مطبوعات عربی «آشوب» ایران را چطور پوشش دادند؟

طبیعی است خبر اعتراض‌ و آشوب شش روزه در ایران در صدر اخبار رسانه‌های منطقه و بین‌الملل قرار بگیرد. آنچه غیرطبیعی است، ذوق‌زدگی و استقبال  بی‌سابقه رسانه‌های محور سعودی از خبر آشوب در ایران بود.

رسانه‌های عربستان سعودی، امارات و بحرین بیش از کشورهای دیگر به آشوب در ایران پرداختند و در رأس آن رسانه‌های سعودی قرار دارد. در این میان رسانه‌های قطری یا اردنی با حجم کمتری به این واقعه پرداختند. 

عربستان و آمار خیره‌کننده

برای بررسی میزان و نحوه پرداخت مطبوعات سعودی به اتفاقات اخیر در ایران چهار روزنامه «الشرق الاوسط»، «عکاظ»، «الریاض» و «المدینه» انتخاب شد. این جراید در طول یک هفته از تاریخ جمعه «8 دی ماه» تا «14 دی ماه» به مدت یک هفته 382 خبر، تحلیل و کاریکاتور در خصوص ایران منتشر کردند؛ یعنی روزی حدود 55 مطلب.

مشت‌ نمونه خروار است. عربستان دهها روزنامه دیگر هم دارد که مورد بررسی قرار نگرفت؛‌ مثل الحیاة، الجزیره، البلاد، الیوم، الشرق، الوطن و چندین روزنامه دیگر.

از مجموع 382 خبر در چهار روزنامه سعودی در هفت روز، 226 مورد آن خبر، 128 مورد تحلیل و یادداشت و 28 مورد طرح و کاریکاتور بود؛ یعنی به ازای هر خبر، بیش از دو تحلیل یا یادداشت منتشر شده است. 

پوشش لحظه به لحظه، استفاده مکرر از تصاویر نادرست یا آرشیوی به ع، دمیدن در اختلافات قومی، ارائه تحلیل‌هایی در خصوص قریب بودن سقوط حکومت و پوشش گسترده مواضع سرکردگان گروهک منافقین وجه مشترک همه این روزنامه‌ها در طول یک هفته آشوب در ایران بود.

الشرق الاوسط

روزنامه الشرق الاوسط، معروف‌ترین روزنامه سعودی است که در لندن و ریاض چاپ می‌شود. این روزنامه بخش فارسی نیز دارد. از 4 بخش اصلی سایت روزنامه، یک بخش را به نام «ایران» کار کرده است. الشرق الاوسط از روز دوشنبه 11 دی (چهار روز بعد از آغاز اعتراض‌ها و آشوب)، پوشش لحظه‌به‌لحظه در صفحه خود ایجاد کرد و از طریق شبکه‌های اجتماعی به خصوص توئیتر اقدام به پوشش آنلاین کرد که هنوز این صفحه به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

الشرق الاوسط طی هفت روز حداقل 115 مطلب علیه ایران منتشر کرد که 54 عدد آن خبر و 49 عدد آن یادداشت و تحلیل و 12 مورد آن کاریکاتور و طرح بوده است. یعنی در هر روز میانگین نزدیک به 17 مطلب علیه ایران منتشر کرده و به ازای هر خبر یک تحلیل داشته است. همچنین روزانه یک کلیپ خبری از حوادث ایران با استفاده از تصاویر آرشیوی و تصاویر مربوط به راهپیمایی‌های روز قدس یا 22 بهمن، در سایت این روزنامه کار شده است.

نکته مهم این است که از 54 خبری که این روزنامه در ارتباط با حوادث ایران کار کرده است، تقریبا منبع نیمی از این خبرها عناصر گروهک منافقین است.

نمونه‌هایی از نوع پوشش روزنامه الشرق الاوسط:

* این روزنامه در روز سه شنبه هفته گذشته در مقاله‌ای به قلم «غسان الامام» نوشته است: مشهد محروم‌ترین شهر ایران است چرا که شیعیان آن‌جا در اصل ترکمن هستند و بودجه‌ای که به‌ آن‌ها اختصاص داده می‌شود بسیار کمتر از بودجه مناطق فارس‌نشین خراسان است. همانند مناطق کردنشین در مرز با عراق و مناطق عربی در ساحل شرقی خلیج [فارس] که محروم هستند. 

* الشرق الاوسط در خبر دیگری به نقل از منابع گروهک منافقین، تعداد کشته‌های حوادث اخیر را 50 نفر آن هم با شلیک گلوله ذکر کرده است. آماری که رسانه‌های معتبر دیگر حتی عددی نزدیک به آن را منتشر نکرده‌اند.

 
 
 
 
نمونه‌ای از کلپ‌های تولیدی الشرق الاوسط که سرشار از تصاویر آرشیوی و غیر مرتبط با حوادث اخیر ایران است

 

* در مقاله دیگری  به قلم «عبدالرحمن الراشد» سردبیر پیشین این روزنامه، که بسیار مورد توجه دیگر رسانه‌های عرب‌زبان نیز قرار گرفته، نویسنده این سؤال را تیتر مقاله خود انتخاب کرده است: «آیا سقوط حکومت ایران برای ما بهتر است؟». نویسنده در نوشته خود به این مسأله می‌پردازد که سقوط حکومت ایران از طریق جنگ داخلی و درگیری به هیچ وجه برای کشورهای عربی مناسب نیست، چرا که منطقه تحمل جنگ و موج آوارگان دیگری را ندارد و باید کاری کرد که حکومت ایران از درون به استحاله رود و تغییرات ریشه‌ای در تصمیمات خود و در زمینه‌های مختلف اتخاذ کند.

روزنامه عکاظ

 روزنامه عکاظ که به نوشته روزنامه القدس العربی نزدیک‌ترین روزنامه به «محمد بن سلمان» (ولی‌عهد سعودی) محسوب می‌شود نیز همپای دیگر روزنامه‌های عربستان به پوشش وسیع حوادث ایران پرداخت. این روزنامه طی هفت روز مجموعا (حداقل) 104 مطلب علیه ایران منتشر کرد که شامل 49 خبر، 45 تحلیل و یادداشت و 10 طرح و کاریکاتور است. 

همچنین 22 خبر از 49 خبر، یعنی بیش از نیمی از خبرها، با منبع افراد وابسته به گروهک منافقین است.

 این روزنامه چندین مرتبه از یک تصویر متعلق به راهپیمایی مردم ایران در دفاع از مردم فلسطین که تصویری از رهبر معظم انقلاب نیز در آن قرار دارد، استفاده کرده که با فتوشاپ بر روی تصویر رهبری، ضربدر خورده و این روزنامه آن را به عنوان تصویر ضد حکومت ایران استفاده کرده است.

سه نمونه از پوشش عجیب حوادث ایران در روزنامه عکاظ

* عکاظ در یادداشتی به قلم «هانی الظاهری» با تیتر «چرا باید الان رژیم ایران مورد حمله قرار بگیرد» (+)، خواستار حمله فوری نظامی به ایران شده است. نویسنده با ادعای اینکه باراک اوباما با ایران مماشات کرده بود، به تمجید از ترامپ پرداخته و نوشته است: نباید بگذاریم دیر شود و پیش از اینکه همانند سوریه، روسیه از سقوط دولت جلوگیری کند، باید به ایران حمله نظامی شود و با ایجاد منطقه هائل به معارضان حکومت، سلاح و پشتیبانی لجستیکی ارائه کنیم.

* روزنامه عکاظ در خبری با تیتر «مقتل ضابطین.. ومحافظة آراک بید المتظاهرین» (+) مدعی سقوط استان اراک به دست اغتشاشگران شده بود.

* در خبری دیگر با تیتر «الإیرانیون یلجأون للهجرة.. خوفا من سقوط نظام الملالی» (+) نویسنده با ادعای اینکه حکومت در حال سقوط است، نوشته است که بسیاری از ایرانی‌ها در حال خروج از کشور از ترس سقوط حکومت هستند!

روزنامه الریاض

روزنامه الریاض که از قدیمی‌ترین روزنامه‌های عربستان سعودی است، بعد از الشرق الاوسط، بیشترین مطلب (114 مطلب) را در بین دیگر روزنامه‌ها از حوادث اخیر ایران، کار کرد؛ یعنی 78 خبر در هفت روز و 30 تحلیل و یادداشت که عمدتا حول محور فاجعه‌بار نشان دادن اوضاع ایران می‌چرخد. این روزنامه همچنین شش کاریکاتور عمدتا توهین‌آمیز به مقامات ایرانی نیز منتشر کرده است.

سه نمونه از نوع پوشش خبری روزنامه الریاض از حوادث ایران

در خبر «المقاومة الإیرانیة: حکم عرفی غیر معلن فی مدینة إیذه» (+) به نقل از یکی از اعضای گروهک منافقین، ادعا شده است که در شهر «ایذه» شرایط حکومت نظامی برقرار شده است و بسیاری از نیروهای حکومت از معرکه گریخته‌اند.

در خبری دیگر با تیتر «الاستنـجاد بمیلـیـشیات عمـیـلـة لـقـمـع انتفـاضـة الأحواز» (+) به نقل از «محمود الکعبی»  رهبر سابق گروهک تجزیه طلب موسوم به «جبهه عربی آزادسازی اهواز» مدعی شده است که ایران با استفاده از مزدورانی اقدام به سرکوب مردم اهواز می‌کند! و در حال حاضر تمامی گروهها و طوائف ایرانی خواستار سقوط حکومت هستند!

روزنامه الریاض در مقاله‌ای با تیتر «العرب أسیاد المنطقة ولیس الفُرس» (+) به قلم «سعد الحمیدین» اختلاف عرب و عجم را دامن زده و مدعی است که ایران می‌خواهد مسلط بر اعراب در منطقه باشد اما این عرب‌ها هستند که سروران منطقه هستند نه فارس‌ها و ایرانی‌ها با دخالت‌های بیجا در منطقه و با هدف تسلط بر اعراب باعث فقر و بدبختی مردم خود شده‌اند.

المدینــه

روزنامه المدینه در پوشش یک هفته‌ای خود از اغتشاشات ایران 44 خبر، 10 تحلیل و 6 کاریکاتور و طرح کار کرده است؛ مجموعا 60 مطلب، میانگین 8 و نیم در هر روز. این روزنامه در تحلیل‌ها و اخبار خود به وفور از تصاویر آرشیوی به جای عکس روز، جعلی و تصاویر دیگر کشورها بهره برده و همانند دیگر روزنامه های سعودی منافقین را منبع اخبار خود قرار داده است.

این روزنامه در خبری با تیتر «طهران تستعین بـ "حشد" العراق ومرتزقة أفغان لقمع المحتجین» (+) مدعی شده است که ایران از نیروهای الحشد الشعبی عراق و تیپ فاطمیون برای مقابله با اغتشاشگران کمک خواسته است؛

همچنین در خبری دیگر با تیتر «أمیر قطر یتعهد بدفع ملیاری دولار للملالی لإخماد الانتفاضة» (+) به نقل از منابع «منافقین» آورده است که امیر قطر برای خاموش کردن اغتشاشات در ایران دو میلیارد دلار به سران ایران کمک مالی کرده است.

المدینه در خبری دیگری با تیتر «شرطة الملالی الإیرانیة تسرق المحلات التجاریة» (+) در اقدامی عجیب تصویری از پلیس کشوری دیگر را منتشر کرده و نوشته است که پلیس ایران در حال سرقت از یک مغازه تجاری است.