شمار خواهد آمد.
در نهایت، روسها به خوبی میدانند در شرایطی که ترکیه به عنوان یکی از ستونهای روند «آستانه»، وارد روابط جدیدی با ایالات متحده در مورد مسئله سوریه شده است، خروج ایران میتواند توازن قدرت را به زیان «مسکو» تغییر دهد.
به این ترتیب، فرضیه پذیرش خواستههای ترامپ توسط پوتین بر سر خروج ایران از سوریه غیرواقعی است.
از سوی دیگر مجله آمریکایی فارین پالیسی در گزارشی خاطر نشان کرد: پوتین خواسته ترامپ برای خروج ایران از سوریه را نخواهد پذیرفت.
«امی مکینن» در فارین پالیسی نوشت: اگر برنامه پرزیدنت ترامپ در نشست آینده، فشار به ولادیمیر پوتین برای خروج نیروهای ایران از سوریه باشد؛ او احتمالا با پاسخ منفی پوتین روبرو خواهد شد.
تحلیلگران بر این عقیده هستند که پوتین هیچ علاقهای به حذف ایران از معادله سوریه ندارد و حتی در صورت تمایل، وی از اهرم نفوذ و قدرت کافی برای انجام این کار برخوردار نیست.
مایکل مک فائول یکی از سفیران سابق آمریکا در مسکو گفت: « فکر میکنم اینکه پوتین بتواند دستور به خروج شبه نظامیان ایران از سوریه دهد، از اساس بسیار اغراق شده است. او از چنین اهرم قدرت و نفوذی برخوردار نیست.»
هر دو کشور روسیه و ایران در جنگ داخلی سوریه از بشار اسد پشتیبانی کردهاند. دهها هزار شبه نظامی مورد حمایت ایران از نیروهای اسد در مقابل گروههای تروریستی حمایت کردهاند. روسیه از سال ۲۰۱۵ به نفع بشار اسد حملات هوایی ترتیب داده است. همکاری مشترک آنها در سوریه علاوهبر حفظ بشار اسد در قدرت توانست زمینه دستیابی به اهداف نهایی روسیه یعنی ممانعت از تغییر حکومت سوریه و جای پا در خاورمیانه را فراهم کند.
یوری بامین متخصص خاورمیانه در شورای امور بینالملل روسیه گفت: « من فکر میکنم اکنون برای همه روشن شده که روسیه به راحتی از همکاری با شرکای خود دست نمیکشد. اگر آنها چنین قصدی را داشتند مدتها پیش نسبت به اسد و ایران انجام داده بودند.»
ریچارد نفیو عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا گفت: « میدانید اگر در نشست آینده، پرزیدنت ترامپ بر خروج نیروهای ایران و حزبالله از سوریه، خروج بشار اسد از قدرت و گذار دموکراتیک و صلح آمیز در داخل سوریه تاکید کند؛ روسها تا لحظه خروج ترامپ و همراهانش از اتاق به آنها خواهند خندید.»