محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در واکنش به عدم حضور رئیس جمهور و مقامات ارشد سیاسی و اقتصادی ایران در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، ضمن تحلیل موضوع و پرداختن به چرایی حضور و عدم حضور ریاست محترم جمهوری و مسئولین ارشد ایرانی در آن اجلاس، با طرح این سوال از جناب آقای روحانی که "چرا سال 92 به داووس رفتید و چرا سال 96 نرفتید؟" گفت: هفتۀ گذشته، چهل و هشتمین مجمع جهانی اقتصاد با حضور شخصیتهای برجسته و تأثیرگذار سیاسی و اقتصادی جهان و بدون حضور مقامات سیاسی و اقتصادی ایران در داووس سوئیس آغاز به کار کرد. لکن واجب و ضروری میدانم تا پیش از پرداختن به اصل موضوع، توضیح مختصر و مفیدی راجع به مجمع جهانی اقتصاد ارائه داده و جهت تنویر افکار عموم، این سازمان و کارکرد آنرا بطور شفاف بیان کنم.
"مجمع جهانی اقتصاد" (World Economic Forum) یکی از سازمانهای بزرگ اقتصادی کشور سوئیس میباشد. این سازمان سالانه بیش از 100 میلیون دلار درآمد داشته و حدود 300 فرصت شغلی ایجاد کرده است. درآمد این مجمع از محل پرداخت حق عضویت ثابت شرکتهای بزرگی که در فهرست هزار شرکت برتر جهان جای دارند تأمین و پرداخت وجوهی توسط متقاضیان شرکت در جلسه تحصیل میشود. غالب شرکت کنندگان در این مجمع به استثناء اعضاء، همه ساله برای حضور در این گردهمایی بزرگ اقتصادی و حضور در جلسات مختلف آن مبالغی را پرداخت می کنند که این مبالغ هنگفت به صندوق داووس اضافه میگردد.
بر همین اساس، بیشترین درآمد مجمع جهانی اقتصاد از محل پرداخت حق عضویت شرکتهای بزرگ بدست می آید. این شرکتها با داشتن گردش مالی بیش از 10 هزار میلیارد دلار در سال برای باقی ماندن بعنوان یکی از اعضاء ثابت در داووس و حضور در جمع هیأتهای تصمیم گیرنده، هر سال حداقل 250 هزار دلار به مجمع پرداخت می کنند.
مجمع جهانی اقتصاد برای اولین بار در ژانویۀ سال 1971 و در شهر داووس سوئیس توسط پرفسور کلاوس شواب آلمانی با هدف ایجاد مکانی جهت گردهمایی رهبران اقتصادی و سرمایه‌داران اروپایی راه اندازی شد.
سپس وی "مجمع مدیریت اروپایی" که یک سازمان غیر انتفاعی بود را در شهر ژنو راه اندازی کرد و با کمک این مجمع، سران تجاری و صنعتی اروپا را همه ساله در ماه ژانویه به داووس دعوت میکرد. متعاقب برگزاری اجلاس سالانه داووس، برگزاری جلسات منطقه‌ای در کشورهای مختلف جهان نیز به برنامۀ کاری این مجمع اضافه گردید.
در سال 1987 »مجمع مدیریت اروپا « به « مجمع اقتصاد جهانی» تغییر نام داد و با توسعه حوزه کاری خود تلاش کرد تا اختلافات و مشکلات سیاسی و اقتصادی جهان را با ایجاد یک پلت فرم گستردۀ بین‌المللی حل و فصل نماید.
بنیاد آکسفام در گزارش سال 2014 خود از "مجمع جهانی اقتصاد" بعنوان یکی از مهمترین نهادهای مشاوره و تصمیم گیرندۀ اقتصادی جهان سخن به میان آورده که موجب درآمیختن قدرتهای اقتصادی با مراکز تصمیم گیر سیاسی میشود و گام به گام حرکت خود را جهت جهانی شدن اقتصاد به پیش میبرد.
در اجلاس امسال (2018) بیش از 60 رئیس دولت و صدها تن از رهبران مؤسسات و شرکتهای بزرگ اقتصادی جهان، اساتید دانشگاه ها، نهادهای مدنی و حتی ستاره ها و شخصیتهای معروف هنری و سینمایی در این اجلاس چهار روزه که روز سه شنبه سوم بهمن ماه در یک روستای کوهستانی و برفی سوئیس آغاز بکار کرد شرکت دارند.
شعار نشست امسال عبارت است از: « خلق آینده‌ای مشترک در دنیای از هم گسیخته»
پلیس سوئیس برای کنترل اوضاع امنیتی این اجلاس جهانی حدود چهار هزار و 300 مأمور به منطقه اعزام کرده است. مقامات میگویند که تعداد مأموران امنیتی در حد سالهای قبل است هرچند امسال برای دومین بار است که یک رئیس جمهوری آمریکا در این اجلاس شرکت میکند. البته حضور رئیس جمهور آمریکا در این اجلاس تنش های بسیاری را بوجود آورده، بطویکه جمعی حدود 20 هزار نفر در مخالفت با سفر دونالد ترامپ به سوئیس و شرکت او در اجلاس داووس طومار بلند و بالایی را منتشر نموده اند.
وی افزود: درکل "مجمع جهانی اقتصاد" بدلیل حضور افراد تأثیرگذار سیاسی و اقتصادی جهان از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا مقامات کشورها از این فرصت چهار روزه ای که اجلاس بوجود آوره استفادۀ بهینه را میبرند تا در داووس گردهم آمده و در جهت پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی خود با طرفهای مورد نظر به بحث و گفتگو بنشینند و در ضمن با حضور خود در جمع بزرگان جهان، بهره برداری تبلیغاتی نیز بکنند. از همین رو توقع همگان بر این است تا مقامات ارشد کشور بزرگی همچون ایران نیز در چنین مجامع جهانی حاضر و با ایراد سخنرانی سنجیده و تخصصی خود، در برابر بزرگان جهان و رسانه های بین المللی عرض اندام کنند.
اما متأسفانه در اکثر نشستهای داووس جای مقامات ایرانی خالی بوده و هیچ مقامی چه از بخش دولتی و چه از بخش خصوصی در این گردهمایی شرکت نکرده اند!!
یعنی به جرأت میتوان گفت که از چهل و هشت اجلاس برگزار شده شاید مقامات ایرانی در 8 الی 10 اجلاس داووس حضور داشته اند!! بطوریکه اولین بار و بشکل جدی و رسمی در سال 1385 سید محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق در سی و هفتمین نشست داووس شرکت و در آن سخنرانی کرد اما در دوران دولتهای نهم و دهم هیچگاه رئیس جمهور وقت در داووس شرکت نکرد و آخرین بار نیز در سال 1392 آقای روحانی هم در چهل و چهارمین نشست "مجمع جهانی اقتصاد" در داووس حاضر شد و در روز دوم اجلاس نیز سخنرانی پر شوری تحت عنوان "ایران در جهان" انجام داد. وی با سخنان خود و پرداختن به توافق هسته ای ایران با 5+1 به ترسیم فضایی امن برای ایران پرداخت و به دنبال جذب سرمایه گذاران خارجی و کاستن از فشار تحریم ها بود. از سال 92 تاکنون نیز، ایران فقط در حد نهاوندیان و ظریف در داووس حاضر شده است.!!
علیپور اظهار داشت: بحث اصلی این است که سال 92 یعنی سال اول پیروزی آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری که هنوز داستان توافقنامۀ هسته ای و موضوع رفع تحریمها و سایر بحثهای سیاسی، اقتصادی و بین المللی ایران در هاله ای از ابهام بود ایشان قصد سفر به داووس را کردند تا در آنجا حاضر شده و طی سخنانی در برابر رسانه ها و مدیران عامل کمپانی های بزرگ بین المللی از جمله شرکتهای بزرگ نفتی، همه چیز را امن و امان نشان داده و "درِ باغ سبزی" را به روی آنان بگشاید!! نظرباینکه کاملاً مشخص بود که سال 92 هنوز مشکلات اقتصادی ایران و مذاکرات هسته ای و بحث تحریمها حل و فصل نشده در نتیجه غالب صاحب نظران از جمله بندۀ حقیر مخالف حضور جناب آقای روحانی در آن مقطع از زمان در داووس بودیم و اظهار داشتیم که حضور خودتان در داووس را موکول کنید به یکی دو سال آینده تا اوضاع و احوال اقتصادی کشور و بحث مذاکرات هسته ای روشن تر شود اما از ما گفتن و از آقای روحانی و اطرافیان ایشان بی اعتنایی و بی توجهی!! در همان زمان اخبار مخالفت ما با سفر جناب آقای روحانی بطور گسترده در رسانه های داخلی و خارجی منتشر شد. نهایتاً ایشان با بی اعتنایی به توصیه های دلسوزانه ما، با جمعی از دوستان و مشاورانشان در اجلاس داووس شرکت کرده و برای حضار سخنرانی نمودند!!
شایان ذکر است که حتی پروفسور کلاوس شواب بنیانگذار "مجمع جهانی اقتصاد" و میزبان آقای روحانی نیز در آن زمان علناً به ایشان گفتند "هنوز خیلی زود است" که رئیس جمهوری ایران در داووس مذاکراتی را برای جذب سرمایه گذار خارجی آغاز کند.!!!
اما با وجود اینکه جناب آقای روحانی دقیقاً میدانستند که هنوز هیچ اتفاق مثبتی در کشورمان رخ نداده و هیچ تحریمی هم لغو نگردیده متأسفانه سخنرانی خود را انجام دادند و به توصیه پروفسور شواب نیز اهمیت ندادند!!
سبزعلیپور تأکید کرد: متأسفانه پس از گذشت 4 سال از سال 92 تا به امروز، نه تنها هیچ اتفاق مثبتی در کشور چه در زمینۀ اجرای "برجام" و چه در زمینۀ رفع مشکلات اقتصادی رخ نداده بلکه نتیجه مثبتی نیز از بابت سخنرانی آقای روحانی در آن سال برای ایران حاصل نشده است. ما پس گذشت 4 سال هنوز درگیر کارشکنی های آمریکا بر سر اجرای برجام هستیم و هنوز شاهد اِعمال تحریمهای جدیدی برعلیه کشورمان میباشیم پس چرا جناب آقای روحانی آنروز به توصیۀ دلسوزانه ما بی توجهی کردند و طی سخنانی به بزرگان اقتصاد جهان گفتند که غالب مشکلات و تحریمهای ایران حل و فصل شده و همه را جهت سرمایه گذاری به ایران دعوت کردند اما هنوز حتی تحریمهای بانکی هم برداشته نشده است!!
وی در ادامه به عدم حضور مقامات سیاسی و اقتصادی ایران در اجلاس امسال داووس اشاره کرد و گفت: با عنایت باینکه امسال توقع داشتیم تا مقامات ایرانی حضور پر رنگ تری در نشست "مجمع جهانی اقتصاد" داشته باشند اما در کمال تعجب متوجه شدیم که فقط قرار است تا جناب آقای ظریف به داووس سفر کنند که ایشان نیز بطور غیر منتظره پیش پرواز به سوئیس سفرشان را کنسل کرده و در اجلاس داووس شرکت نکردند!! حال چرا نرفتند؟ فعلاً مشخص نیست.
انتظار میرفت تا مقامات ایرانی اینبار در داووس حضور پیدا میکردند و از دستاوردهای خویش در "برجام" دفاع مینمودند و طی سخنانی علنی و حتی خصوصی با بزرگان جهان، همه را در جریان کارشکنی های دولت آمریکا بر سر اجرای برجام قرار میدادند و صراحتاً به جهانیان میگفتند که کارشنکی و خروج از برجام چه عواقبی برای آنان خواهد داشت و باز هم در همین مقطع از زمان، خود را از "تک و تا" نمی انداختند و از فعالان اقتصادی جهان جهت همکاری با ایران دعوت بعمل می آورند.
آقایان باید در داووس حاضر میشدند و در برابر مقامات آمریکا و اسرائیل و عربستان عرض اندام میکردند اما متأسفانه نه تنها در این اجلاس شرکت نکردند بلکه اجازه دادند تا مثلت ترامپ، نتانیاهو و عادل الجبیر، داووس را به صحنه ای جهت ضربه زدن به ایران و جوسازی برعلیه کشورمان مبدل نمایند اما دریغ از اینکه کسی در آنجا از منافع ما دفاع کرده و یا به ابهامات و سوالات بزرگان جهان در رابطه با اقتصاد ایران و جوسازی دشمنان پاسخ دهد.
بطور مثال:
* عادل الجبیر وزیر امور خارجۀ عربستان در نشستی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس مدعی شده که ایران به فرقه گرایی در خاورمیانه دامن میزند که این اقدام ایران موجب میگردد تا چشم انداز تاریکی برای منطقه خاورمیانه ترسیم شود.!!
* بنیامین نتانیاهو نیز در حاشیه اجلاس داووس، ضمن اشاره به توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 در خصوص برجام، به دونالد ترامپ توصیه کرده است (اگر آمریکا از این توافق فاجعه بار خارج شود، ما کاملاً از شما حمایت خواهیم کرد).!!
* دونالد ترامپ هم در بخشی از سخنرانی خود در مجمع جهانی اقتصاد به ایران اشاره کرده و ضمن دعوت از حضار جهت اقدام برعلیه ایران اظهار داشته که کشورهای دیگر جهان باید به آمریکا بپیوندند تا بتوانیم با فعالیتهای بی ثبات سازی ایران در منطقه مقابله کنیم!!.
* و دهها اتهام زنی، سخن پراکنی و موضع گیرهای منفی از همین دست برعلیه کشورمان ....
افسوس و صد حیف که کسی در آنجا نبود تا پاسخ یاوه گویی های آنان را بدهد و از کیان ایران و ایرانی قاطعانه دفاع نماید زیرا جهانیان و حضار در داووس، سکوت مقامات ایران را نشان دهندۀ درستی گفتار و تأیید اتهامات و سخنان پوچ آنان تلقی میکنند!!
تنها سوالی که غالب صاحب نظران از آقای روحانی دارند این است که: چرا سال 92 به داووس رفتید و چرا سال 96 نرفتید؟ اصلاً معلوم نیست که این حضرات و مشاورینی که اطراف آقای روحانی را احاطه کرده اند چه میکنند و چه مشاوره ای با ایشان میدهند؟ چرا اوضاع را طوری مدیریت کردید که حضور پررنگ و پر سر و صدای سال 92 ایران در داووس پس از 4 سال به چنین غیبت مبهمی منجر شد؟ آیا مسئولین و گردانندگان "مجمع جهانی اقتصاد" افتخار ندادند که شما را دعوت کنند و سفر آقای ظریف را هم در دقیقه آخر کنسل نمودند و یا اینکه از شما دعوت شده بود و شما افتخار ندادید به داووس بروید؟
لطفاً به این ابهامات و سوالات پاسخ دهید و برای مردم عزیزمان روشنگری نمائید.
اگر طبق فرمودۀ جناب آقای روحانی وضعیت اقتصادی ایران خوب است و بعد از اجرایی شدن برجام هم غالب کشورهای جهان تمایل به همکاری با ما را داشته و سرمایه گذاری خارجی و خطوط فاینانس در کشورمان نیز رشد کرده، پس چرا رئیس جمهور محترم و وزرای اقتصادی و سیاسی ایران در اجلاس مهم داووس شرکت نکرده و با مقامات اقتصادی ارشد جهان به گفتگو ننشستند؟!! عدم حضور آقایان در داووس این شائبه را تقویت میکند که یا اوضاع اقتصادی ایران برعکس گفتۀ دولتمردان و آمارهای منتشر شدۀ دولت اصلاً حال و روز خوبی ندارد و با این اقتصاد مریض نمی توانند به جنگ جهانیان بروند و یا اوضاع برجام برعکس گفتۀ آقایان قابل دفاع نبوده و اصلاً ثمرۀ مفیدی برای کشور نداشته و به آینده آن کلاً ناامید هستند.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه اظهار داشت: حضور مسئولین سیاسی و یا اقتصادی ایران در بین مقامات سایر کشورهای جهان میتوانست منجربه رایزنی با نمایندگان سیاسی و اقتصادی سایر کشورهای جهان در جهت اعتمادسازی و جلب حمایت بیشتر آنان از برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران در برابر آمریکا گردد که این حرکت میتوانست کمترین نتیجۀ حضور مقامات ایرانی در اجلاس داووس باشد .
اگر دولت ایران، تدبیر درستی را در نظر بگیرد و تخم مرغ های خود را رفته رفته از سبد قبلی خارج و در سبدهای دیگر بگذارد و از تیم قوی تر و سیاستهای درست تری بهره ببرد و همچنین اجرای اقتصاد مقاومتی و قدرتمند کردن اقتصاد ایران را در دستور کار خود قرار دهد، و از همه مهمتر در مجامع بین المللی حضوری فعال و پررنگی داشته باشد بطور حتم میتواند اثرات منفی و مخرب عمکلرد ترامپ و فشارهای آتی آمریکا علیه ایران را تا حدود زیادی خنثی کند؛ زیرا جمهوری اسلامی ایران حدود چهل سال است که با این فشارها درگیر بوده و اغلب آنها را بخوبی از سر گذرانده است. پس با مدیریت و تصمیمات درست دولت، تأثیرات منفی سیاستهای ترامپ بر اقتصاد ایران کوتاه مدت خواهد بود در غیر این صورت باید مجدداً منتظر جنگ اقتصادی جدید و شدیدی بین دو کشور باشیم.
