در ایام بررسی برجام در کمیسیون ویژه مجلس شورای اسلامی، یکی از اصلی‌ترین نقدهای منتقدین دلسوز این بود که طبق مکانیزم حل اختلاف توافق هسته‌ای- بند 36 و 37- اگر آمریکا یا هر کشور دیگری به تعهداتش عمل نکند، ایران حتی نمی‌تواند نسبت به این مسئله شکایت کند چون نهایتاً تحریم‌ها علیه خود ایران برمی‌گردد اما تیم مذاکره کننده هسته‌ای این مسئله را رد می‌کرد و در تریبون‌های مختلف با اعتماد به نفس کامل به تمجید از مکانیزم حل اختلاف موجود در برجام می‌پرداخت.
به عنوان یک نمونه از دفاع تیم مذاکره کننده از این مکانیزم، می‌توان به اظهارات عباس عراقچی اشاره کرد که بهمن ماه سال گذشته در برنامه جهان‌آرا چشم در چشم میلیون‌ها بیننده تلویزیونی حاضر شد و گفت: «در بند 36 اگر ادعا کنیم طرف مقابل نقض تعهدات کرده، مکانیسمی وجود دارد که کمیسیون مشترک را در سطح معاونین و در قدم بعدی در سطح وزرا فعال می‌کنیم و اگر قانع نشدیم دوباره برنامه‌مان را فعال می‌کنیم. به همین آسانی! در صورتی که طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند، ناظر و مجری خودمان هستیم!»
اما گذشت زمان نشان داد که صحبت‌های معاون وزیر خارجه کمترین شباهتی به واقعیت ندارد و تکرار افسانه‌های قدیمی است، چرا که آمریکا نه تنها برجام را نقض و تحریم‌ها را بیشتر کرد بلکه در نهایت به راحتی آب خوردن هم از آن خارج شد! اما در مقابل دولت دوازدهم حتی جرأت شکایت از آمریکا را نداشت و اعلام کرد که برجام را بدون آمریکا ادامه می‌دهد!
با این تفاسیر واقعاً جای سؤال دارد که در طول تاریخ از زمان حضرت آدم تا امروز، کدام دولتی چنین توافقی را امضا کرده که حتی امکان شکایت از نقض عهد طرف مقابل را هم نداشته باشد؟
یادآور می‌شود طبق ماده 36 برجام و به عنوان ساز و کار حل و فصل اختلافات، کمیسیون ویژه و سپس نشست وزیران خارجه با حضور 8 عضو (ایران، چین، روسیه، وزیران خارجه 3 کشور، نماینده اتحادیه اروپا و آمریکا) برگزار می‌شود که در آن اکثریت با آمریکا و اروپاست!! این ماده همچنین اجازه داده شاکی، ماجرا را به سازمان و شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد که در آنجا نیز چند کشور اروپایی و آمریکایی دارای حق وتو هستند. در همین حال، طرف غربی می‌تواند با بهانه کردن شکایت ایران و ادعای عدم پایبندی ایران، از برجام خارج شود!
