"عبدالرزاق آخوند رهبر" امام جمعه شهرستان آق‌قلا است؛ امام‌جمعه‌ی که مردمی بودن و محبوبیتش زبان‌زد خاص و عام است. محبت به اهل بیت پیامبر اسلام را محور وحدت بین شیعه و سنی می‌داند و می‌گوید که، امیدش به شفاعت اهل بیت به اندازه نماز است.
منزل و دفترش یکی است و درب خانه او برای همگان باز است و با یک "یاالله" هرکس که بخواهد می‌تواند وارد شود. چه آن دختر و پسری که خطبه عقد فوری به دفترشان می‌آیند تا ضمن قرائت خطبه عقد، رضایت پدر و مادر و دیگر تبعات چنین ازدواجی را بپذیرید و چه آن جوان یا پیرمردی که برای مشکل کار، معیشت یا مسائل شرعی می‌خواهد امام‌جمعه را ملاقات کند.
"آخوند رهبر" می‌گوید، به مردم آق قلا گفته هر وقت که نیاز به دیدار با امام جمعه داشتند، بعد از پایان درس حوزه تا آخر شب می‌توانند به منزل ایشان بیایند و هیچ نیازی حتی به وقت قبلی نیست. این آخوند اهل سنت خود را مقید به شرکت در مراسم جشن و عزا می‌داند و می‌گوید امام جمعه در شادی و عزا باید همراه مردم باشد به همین دلیل است که سعی می‌کنم در حد توان در مراسم‌های عروسی شرکت و در مراسم تشییع‌جنازه حضور یابیم چرا که یک امام جمعه تنها با مردمی هویت پیدا می‌کند.
از هیچ مرکز یا نهادی حقوقی دریافت نمی‌کند و می‌گوید زمین‌های زراعتی از پدرش به او به ارث رسیده کفاف زندگی‌اش را می‌دهد؛ او می‌گوید امام جمعه‌ای که مردمی نباشد و فراتر از سطح مردم زندگی‌کند از عمل به وظیفه و مأموریتی که مقام معظم رهبری به ائمه جمعه داده، عاجز خواهد بود چراکه امام جمعه تنها زمانی می‌تواند نماینده شایسته رهبر انقلاب باشد که، در کنار مردم و با مردم زندگی کند و کسانی که فراتر از سطح زندگی مردم زندگی می‌کنند، نمی‌توانند ادعا کنند که امام جمعه یا نماینده رهبری هستند.
در راستای گفت‌وگو با ائمه جمعه‌های مردمی، برای گفت‌وگو با آخوند رهبر به شهرستان آق‌قلا واقع در استان گلستان رفتیم؛ ضمن حضور 2 روزه در منزل و دفتر این امام جمعه، از نزدیک شاهد فعالیت کاری و شخصی وی بوده و همراه ایشان به یکی روستاهای محروم آق‌قلا رفتیم؛ در کلاس درس حوزوی وی حضور یافته و با ایشان در مراسم جشن تکلیف دانش آموزان شهرستان آق‌قلا شرکت کردیم تا در این مدت بتوانیم بخشی زندگی شخصی و کاری آخوند رهبر را به تصویر بکشیم.
بنا به تحقیقی که بنده داشته‌ام شما به‌عنوان امام جمعه، از محبوب‌ترین مسئولین شهرستان آق‌قلا در بین مردم هستید؟ "دلیل این محبوبیت" و تعریف شما از "مردمی بودن امام جمعه" چیست؟
_ امام جمعه‌ها باید در ارتباط نزدیک با مردم باشند چون امام جمعه یک خلفی است از طرف رسول اکرم یا ائمه اطهر یا نمایندگان ولی‌فقیه یا رهبر معظم انقلاب که باید بتوانند نماینده شایسته‌ای باشند. باید زندگی امام جمعه برای مردم شفاف باشد و امام‌جمعه در بین مردم زندگی کنند تا بتواند مشکلات را مردم درک و منتقل کند. امام جمعه باید در مراسم‌های مردمی، امکان مردمی و جاهای که مردم مشکل دارند در بین مردم باشد و اگر دور از مردم باشد و مردم نتوانند با امام جمعه ارتباط بگیرند طبیعی است امام جمعه در کار خود و وظیفه خود موفق نخواهد بود.
اگر درجایی امام جمعه‌ای مردمی نباشد چه ضررهایی به انقلاب و به کشور می‌زند؟
ائمه جمعه بعد از انقلاب اخص امامان جمعه اهل سنت که قبل از انقلاب هم نماز جمعه می‌خواندند، نمایندگان و خلفای پیامبر هستند و باید از این جایگاه به‌درستی حراست کنند. ائمه جمعه در کشور نمایندگان رهبری هستند و رهبر معظم انقلاب همواره به مردمی بودن امام جمعه‌ها تأکید کرده است پس باید همه ما بدانیم که تنها با مردمی بودن می‌توانیم نماینده شایسته برای رهبری باشیم. کسانی که با ارتباط با مردم، موجب ارشاد مردم و هدایت مردم می‌شوند و در حقیقت همانند مردم زندگی می‌کنند اینها کسانی هستند که می‌توانند در مسیری که مقام معظم رهبری ترسیم کرده موفق باشند. بنا بر این به نظر بنده اگر امام جمعه مردمی نباشند و رابطه خوبی با مردم نداشته باشند، نمی‌تواند امام جمعه مورد نظر مقام معظم رهبری باشد.
الان مردم بخواهند با شما ارتباط بگیرند باید چه‌کار کنند باید با دفترتان تماس بگیرند؟
خیر. درب منزل ما باز است برای همه. هر موقع از شبانه‌روز مردم خواستند، آزادند که به منزل ما بیایند. بعضاً مردم می‌آیند که من کلاس یا مراسم‌های دیگر هستیم در اینجا گفته‌ام اگر کسی سرزده آمد و من نبودم منتظر باشد تا بنده سریع خود را به منزل برسانم و با مردم صحبت کنم. ببینید همین‌که شما اینجا آمدید، چند جوان با شما وارد شدند و من اصلاً خبر نداشتم که این بزرگواران آمده‌اند لذا باکمال میل و افتخار با آنها صحبت و به وظیفه خودم عمل کردم.
به نظر شما اینکه برای بعضی از امام‌جمعه باید خیلی هماهنگ کرد مسئول دفتر باشد و چند روز بعد وقت بدهند این آسیب است؟
خیر. بهتر است برنامه‌ریزی باشد ممکن است یک امام جمعه سرش خیلی شلوغ باشد و کارهای متفاوتی داشته باشد اما بنده، کارم همین است که با در خدمت و خادم مردم باشد و کاری جز این هم نباید داشته باشم. البته اشکالی ندارند که مردم با برنامه‌ریزی با امام‌جمعه ارتباط داشته باشند؛ اصل بحث این است که امام جمعه مردمی بودن را به‌عنوان فرهنگ قبول داشته باشد.
یک بحثی است یکی با مردم بودن و یکی اینکه مردم می‌آیند مسجد و امام‌جمعه هم با مردم دیدار می‌کند جای دیگر هم هست که می‌گویند امام جمعه برود سراغ مردم شما میروید سراغ مردم؟
ببیند یک وقت هست که مردم با امام‌جمعه کار دارند؛ مشکل‌دارند یا می‌خواهند از امام‌جمعه سؤال شرعی بپرسند خب در اینگونه موارد مردم به امام‌جمعه رجوع می‌کند اما این کافی نیست امام جمعه باید بین مردم باشند و با درد مردم آشنا باشد. البته نمی‌خواهم بگویم که من کار خاصی می‌کنم، نه. وظیفه‌دارم و رسالتم همین است که با مردم باشم به همین دلیل است که به روستاها می‌روم؛ در مراسم‌های عروسی و عزا شرکت می‌کنم. نماز میت می‌خوانم خطبه عقد می‌خوانم و به بهانه‌های مختلف به جمع مردم می‌روم و این را برای خود توفیق می‌دانم.
یعنی مثلاً موقع برداشت محصول به کشاورزان سر می‌زنید؟
بله. خودم زمین کشاورزی دارم و با مسائل کشاورزی آشنا هستم. سر زمین‌های کشاورزی می‌روم به کشاورزان خسته نباشید و خدابرکت می‌گویم اگر مشکلی هم داشته باشند، می‌شنوم و اگر کاری هم در توانم باشد برایشان انجام می‌دهم و مشکلات را به مسئولین منتقل می‌کنم.
ورزشگاه، سینما یا تئاتر میروید؟
ورزشگاه‌ها بعضاً می‌روم. اما سینما و تئاتر تاکنون نرفته‌ام.
مشخصاً در کجا ارتباط گرفتن با جوان‌ها خوب است کجا میروید سراغ جوان‌ها؟
جوان‌ها را بیشتر در مساجد می‌بینم اما نه اینکه فقط مسجد؛ برخی از جوانان را در مراسم‌ها و برخی دیگر را در خیابان‌ها و محله یا روستاها می‌بینم و با آنها صحبت می‌کنم. وقتی جوان‌ها را می‌بینیم با آنها با ادبیات خودشان صحبت می‌کنم شوخی می‌کنم تا آنها با من راحت باشد و احساس نکنند که چون مثلاً من امام‌جمعه هستم آنها باید برای ارتباط محدودیت داشته باشند.
شما ازجمله آخوندهای اهل سنت محب اهل‌بیت هستید؟ فلسفه محبت و علاقه شما به اهل بیت چیست؟
اقتدا به قرآن کریم. فلسفه‌اش همین است. وصیت رسول‌الله به اهل‌بیت همین است. اگر ما به اهل بیت علاقه نداشته باشیم ممکن است عبادت‌های ما ظاهری باشد. محبت اهل‌بیت یک امر درونی است محبت اهل‌بیت، تزکیه روح می‌دهد حدیثی از رسول اکرم داریم که می‌فرماید، محبت به اهل‌بیت نداشته باشیم محبت به قرآن نداریم.
در بخشی از بیانات شما هست که فرمودید برای قیامت، به محبت اهل بیت به اندازه نماز امیدوارید.
بله. اهل‌بیت شافع هر امت است. ما نمی‌توانیم به عبادات علاقه داشته باشیم اما اهل بیت نه. اگر شفاعت پیامبر را می‌خواهیم باید محب اهل‌بیت پیامبر باشیم. به نظرم بهترین راه برای وحدت همین است که همه ما حول محور محبت و علاقه به اهل‌بیت جمع‌شویم. کسانی که به مخالفت با اهل بیت می‌پردازند افراطی‌گری را ترویج می‌دهند و در نهایت مثل داعشی‌ها و تکفیری‌ها می‌شوند.
مقام معظم رهبری یک بحثی فرمودند با عنوان شیعه انگلیسی -اهل سنت آمریکایی منظورشان داعش و تکفیری‌ها و سلفی‌ها هستند و شیعه انگلیس هم کسانی هستند که به اسم شیعه به مقدسات اهل سنت توهین می‌کنند. فکر می‌کنید این بیانات حضرت آقا در مورد شیعه آمریکایی و اهل سنت انگلیسی چقدر می‌تواند موجب وحدت شود.
این بیان و تحلیل آقا بسیار دقیق و درست است. الحمدالله که آقا هم رئیس‌جمهور بوده و هم نسبت به مسائل جاری و قانونی کشور آگاه و مسلط است. آقا همواره به اهل سنت نگاه محبت‌آمیزی داشته است. در گذشته ایشان در گرگان منبر می‌رفتند و من زمانی که طلبه بودم از بیانات ایشان استفاده می‌کردیم. اهل سنت هم آن از بیانات ایشان که تشویق به وحدت و همدلی بود استفاده می‌کردند من می‌توان به جرئت بگویم که تاکنون یک کلمه یا جمله اختلافی از رهبر انقلاب نشنیدم چرا که ایشان ضرورت وحدت را بیش از هر کس دیگری احساس می‌کند. وحدت ضرورت دارد چرا که از اختلاف هم شیعه و هم سنی ضرر می‌کند و درنهایت دین ما و قرآن ما توصیه به وحدت می‌کنند.
درباره "شیعه انگلیسی" نظرتان چیست? به نظر شما این جریان چقدر به مسلمانان ضربه می‌زند؟
بله اینها هم افراطی هستند و کارشان برای مسلمین مضرر است. توصیه و و دعا می‌کنیم که اینها به توصیه‌های دلسوزانه رهبر انقلاب توجه کنند. همه باید متوجه باشند رهبری توصیه به وحدت می‌کند و این رهبر ما از این دنیا هیچ‌ندارند و هر چه می‌گوید بر اساس توصیه‌های قرآنی و دینی است. رهبر انقلاب باید برای همه ما الگو باشد و ما باید تنها به ایشان اقتدا کنیم چرا که آقا برای ما یک اسوه حسنه است که عدم توجه به رهنمودهایشان موجب خسران خواهد شد. بین شیعه و سنی اشتراکات زیادی وجود دارد و درعین‌حال اندک اختلافی نیز هست ما باید توجه کنیم به اشتراکات زیادمان نه به اندک اختلافاتی که داریم.
شنیدم فرزند شما از مدافعان حرم بوده‌اند؟
ایشان برای تحصیل رفته بودند، سوریه. البته الان برگشته‌اند منتهی باید گفت که همه ما مدافع حرم هستیم همه ما وظیفه دینی داریم که شعائر الهی پاسداری کنیم. فرزند بنده در سوریه هم که بود به ایشان توصیه کردم که برای دفاع از حرم حضرت رقیه و حضرت زینب تبلیغ کند و تبلیغ برای دفاع از حرم نیز نوعی مدافع حرم محسوب می‌شود.
معیشت و نیازهای مالی شما چگونه تأمین می‌شود؟ شنیدم که از شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه حقوقی نمی‌گیرید؟
با پول گرفتن از شورای سیاست‌گذاری موافق نیستم و این تنها نظر بنده نیست بلکه برخی علمای بزرگوار شیعه نیز چنین اعتقادی دارند. پدرم از قدیم مختصر زمین‌هایی داشت که برای ما به ارث گذاشته است گرچه این زمین‌ها هم دیم است اما به زارعت اینها کفاف می‌دهد و مشکلی نداریم.
منزل شما خیلی ساده و تقریباً قدیمی است نمی‌توانید خانه بهتر بسازید؟
همین اضافه هم هست! ما 35 سال پیش با پول زراعت این خانه را ساختیم و راضی هستیم. این خانه همین‌که ما را از سرما و گرما نجات می‌دهد، کافی است و کفاف می‌دهد.
برخی تصور می‌کنند که منزل امام جمعه باید بزرگ باشد، شما چرا خانه بزرگ نمی‌سازید؟
به فکر آن هم نیفتادیم که خانه بزرگ و شیک بسازم. بیانات رهبری را گوش کنید ایشان اصلاً اشرافی گری را تائید نمی‌کند، مخصوصاً برای مسئولان، روحانیون و ائمه جمعه.
مدل ماشین شما چیست؟
من ماشین ندارم. پسرم یک پژو داشت که فروخت.
از مسئولین کمک نمی‌گیرید؟
خیر. درخواست هم نکردم اگر درخواست کنم حتماً می‌دهند.
داده‌اند و شما نگرفتید؟
اصلاً ما تمنا و خواهش نکردیم که پول یا کمکی به دفتر امام‌جمعه کنند.
در منطقه آق‌قلا خودتان را در طبقه متوسط می‌دانید یا از طبقه بالا؟
از طبقه متوسط.
نگاه شما نسبت به طبقه پایین چگونه است؟
باید به طبقه پایین کمک کرد و همه ما وظیفه‌داریم که کمک کنیم. الحمدالله در منطقه ما طبقه متوسط به طبقه پایین و طبقه بالا به طبقه متوسط کمک می‌کند.
یکی از نگرانی‌ها موجود در جامعه بحث ازدواج جوانان است. شما برای ازدواج جوان‌ها به‌طور مشخص چه کرده‌اید؟
باید با جوان‌ها صحبت کنیم و از آنها بخواهیم زندگی خود را با توکل و اعتماد به خدا شروع کنند. خوب نیست من بگویم چه‌کار کرده‌ام. همین اخیراً یک دختر و پسر آمدند اینجا، گفتند راضی به ازدواج هستیم. چون دختر هم بالغ بود و نیاز به اجازه پدر (در مبانی فقهی اهل سنت) نداشت؛ اینها را به عقد درآوردم و قرار شد و سپس با خانواده‌شان تماس گرفتم و رضایتشان را به این ازدواج جلب کردم. خب در همین موارد من سختی‌ها زیادی کشیده‌ام. بعضاً به خاطر این کارها از من شکایت کرده‌اند اما باکی ندارم چون معتقدم باید جوان‌ها را کمک کرد.
می‌گویند روحانی باید برای مردم آبرو بگذارد و حتی برای مشکلات مردم "دق" کند؟ شما کجاها برای مردم آبرو گذاشته‌اید؟
مردم هرکجا مشکلاتی داشته باشند که از در توان ما بوده دریغ نکرده و وظیفه خود دانسته‌ایم که کمک کنیم و تلاش کنیم که اگر مشکلی برای مردم پیش‌آمده آن مشکل رفع شود.
وقتی به شما رجوع می‌کنند تا درباره یک مشکل وساطت و حتی از یک‌طرف دعوا عذرخواهی کنید، چه‌کار می‌کنید؟
بعضاً پیش‌آمده یک نزاع محلی یا روستایی و یا فامیلی پیش آمده که لازم بوده بنده به عنوان امام جمعه بروم و از یک‌طرف یا طرفین خواهش کنم که گذشت کنند و کوتاه بیایند که این مهم را وظیفه خود دانسته‌ام و به نظرم این کار یک نوع جهاد و احسان است. خب همین کارهاست که می‌تواند فاصله روحانیت با مردم را کم کند و اگر روحانی شیعه و آخوند سنی از این موارد فرار کند و به مشکلات مردم بی‌توجه باشند، فاصله آنها با مردم بیشتر خواهد شد. روحانی، آخوند یا امام‌جمعه باید به درد مردم برسند؛ به فکر مردم و جوانان باشند و آنان را درک کنند. به نظرم در اسلام غرور یا کبر از هیچ‌کس پذیرفته نیست مخصوصاً از کسی که وظیفه ارشاد و هدایت مردم رادارند.
گفتید، امام‌جمعه باید مثل مردم زندگی کند اگر مردم جایی محروم باشند امام‌جمعه آنجا هم باید خیلی محروم باشد؟
امام‌جمعه باید با مردم باشد یعنی اینکه فراتر از سطح مردم زندگی نکند؛ خداوند خودش روزی را می‌رساند البته من امام‌جمعه محروم ندیده‌ام یا نشنیده‌ام. بالاخره خدا می‌رساند پس بهتر است مثل مردم زندگی کنند و مشکلات مردم را رفع کنند.
شما چند فرزند دارید؟
سه تا پسر سه تا دختر. همه ازدواج کردند
یک نکته که من از چند تا امام‌جمعه هم پرسیدم می‌گویند یکی کارهایی که نشان می‌دهد امام‌جمعه مردمی است یا نه؛ نحوه وصلت کردن آنهاست. شما خودتان در منطقه متوسط زندگی می‌کنید آیا با طبقه بالا، وصلت کرده‌اید یا طبقه هم‌سطح خود؟
عروس‌های ما دختران علما هستند یکی از عروس‌های ما دختر امام‌جمعه بندر ترکمن است و بقیه هم از اقوام هستند
یعنی شما با ثروتمندان وصلت نکردید؟
خیر. با هم‌کفو، خودمان.
شما درشأن امام جمعه نمی‌دانید که با ثروتمندان وصلت کند؟
من صلاح نمی‌دانم با هم‌کفو خودش باشد بهتر است، امکان دارد اتهاماتی بزنند و به فرموده رسول‌الله مؤمن نباید در مظان اتهام باشد.
رفت‌وآمد شما با مردم چطور هست اگر کسی یا یک روستایی شما را به منزل دعوت کند، می‌پذیرید؟
بله. دعوت کنند می‌روم چرا نباید بروم.
مثلاً کسی بگوید مراسم عقد داریم!
اغلب خودشان می‌آیند مسجد. بعضاً می‌خواهند که خطبه عقد بخوانم که قبول می‌کنم و هر زمان که توفیق نباشد، فرزندم شیخ عبدالباسط را می‌فرستم.
به خاطر کهولت سن؟
خیر. الحمدالله کهولت سن ندارم . برای اینکه او(فرزندم) هم با مردم باشد، ایشان یا بعضا برخی طلبه‌ها را می‌فرستم.
شما با "آقا" دیدار داشتید یک بار؟
بله. ما دیدار با رهبر انقلاب زیاد داریم. به ایشان هم علاقه‌مند هستیم اما نمی‌خواهیم زیاد مزاحمشان بشویم.
آخرین باری که ایشان را دیدید چه زمانی بود؟
مراسم هفته وحدت بود، آن هم در مراسم حج.
با ایشان صحبت هم کردید؟
چند وقت پیش با شماری از علما رفتیم خدمتشان. ترکی هم‌صحبت کردیم و آقا با علاقه‌مندی به ترکمن‌ها و اهل سنت، با ما صحبت کرد. ما عاشقانه به ایشان علاقه‌مند هستیم ولی زیاد مزاحم ایشان نمی‌شویم یک بار هم آقا ما دعوت کرد و در کنارشان نشستم؛ هم طعام خدمت ایشان صرف کردم و هم از معنویات ایشان استفاده. امیدوارم خداوند همین یک وعده غذای که من با ایشان میل کردم، روز قیامت برای ما شاهد باشد.
من در مدت یکی دوساعتی که اینجا نشستم هرچند دقیقه یکبار، یکی وارد منزل می‌شود و با شما درباره مشکلاتش صحبت می‌کند و (به مزاح: البته مصاحبه ما را قطع می‌کند) واقعاً این سبک که مردم اینگونه خدمت پیشوایان دینی و سیاسی خود برسند، را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ماهم برای مسجد و هم‌منزل در خدمت مردم هستیم. این سبک علمای قدیم است که ما از آن پیروی می‌کنیم. همیشه درب منزل علما و مراجع به روی مردم باز بوده چون دفتر علما و پیشوایان دینی پناهگاه مردم است و ما حق نداریم درب خانه و دفتر خود را به روی مردم ببندیم. ما با اکثر مراجع دیدار داشته‌ام. در عصر قبل از انقلاب در محضر آیت الله سید عبدالله شیرازی می‌رفتیم در خانه ایشان باز بود و درب سایر علما نیز همیشه باز هست مثلاً درب منزل آیت‌الله لنکرانی (ره) همیشه باز بود امروز درب منزل علمای چون آیت‌الله جوادی آملی نیز به روی مردم باز است. پیشوایان دینی و رهبران مذهبی اهل سنت خود را ملزم می‌دانند که درب خانه‌شان را همیشه به روی مردم باز نگه‌دارند. این روش سنتی و سبک علما و پیشوایان قدیم است.
آق‌قلا، روستاهای زیادی دارد که برخی از آنها محروم و مرزی هستند. شاید برای اینها سخت باشد که به مرکز شهر بیایند شما برای دیدار با آنها، به روستا میروید؟
بله. ما به روستاها می‌رویم. برای صله‌رحم هم که شده خدمتشان می‌رسیم. البته باید بگویم که مردم ترکمن، قانع و راضی هستند و مشکل خاص مالی یا اقتصادی ندارند که این لطف خداست.
باجوانان چطوری ارتباط می‌گیرید؟
من واقعاً برای ارتباط با جوانان مشکلی ندارم و فکر می‌کنم که این ارتباط به خوبی برقرار می‌شود. مهم این است که قدر جوانان را بدانیم و به آنها اهمیت بدهیم.
یعنی واقعاً شما میروید به جمع آنها یا آنها پیش شما می‌آیند؟
چرا جلسات باشه ما میریم. مدارس و دانشگاه‌ها میریم به جوانان سر می‌زنیم، ارتباط داریم، صحبت داریم، بحث داریم.
اینجا زندان داره؟ زندان هم رفتید پیش زندانیان؟
نه زندان، نداریم اما من هر از چند وقت یکبار با زندانیان گرگان دیدار می‌کنم.
با دامدارها چی؟ دیدار دارید باهاشون؟
بله. دامدارها میاند ما میریم، بالاخره ارتباط داریم.
خودتان دامداری داشتید؟
مختصر داریم.
