بازگشت «باب منندز»، سناتور تندرو و ضدایرانی به رهبری دموکرات‌های کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا ابهام‌ها درباره سرنوشت توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) را بیش از پیش افزایش داده است.
«منندز» که از سرسخت‌ترین مخالفان توافق برجام است در حالی چند روز پیش در سکوت خبری این سمت را در اختیار گرفت که توجه بیشتر رسانه‌های آمریکا به اخبار مربوط به تعطیلی دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا معطوف شده بود.
این عضو مجلس سنا، سه سال پیش، بعد از متهم شدن به سوءاستفاده از قدرت برای تأمین منافع شخصی خود از رهبری دموکرات‌ها در کمیته روابط خارجی سنا کنار گذاشته شده و به جایش «بن کاردین» منصوب شد. «منندز» هفته گذشته از این اتهامات تبرئه شد.
«کاردین» در ماه‌های گذشته که «دونالد ترامپ» وظیفه اصلاح برجام را به کنگره محول کرده بود مخالفت خود را با تهیه هر گونه طرحی که به ایجاد تغییرات یکجانبه در این توافق منجر شود اعلام کرد.
مخالفت‌ها او یکی از عواملی بود که باعث شد «باب کورکر»، رئیس جمهوری‌خواهِ کمیته روابط خارجی مجلس سنا طرح خود که خواستار متعهد کردن ایران به تعهدات جدید در توافق هسته‌ای بود را از دستور کار خارج کند.
اما بازگشت «منندز» می‌تواند به تلاش‌های کاخ سفید و متحدان جمهوری‌خواهش در کنگره آمریکا در راستای بازنویسی برجام جانی دوباره ببخشد.
توافق هسته‌ای بین ایران و 5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (امریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین) به‌علاوۀ آلمان در تیر 1394 مورد توافق طرفین مذاکره قرار گرفت.
این توافق قرار است در ازای ایجاد محدودیت در بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای، تحریم‌های اعمال‌شده به بهانه هسته‌ای علیه ایران را رفع کند.
دولت آمریکا، به عنوان یکی دیگر از اعضای 1+5 از زمان اجرایی شدن «برجام» با اتخاذ سیاست‌های مختلف تلاش کرده از متبلور شدن مزایای این توافق برای ایران جلوگیری کند.
ترامپ در جدیدترین اقدامش ضد برجام، روز 22 دی‌ماه علی‌رغم تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران نمایندگان کنگره و دولت‌های اروپایی را تهدید کرد در صورتی که برای رفع نقایص توافق اقدام نکنند، در 120 روز آینده کشورش را از آن خارج خواهد کرد.
اکنون «کورکر» در حال تهیه پیش‌نویس طرحی جدید برای اصلاح برجام مطابق میل ترامپ است. با آنکه کورکر در تلاش است لحن این طرح را به گونه‌ای تنظیم کند که از حمایت‌های کافی اعضای هر دو حزب برخوردار باشد، او با فشارهایی هم از جانب تندروهای هم‌حزبی خودش رو به رو است.
سوالی که ابهام‌ها بر سر برجام را دو چندان کرده این است که آیا بازگشت «منندز» می‌تواند بر معادلات «کورکر» و آمادگی‌اش برای چرخش به سوی تندروهای حزب خودش تأثیر بگذارد یا خیر.
در صورتی که او در روزهای آینده سیگنال‌هایی دریافت کند که از آمادگی «منندز» برای تغییر فضا به سمت نرمش در برابر مواضع سخت‌تر علیه ایران خبر می‌دهند، طبیعی است که ممکن است آزادی عمل بیشتری برای متمایل شدن به سمت تندروهای جمهوری‌خواه احساس کند.
«کورکر» برای تصویب این طرح به 60 رأی موافق در مجلس سنا نیاز خواهد داشت. در حال حاضر 51 کرسی این مجلس را نمایندگان جمهوری‌خواه تصاحب کرده‌اند.
«منندز» در ماه اکتبر که ترامپ از تأیید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد به تندی از تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا انتقاد کرد و گفت که او علی‌رغم مخالفت با این توافق هسته‌ای از پایبند ماندن آمریکا به تعهدات بین‌المللی‌اش حمایت می‌کند.
با وجود این، باید منتظر ماند و دید که آیا او ایجاد تغییراتی در برجام که ایران با آن مخالفت کرده را هم نقض تعهدات آمریکا در این توافق هسته‌ای می‌داند یا خیر.
