در تفسیر وال استریت ژورنال به قلم ' مایکل آر. گوردون' و ' نانسی آ. یوسف' آمده است: 'دونالد ترامپ' رئیس جمهوری آمریکا روز سه شنبه 'رکس تیلرسون ' را از مقام وزارت خارجه آمریکا برکنار کرد و ' مایک پمپئو' رئیس سازمان سیا را در این مقام منصوب کرد.
پمپئو رابطه ای قوی با رئیس جمهوری دارد و بر همین اساس این قدرت را دارد که در موضوعات بغرنج جهانی از موضعی محکم و متقدرانه با دولت های خارجی صحبت کند.
ترامپ گفت که تیلرسون و پمپئو هردو بر روی یک 'طول موج' قرار دارند. ترامپ در طول دوره کاری تیلرسون اینطور از او قویا حمایت نکرده بود.
گماردن یک وزیر خارجه جدید که همفکر مقام سلف خود است، آن هم در این مقطع حساس که آمریکا با دو معمای بغرنج هسته ای ایران و کره شمالی روبروست، می تواند متضمن خطراتی باشد.
'گری سیمور' از اعضای برجسته 'مرکز علوم و امور بین الملل بلفر' در دانشگاه 'هاروارد' معتقد است:' تغییر پست مقام وزارت خارجه آن هم در این مقطع حساس که ترامپ باید تصمیم بگیرد آیا توافق هسته ای ایران را حفظ کند یا نه و همچنین در شرف آغاز یک روند دیپلماتیک با کره شمالی، حقیقتا نکته مهمی است'.
سیمور می افزاید:' اگر خوش بینانه به قضیه نگاه کنیم؛ این بهترین زمان ممکن برای روی کار آوردن وزیر خارجه ای است که رئیس جمهوری اعتماد بیشتری به او دارد. اما اگر آنها دقت کافی در این قضیه نداشته باشند، می تواند یک شکست دیپلماتیک را برای آمریکا رقم بزند'.
پمپئو سیاستمداری است که بشدت نسبت به مقاصد هسته ای کره شمالی بدبین است. اگر بعد از دیدار قریب الوقوع ترامپ با دیکتاتور کره شمالی ' کیم جونگ - اون' مذاکرات هسته ای دو کشور سر بگیرد؛ پمپئو بدقت به آن سرکشی خواهد کرد. گفته شده است که این مذاکرات احتمالا اوائل ماه مه برگزار خواهد شد.
رئیس سیا همواره از منتقدان سرسخت توافق هسته ای ایران بوده است و انتظار می رود او رای اعتماد کنگره را بدست آورد. اما ترامپ هم قرار است تا 12 ماه مه تصمیم بگیرد آیا در توافق باقی بماند یا از آن خارج شود. با این حساب نظر پمپئو در مورد توافق هسته ای ایران تاثیر شگرفی بر روی هرگونه تصمیم گیری ترامپ در این زمینه خواهد داشت.
دولت ترامپ که بشدت با توافق هسته ای ایران مخالف است به اروپا اخطار داده است که یا باید شروط توافق را اصلاح کرده و آن را سخت تر و محکم تر کند وگرنه آمریکا از آن خارج خواهد شد.
هر تصمیمی که ترامپ در مورد توافق هسته ای بگیرد؛ در هر دو حالت ممکن، روابط فیمابین آمریکا با نزدیک ترین متحدانش را بشدت تحت الشعاع خود قرار خواهد داد. این تصمیم گیری بر کیفیت تعامل آمریکا با امیال هسته ای دشمنان دیرینه آمریکا هم بشدت اثر خواهد گذاشت.
هردو معمای هسته ای ایران و کره شمالی؛ کلیت دستور کار حوزه سیاست خارجی دولت آمریکا را تشکیل می دهند.
انتصاب پمپئو برای تصدی پست وزارت خارجه آمریکا مشخصا نشان می دهد که چقدر مواضع دولت ترامپ در حوزه سیاست خارجی مصمم و محکم است.
به دلیل همین مشخصه راسخ بودن است که بسیاری از مقامات پیشین آمریکایی هشدار می دهند که تفکر گروهی تیم سیاست خارجی آمریکا در موضوعات حساس می تواند متضمن خطرات زیانباری باشد.
ژنرال بازنشسته ' مایکل هایدن' رئیس سابق سازمان 'سیا' و 'آژانس امنیت ملی ' آمریکا در این باره می گوید: ' هیچگاه میان ترامپ و تیلرسون حس درونی مثبت وجود نداشته است. تیلرسون همیشه یک وزنه تعادل در برابر رئیس جمهوری بوده است. فکر می کنم که ما تیلرسون را از دست دادیم چون پمپئو در حقیقت همان ترامپ است، هم تفکراتش و هم گفته هایش'.
پمپئو متولد سال 1963 شهر ' اورانژ' کالیفرنیاست. او در 'جنگ خلیج فارس ' در سال 1991 شرکت داشت و بعد از آن وارد دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد شد و از آن پس قدم به عالم سیاست گذاشت.
جالب است؛ پیشینه حرفه ای پمپئو کاملا مغایر با پیشینه تیلرسون است. تیلرسون مهندس سازه (سیویل) است و صعودش به جایگاه شخصیتهای مطرح از تصدی مقام رئیس و مدیر اجرایی شرکت عظیم نفتی ' اکسون موبیل' Exxon Mobil شروع شد.
پمپئو در سال 2010 درپی به راه افتادن موج سیاسی 'تی پارتی' وارد مجلس نمایندگان شد. سال گذشته هم، سه روز بعد از رئیس جمهور شدن ترامپ؛ سنا به پمپئو برای تصدی مقام مدیرکلی سیا 66 رای اعتماد داد.
با این حساب حالا که پمپئو در مقام وزارت خارجه آمریکا جای گرفته است، باید در انتظار جدیت و وسواس بیشتر آمریکا در موضوعات حساس از قبیل کره شمالی، جنگ سوریه و دخالت روسیه در انتخابات آمریکا باشیم. اکنون وزارت خارجه آمریکا هم به واسطه خلاء افراد متخصص و صاحبنظر و همچنین به دلیل کاهش بودجه یک سازمان فلج و معیوب است. پمپئو حتما طرح هایی برای سرو سامان بخشیدن به این اوضاع نابسامان دارد و لابد از او راجع به این طرح ها سوال خواهد شد.
اما به هر حال، سخت ترین چالش پیش روی پمپئو موضوع کره شمالی خواهد بود.
جامعه اطلاعاتی امریکا معتقد است اگر مذاکره ای میان دو کشور آمریکا و کره شمالی سر بگیرد؛ امکان نخواهد داشت ' کیم' حاضر شود دست از زرادخانه هسته ای اش بکشد. اما اینک با روی کار آمدن پمپئو تمام این فرض ها باطل می شود. پیش بینی می شود پمپئو با تلاشی دیپلماتیک دقیقا سعی کند رهبر کره شمالی را راضی به انجام همین کار کند.
پمپئو یکی از منتقدان سرسخت مذاکرات دولت های قبلی آمریکا با کره شمالی است و این دولت ها را مسخره کرده است که 'پیونگ یانگ در تمام این مدت مشغول توسعه دادن به برنامه ساخت سلاح هسته ای اش بوده است و در آمریکا مسئولان مربوطه داشته اند ' در قبرستان برای خودشان سوت می زدند'.
پمپئو قول داده است که حتی اگر هم مذاکرات ره به جایی نبرد، دست از تحت فشار قرار دادن پیونگ یانگ برنخواهد داشت.
مشکل کار، مذاکره کردن برای رسیدن به توافقی است که از محدودیت های تاکنون اعمال شده بر برنامه هسته ای این کشور فراتر برود. جمعی از مقامات آمریکایی معتقدند چنین توافقی می تواند خیلی زود بدست آید تا مشخص شود که آمریکا هم در مقابل چه امتیازی خواهد داد.
پمپئو هم همچون ترامپ در این قضیه بر روی کمک چین خیلی حساب باز کرده و معتقد است که برای خلع سلاح شدن شبه جزیره کره، نفوذ چین بر کره شمالی می تواند فوق العاده سودمند باشد.
پمپئو آوریل سال گذشته در مقام رئیس سیا سفری به یکی از جزایر کره جنوبی داشت. این جزیره در سال 2010 از سوی کره شمالی تهدید شده بود.
به گفته تحلیلگران سیاسی، اگر اجلاس سران ترامپ- کیم به یک توافق عملی برسد و اگر آن توافق شکست بخورد یا اگر اصلا اجلاس سران مورد نظر تشکیل نشود، یقینا پمپئو موضع جنگ طلبانه ای اتخاذ خواهد کرد و به خصوص در قبال کره شمالی دست به یک اقدام جنبشی خواهد زد.
در مورد ایران، پمپئو رویکرد خود را با مواضع ترامپ تنظیم خواهد کرد. ترامپ هم که مشخص است، سنگدلانه از توافق هسته ای ایران که در دولت 'اوباما' بسته شده است؛ بدش می آید.
ترامپ دیروز(سه شنبه) گفت که با تیلرسون بر سر موضوع توافق ایران کاملا اختلاف نظر دارد و در مورد دیدار با رهبر کره شمالی هم نظر وزیر امور خارجه را جویا نخواهد شد.
اما به هر حال بعضی از صاحبنظران سیاسی هم معتقدند این سرسختی پمپئو در مورد موضوعات مهم حوزه سیاست خارجی آمریکا، امکان دارد حالا که او رسما سکاندار این حوزه شده است ، کمی ملایم شود. چون در تمامی موضوعات این حوزه، بحث متحدان آمریکا هم مطرح است. به خصوص در خصوص توافق با ایران و توافق احتمالی با کره شمالی پای تمام این متحدان هم در قضیه وجود دارد.
در این زمینه ' دنیس راس' که تجربه کار کردن در دولت های بی شمار جمهوری خواه و دمکرات را دارد، اظهار می دارد:' گرایش پمپئو بطور غریزی به سمت ترامپ است. منتها موضوع این است که او امروز در کسوت وزیر امور خارجه ایستاده و لازم است که حواسش به حفظ رابطه آمریکا با متحدان هم باشد'.
