حسن روحانی رئیس جمهور، پیش از ظهر امروز(یکشنبه 24 دی‌ماه) در آیین اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی فارابی که در سالن اجلاس سران برگزار شد اظهار داشت: بسیار خوشحالم که در جمع صاحبنظران، فرهیختگان و برندگان مدال افتخار در جشنواره فارابی نصیب آنها می‌شود حضور دارم.
وی ادامه داد: در یک دورانی سایه مظلومیت و یا نوعی محرومیت بر سر علوم انسانی و اسلامی سایه افکند. آن زمانی که علوم طبیعی، علوم تجربی و مهندسی اکتشافات و اختراعات‌شان به صحنه زندگی مردم آمد، زرق و برقی که این آثار علمی داشت بسیاری از جوامع ما را تحت تأثیر قرار داد. تا جایی که فکر کردند علم یعنی همین؛ یعنی علوم طبیعی، تجربی و مهندسی و علوم انسانی در رده دوم و سوم زندگی انسان‌ها قرار می‌گیرد.
رئیس جمهور با بیان اینکه همین سایه، در ذهن جوانان ما و آنها که عازم دانشگاه بودند و در فکر انتخاب رشته بودند و یا در تحصیلات تکلمییلی هم اثر گذاشت تصریح کرد: لذا استعدادها در یک دورانی به دنبال علوم مهندسی و ریاضی و در دوره دیگری به دنبال علوم تجربی رفتند و می‌گفتند آنهایی که استعداد دارند و جزء افراد دو رقمی در کنکور هستند باید به رشته‌های مهندسی بروند و یا علوم تجربی. آنهایی که وا می‌مانند از این کاروان، به ناچار باید به یکی از رشته‌های علوم انسانی را بر گزینند.
وی ادامه داد: خوشحالم که این دوران خیلی زود سپری شد و امروز برای کسی تردید وجود ندارد که توسعه در یک کشور در کنار علوم طبیعی و تجربی، بدون رشد و پیشرفت در علوم انسانی و اسلامی امکان‌پذیر نیست.
وی ادامه داد: امروز در یک جامعه حکمرانی شایسته می‌تواند جامعه را در مسیر درست هدایت کند. این حکمرانی شایسته از چه دانش و علومی نشأت می‌گیرد مدیریت عام کشور از چه رشته و علومی سرچشمه می‌گیرد. سیاستمداری و سیاست‌ورزی که جایگاه بسیار سرنوشت‌سازی در سرنوشت جامعه دارد از چه رشته علمی سرچشمه می‌گیرد. اقتصاد و اقتصادانان و نقش آنها در جامعه از چه رشته علومی نشأت می‌گیرد. اگر علوم انسانی در یک جامعه‌ای پیشتاز نباشد و صنعت در کنار علوم انسانی قدم نگذارد ممکن است صنعت به ضد خود تبدیل شود. علوم تجربی ممکن است به ضد خود تبدیل شود.
رئیس‌جمهوری بیان داشت: امروز در منطقه ما گروه‌هایی که شاهد بودید به جنایت پرداختند از بمب و موشک و اینترنت و فضای مجازی استفاده کردند. آنهایی که منطقه خاورمیانه را به آشوب کشیدند کسانی بودند که در فهم درست از دین و مسائل اجتماعی عقب مانده بودند. از صنعت و تکنولوژی هم استفاده کردند برای انحراف و به هم ریختن جامعه.
روحانی خاطرنشان کرد: گروه‌های تروریستی امثال داعش بیشترین استفاده را از اینترنت و فضای مجازی می‌کردند. این استفاده از علم است اما استفاده نادرست از علم برای اهداف ناصحیح است. در قلب کشورهای غرب فاشیسم از کجا نشأت می‌گیرد؟ آنها هم به ظاهر از علم و دانش استفاده می‌کنند.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: نمونه واضح و روشن آن صنعت هسته‌ای است که صنعت هسته‌ای می‌تواند در بسیاری علوم و فنون به نفع جامعه باشد و استفاده نادرست و غلط از همین دانش و علم می‌تواند جامعه، کشوری و حتی بشریت را به انهدام و نابودی بکشاند.اینکه گفته می‌شود و رهبری معظم انقلاب می‌گوید سلاح‌های کشتار جمعه از جمله هسته‌ای، ساخت، نگهداری، انبار و استفاده‌اش حرام است به این دلیل است که علوم انسانی و اسلامی باید پیشتاز و پیش روی صنعت باشد.
وی تصریح کرد: عقل، دین، اخلاق چراغ راهنما است. همان تعبیری که مرحوم شهید مطهری داشت که می‌گفت «علم راه است و دین چراغ» و اگر چراغ نباشد انسان به بیراهه می‌رود. ما نمی‌توانیم بدون چراغ در دنیای تاریک امروز حتی با بهترین ابزار حرکت کنیم. هر چه ماشین‌تان مدرن‌تر، سرعتش بیشتر باشد اما چراغ و نور نباشد خطر آن ماشین در تاریکی بیشتر از دوچرخه است.
روحانی اظهار داشت: علم و دانشی می‌تواند ما را به تجدد، تمدن و توسعه واقعی بکشاند که در سرلوحه آن علوم انسانی و اسلامی باشد البته تحول در علوم انسانی با مهندسی درست نمی‌شود. علوم انسانی را نمی‌توان مهندسی کرد. علوم انسانی با پول پیشرفت نمی‌کند. علوم انسانی با سفارش متحول نمی‌شود. چرا در عصر و جامعه ما شهید مطهری نیست؟ چرا علامه طباطبایی نیست؟ مگر آنها با سفارش درس خواندند؟ مگر آنها با پول درس خواندند؟ به جای پول و سفارش و مهندسی فضای آزاد را در اختیار اندیشمندان و دانشمندان ما قرار دهید.
وی اضافه کرد: فضای نقد را باز بگذارید. فضای نقد و انتقاد را باز بگذارید. در آن فضا علامه طباطبایی، مطهری‌ها به وجود می‌آید. ما باید شرایطی را فراهم کنیم که در آن شرایط علم رشد کند و پرورش یابد. گل در یک محیط مناسب است که رشد پیدا می‌کند. هی شما چک بکشید و پول بدهید به گل و بگویید خوب رشد کن. نمی‌شود. باید محیط لازم را برایش فراهم کنیم. در آن محیط لازم درخت و گل شکوفا می‌شود و زندگی مردم شکوفا می‌شود.
رئیس‌جمهور ادامه داد: بدون تضارب آراء، بدون نقد و انتقاد، بدون بحث و بدون رویارویی دقیق اخلاقی و علمی در حوزه‌های ما چگونه اندیشمندان رشد پیدا کردند؟ کو شیخ انصاری؟ یک نفر دیگر پیدا کنید. کو آخوند خراسانی؟ پیدا کنید.
وی با تأکید بر لزوم ایجاد فضای مناسب نقد، و به رسمیت شناختن اختلاف فکری و نظری تصریح کرد: ماشین‌سازی نیست که از این طرف آهن بدهیم و از آن طرف ماشین بیرون بیاید. فکر انسان است؛متفاوت و مختلف است.
وی ادامه داد: باید به تنوع و اختلاف نظر احترام بگذاریم. اختلافی که در چارچوب نظریه باشد می‌تواند برای وحدت جامعه ما مفید باشد و فشار برای وحدت ماشینی، می‌تواند برای انسجام جامعه ما خطرناک باشد.
روحانی با بیان اینکه در همین یکی دو هفته اخیر آمریکایی‌ها در دو بخش دچار شکست بزرگ شده‌اند تصریح کرد: یک بخش آنجا که خواسته‌اند در برابر افکار عمومی جهان بایستند و تعهدات بین‌المللی را زیر پا بگذارند. تعدات یا از جنس حقوق است یا از جنس اخلاق یا از جنس روابط صحیحی انسانی است و در داخل علوم انسانی.
وی ادامه داد: دنیا در برابر آمریکا ایستاد. آمریکایی‌ها می‌خواستند در چند روز پیش، تعهد بین‌المللی خود در برجام را زیر پا بگذارند. شما صف مقابل آمریکا را دیدید؛ تمام کشورهای جهان به استثنای یکی دو کشور و یک رژیم منفور، همه یک پارچه بودند. چرا؟ اگر ما به تعهد احترام نگذاشتیم و اگر به قرارداد احترام نگذاشتیم، باید فاتحه تمدن در جهان خوانده شود.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه آثار دائمی برجام الی یوم‌القیامه از بین نمی‌رود، گفت: ترامپ خود را به درودیوار زد اما نتوانست برجام را به هم بزند.
روحانی تصریح کرد: هر چه علم و صنعت پیشرفت کند، اگر ما به مقررات بین‌المللی احترام نگذاریم، اگر به ارزش‌ها احترام نگذاریم- چه ارزش های دینی چه فرادینی- ما یک ارزش‌هایی داریم هم در دین است هم در فرای دین است. عدالت، ارزش بلندی است که مورد احترام همه است. راست‌گویی، وفای بعهد اینها ارزش‌های انسانی است که البته اسلام هم به آنها تأکید کرده است.
روحانی ادامه داد: اگر این ارزش‌ها در جامعه زیر پا رفت، اگر تعهد یک دولت در پیوستگی تعهد دولت قبلی زیر پا گذاشته شد، هیچ تعهد دیگری منعقد نمی‌شود. چون شما با هر دولتی قراردادی بنویسید مگر آن دولت چند سال است؟ چند سال بعد می‌رود و دیگر اعتمادی باقی نمی‌ماند. اعتماد وقتی باقی می‌ماند که دولت بعد به تعهدات دولت قبل متعهد بماند. اگر شما این اصل را بر دارید سنگ زیر بنای روابط بین‌الملل را به هم ریخته اید.
وی با بیان اینکه من خوشحالم که حاکمیت کاخ سفید در به‌هم ریختن تعهدات بین‌المللی و در به زیر پا گذاشتن وفای بعهد و در ایستادگی در مقابل مصوبه شورای امنیت سازمان ملل و توافق هفت کشور، ناموفق بوده است تصریح کرد: این پیروزی برای بشریت است، این پیروزی برای اخلافق و حقوق است.
روحانی ادامه داد: من بارها گفته‌ام؛ ما در برجام موفقیت‌هایی به دست آوردیم که هیچ وقت از بین نخواهد رفت و هیچ کس نمی‌تواند آن را از بین ببرد.
وی تصریح کرد: ما در برجام گفتیم معضل پیچیده منطقه‌ای و حتی بین‌المللی با میز مذاکره قابل حل و فصل است. این از بین نمی‌رود تا تاریخ تاریخ است. حالا یک روزی کسی بیاید عهدها را نقض کند و برجام را از بین ببرد؛ ببرد. این پیروزی ما تا قیامت می‌ماند.
وی ادامه داد: ما ثابت کردیم که پای میز مذاکره، گره کور بین‌المللی قابل باز شدن است و باز کردیم. حصل ما حصل؛ تمام شد. این قابل از بین رفتن نیست. ما ثابت کردیم ایران راستگوست و دشمنان دروغ می گویند. ما دنبال سلاح هسته‌ای نبودیم.
وی با بیان اینکه در این مذاکرات و تمام بازرسی‌ها ثابت شد ما راست گفتیم و دشمنان دروغ گفتند تصریح کرد: این را آژانس بین‌الملی به اجماع آراء که آمریکا هم در آن حضور داشته اعلام کرده است. پی ام دی را خاتمه یافته اعلام کرد. این به معنای این است که ایران راست گفته و معاندان ایران دروغ گفته‌اند.
رئیس جمهور ادامه داد: این پیروزی از بین نمی‌رود و دائمی و همیشگی است. ما در برجام، کاری کردیم که دنیا بپذیرد ایران حق دارد تحقیق و توسعه هسته‌ای خودش را ادامه بدهد؛ چیزی که قبلاً می‌گفت ایران حق ندارد؛ حالا دلایلش درست بود یا غلط به آن کاری ندارم.
وی با بیان اینکه می‌گفتند ایران به دلیل تخلف حق ندارد تحقیق و توسعه هسته‌ای را ادامه دهد افزود: خب این تمام شد. همه کشورها و قطعنامه سازمان ملل اعتراف کرد که ایران حق دارد تحقیق و توسعه را ادمه دهد. خب این پیروزی قابل خدشه نیست و هیچ‌وقت از بین نمی‌رود.
روحانی با بیان اینکه برخی هنوز ابعاد مسئله برجام را لمس نکرده‌اند که چه هست تصریح کرد: برجام یک آثاری دارد که الی یوم‌القیامه می‌ماند و هیچ وقت از بین نمی‌رود. یک آثاری هم دارد که ممکن است بماند و ممکن است نماند.
وی ادامه داد: ما در طول این دو سال از اجرایی شدن برجام تا کنون درآمدهای نفتی و میعانات آن دوبرابر شده است. خب ما این پول را گرفتیم. این که از بین نمی‌رود. این را که فروخته‌ایم و پس نمی‌دهند. صدها مورد سرمایه‌گذاری خارجی آورده‌ایم؛ این روی زمین آمده و تبدیل به کارخانه و بنگاه اقتصادی شده است. تبدیل به نیروگاه و لوکوموتیو و هواپیما شده است. اینها که از بین نمی‌رود.
روحانی با طرح این سؤال که چه کسی توانست در یک مذاکرات سخت بین‌المللی برای ملت ایران موفقت به دست آورد تصریح کرد: علم حقوق و علم سیاست این را به‌دست آورد؛ مگر غیر از این بود. این علوم انسانی است که می‌تواند سرنوشت یک جامعه را تغییر بدهد. این به آن معنی نیست که سایر علوم ارزششان کم‌تر است.
روحانی بیان داشت: سرلوحه علوم هم برای مادیت هم برای معنویت علوم انسانی است، دانشجویان و با استعدادها را تشویق کنیم و محیط دانشگاه را آزاد بگذاریم، تحقیقات را آزاد بگذاریم علوم انسانی جامعه را باید هدایت کنیم،چند نفر نشسته‌ایم در یک اتاق و می خواهیم علوم انسانی را هدایت کنیم، نه بابا علوم انسانی می خواهد جامعه را هدایت کند.
وی افزود: سه نفر و چهار نفر که نمی‌توانند در یک اتاق بنشینند و علوم انسانی را هدایت کنند، علوم انسانی در یک پروسه، جامعه آزاد و در بحث و مباحثه رشد می‌کند. این علوم باعث شد که ما امروز می‌بینیم راجع به سرنوشت کشور شرایط دیگری داریم. دیپلمات‌های ما قراردادی را نوشتند و منعقد کردند نمی‌خواهم بگویم این قرارداد هیچ نقصی ندارد ولی قراردادی است که این آقای ترامپ یک سال است خودش را به در و دیوار می‌زند مداوم بالا و پایین می‌رود برای اینکه این قرارداد را به هم بزند تا امروز موفق نشده است. این به معنای استحکام و پیروزی تعهدات بین‌المللی است. این به معنای پیروزی حقوق بر دیکتاتوری است.
رئیس جمهور با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها نتوانستند با استبداد و دیکتاتوری و خود بزرگ بینی افکار عمومی جهان را زیر پا بگذارند تصریح کرد: این یک شکسته بزرگ برای آمریکا و یک موفقیت بزرگ برای علوم انسانی ایران و ملت ایران است. شکست دوم آمریکا این است که عده‌ای در خیابان می‌آیند و اعتراض می‌کنند، حالا حق است، ناحق است، دقیق است، غیر دقیق است من خواهش می‌کنم به همه مردممان احترام بگذاریم. حالا یک فردی هم که شما می‌گویید این فرد از جایی تحریک شده دستور داشته، جاسوس بوده بگذارید تا در یک دادگاه صالح ثابت شود. همینطوری که نمی‌شود حرف زد هر که می‌آید در خیابان حرف می‌زند یا خس و خاشاک است، یا گاو یا گوساله یا آشغال است این چطور حرف زدنی است طور توهین می‌کنید چرا بی‌ادبانه با جامعه ما برخورد می‌کنید.
وی اضافه کرد: مردم می‌آمدند و در خیابان زدند بعضی‌هایشان اعتراض به حرف‌شان به حق است و یک عده‌ای هم آمده‌اند سوء استفاده کردند همه جای دنیا هم هست در لندن و نیویورک هم می آیند و چهار تا شیشه را می‌شکنند و چهار فروشگاه را غارت می‌کنند مگر اینطور نیست، همه را به یک چوب نرانید. دقیق حرف برنید مخصوصا در تریبون‌های مقدس دقیق‌تر حرف بزنید، ملت ما ملت بزرگی است.
وی در مورد اعتراضات اخیر تصریح کرد: یک اعتراضاتی بود و اعتراض تمام شد حالا بعضی‌ها سوء استفاده کردند نیروهای امنیتی ما به خوبی اداره کردند و ماجرا تمام شده کار شما شروع شده چه بود این اعتراض خیابانی از کجا نشات گرفت شمای جامعه‌شناس، روانشناس اجتماعی شما که در علوم انسانی و اسلامی هستید شما باید بیایید باز کنید، تحلیل و روشن کنید. اگر خدای ناکرده روزی ارزش‌های دینی ما یا ملی ما در نزد جوانان ما کمرنگ شوند ما مقصریم.
روحانی خاطرنشان کرد: این علوم انسانی است که باید این مسائل را تجزیه و تحلیل کند. ببینید واقعیت‌ها را زیر پا نگذاریم، شما قطب‌نما را ممکن است نگاه نکنید، با گفتن آدم که درست نمی‌شود شما روی قطب‌نما یک دستمال بندازید و بگویید که نمی‌خواهم آن را ببینیم آیا شمال و جنوب تفاوت می‌کند، شما قطب‌نما را دستکاری و خراب کنید شمال و جنوب دنیا عوض می‌شود؟ علوم انسانی قطب‌نمای مسائل اجتماعی ما است بگذارید این قطب‌نما درست کار کند و به این قطب‌نما نگاه کنیم و از آن استفاده کنیم، با شعار شمال و جنوب عوض نمی‌شود.
رئیس‌جمهور اضافه کرد: علوم انسانی قطب‌نمای جامعه ما است، ما از آن استفاده و بهره‌برداری کنیم، بگذاریم جامعه و اجتماع ما در مسیر تحول درست حرکت کند. ما خوشبختانه امروز در یک مقطعی قرار گرفته‌ایم که جامعه ما ارزش علوم انسانی را به خوبی می‌داند، شما اگر می‌خواهید اقتصاد، سیاست، حکمرانی درست شود این علوم انسانی است. حتی در بسیاری از مسائلی که در ظاهر ارتباطی به علوم انسانی ندارد فرهنگ به عنوان یک زیربنای مهم در تمام حرکت‌های انسانی و اجتماعی است.
وی بیان داشت: اعتماد بیمار به پزشک است که بیش از چاقوی جراحی شفابخش است، نحوه حرف زدن پزشک با مریض است که می‌تواند منجی مریض باشد.
روحانی با بیان اینکه جسم و روح ما در هم تنیده است خاطرنشان کرد: جسم و روح در هم تاثیر می‌گذارد آن بخش روحی است در پزشکی علوم انسانی است پس علوم انسانی جایگاه بسیار ارزشمندی دارد. اگر بنا است اصلاح اداری انجام دهیم این علوم انسانی است اگر قرار است برنامه‌ریزی درست برای کشور انجام دهیم این علوم انسانی است، اگر بنا است بانک‌های ما اصلاح شود این علوم انسانی است. اگر بنا است تحول در جامعه ما رخ دهد اول باید از فرهنگ رخ دهند و این علوم انسانی است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهید فضای مجازی برای جامعه ما مفید باشد فرهنگ استفاده از فضای مجازی را به نسل جوانمان یاد دهیم. با فیلتر درست نمی‌شود ما تا می‌گوییم فیلتر یک عده‌ای بدشان می‌آید می‌گویند فیلتر چیز خوبی است. در رژیم گذشته جز رادیو تهران و ایران هر موج دیگری از رادیو دارای پارازیت بود آیا رژیم گذشته در پارازیت موفق بود.
رئیس جمهور اظهار داشت: یک روزی گفتیم ماهواره ممنوع، واقعا ماهواره ممنوع شد؟ یعنی مردم ماهواره نمی‌بینند. با گفتن ما که درست نمی‌شود الان آمار چه می گوید چند درصد مردم ماهواره استفاده می‌کنند؟ یک روز گفتیم فضای مجازی بد، ما گفتم بد درست شد؟ مردم بیش از ما و اگر خیلی مستکبر باشیم به اندازه ما می‌فهمند و حق انتخاب دارند. اینقدر خودمان را بزرگ و بلند فرض نکنیم، مردم ما بلند هستند، کشور ما فرهیخته و بلند است،ملت ما ملت بزرگی است، مردم ما می‌فهمند و باید تعامل کنیم و اگر به نظریه‌ای می‌رسیم باید به مردم شرح دهیم.
وی بیان داشت: از اتومبیل ، هواپیما و چاقوی جراحی هم اگر غلط استفاده شود خطرناک است. هر چیزی فرهنگ استفاده درست را نیاز دارد و باز اینجا علوم انسانی است.
روحانی با تاکید بر اینکه علوم انسانی باید به میدان بیاید افزود: علوم انسانی باید بگوید ما چه کنیم و از چه شیوه‌ای استفاده کنیم و چگونه بتوانیم جامعه‌مان را به آن نقطه‌‌ای برسانیم که مورد نظر مردم و مطلوب عقل و شرع باشد. شرع و عقل از مردم و جامعه و فطرت اجتماعی و انسان جدا نیست. اینها در کنار هم هستند.
رئیس‌جمهور اظهار داشت: خوشبختانه آمریکایی‌ها هم در مساله داخلی ما ،هم در مساله برجام شکست خوردند ملت ما در هر دو جا پیروز شد، پیروزی‌هایمان را قدر بدانیم و در کنار وحدت و اتحاد و در کنار همدیگر بتوانیم ایرانی بهتر، آبادتر و سرافرازتر داشته باشیم.
