کدام یک از اعضای کابینه تغییر می کنند؟

نامه‌نیوز نوشت: بوی تغییر از اوضاع دولت از هفته قبل شنیده می‌شد؛ پیش از اینکه روحانی برای سومین بار در یک سال اخیر کابینه خود را مورد عتاب قرار دهد. همان وقت که در محافل سیاسی زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر 5 عضو کابینه به گوش می‌رسید و هنوز گام عملی برداشته نشده بود. حرف‌های رئیس‌جمهور در مراسم روز کارگر اما حجت را تمام کرد. با این وجود محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری روز دوشنبه با خبرنگاران تاکید کرد که فعلا تغییری در کار نیست. رسانه‌ها و سیاسیون اما با نوبخت موافق نبوده و با  استناد به نارضایتی‌های موجود از عملکرد دولت و انتقادهای شخص رئیس‌جمهور از همکارانش یقین کرده‌اند که کابینه دوازدهم ترمیم خواهد شد. گمانه‌زنی‌ها آغاز شده و اسامی مختلفی مطرح است. روزنامه سازندگی ارگان حزب کارگزاران فهرست مورد نظر خود را منتشر و از نو‌بخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، زنگنه وزیرنفت و کلانتری رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست به عنوان ناامیدهای دولت نام برد.

روحانی از ابتدای کار با چالش نابسامانی وضعیت اقتصادی مواجه بود و در دولت دوم بیش از قبل تحت فشار قرار گرفت. تغییر تیم اقتصادی یعنی کنار گذاشتن طیب‌نیا و تضعیف جایگاه اسحاق جهانگیری نه تنها به کار نیامد بلکه اوضاع را بدتر هم کرد. از همین رو در هفته‌های اخیر شاهد چرخشی دوباره و بازگشت جهانگیری بودیم. معاون اول دولت روحانی که در یک سال گذشته به واسطه کاهش نقش اقتصادی خود و مسایل سیاسی دیگر در گروه ناامیدها قرار گرفته بود حالا به قدرت بازگشته و خیال ترک پاستور را ندارد. تقویت او اما تمام ماجرا نیست زیرا پررنگ شدن نقش جهانگیری به عنوان نماینده تکنوکرات‌ها در دولت با ضعف جایگاه بوروکرات‌ها همراه است. گروهی که تحت عنوان «اعتدال و توسعه» شناخته شده و در پست‌های قابل توجهی در کابینه دارند. از ریاست سازمان برنامه و بودجه و سخنگویی گرفته تا ریاست دفتر.

نتیجه روشن است مهره اصلی اصلاح‌طلبان در دولت یعنی جهانگیری به جایگاه اصلی خود بازگشته و کاپیتان تیم اقتصادی است. به نظر می‌رسد در مقابل از میزان اثرگذاری واعظی کاسته شده است. به نظر می‌رسد برخی جریان‌ها برای کاهش نقش اعتدال و توسعه در دولت فعال شده‌اند.

به این ترتیب ممکن است که گام بعدی روحانی یعنی آغاز تغییرات احتمالی، با تنزل مقام محمدباقر نوبخت شروع می‌شود. لوایح مربوط به اصلاح ساختار دولت اکنون روی میز اعضای کمیسیون ویژه‌ای در مجلس است. تفکیک وزارتخانه‌های «صنعت، معدن، تجارت»، «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و «راه و شهرسازی» و نیز احیای سازمان‌های «جوانان»، «برنامه‌ریزی» و «توسعه و تعاون روستایی» و البته احتمال تشکیل وزارت «میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی» خیلی برای نوبخت مهم نخواهد بود اما او بهتر از هر کسی می‌داند که از ابتدای دولت دو‌ازدهم زمزمه‌هایی در مورد تعیین یک سخنگوی سیاسی در دولت وجود داشته است.

ولی‌الله سیف رئیس بانک مرکزی دومین گزینه احتمالی روحانی برای انجام تغییرات در کابینه است. عملکرد او مورد انتقاد است و نوسانات اخیر در بازار ارز نیز برایش حکم ضربه آخر را داشت. قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و محمود حجتی وزیر کشاورزی احتمالا گزینه‌های سوم، چهارم و پنجم دولت برای تغییر هستند.

احتمال تغییر وزیر بهداشت به همان ناراحتی‌های داخلی دولت برمی‌گردد و شاهدش افزایش غیبت‌های آقای وزیر در جلسات هیئت دولت است. قاضی‌زاده هاشمی از دولت دلخور شده و عدم رفع این دلخوری که همزمان با تصمیم به ترمیم کابینه است می‌تواند به تغییر وزیر بهداشت منجر شود. هرچه باشد قاضی‌زاده هاشمی یکی از ژنرال‌های دولت یازدهم بود و به واسطه اجرای موفقیت‌آمیز طرح سلامت رای قابل توجهی به سبد روحانی در اردیبهشت 96 ریخت. اما مشکل اقتصادی یا هر عامل دیگری موجب کاهش بودجه این طرف و شکست آن شده است.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی نیز موفقیت قابل توجهی حاصل نکرد. آخوندی در اسفندماه گذشته استیضاح را از سرگذراند اما نمی‌تواند مطمئن باشد که از ترمیم کابینه نیز دور باشد.