نقشه عربستان از نزدیک شدن به شیعیان عراق چیست؟

پایگاه تحلیلی «میدل ایست آی» در گزارشی نوشت عربستان در تلاش است برای مقابله با ایران، روابط خصومت‌بار خود را با سیاستمداران شیعه در عراق بهبود بخشد.

این گزارش اینگونه نوشت، اوایل نوامبر سال جاری میلادی، «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان، تنش‌ها با ایران را شدت بخشید اما برخلاف آنکه از جدال عربستان با حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن نظر می‌رسد که ریاض در حال دامن زدن به تنش‌ها با شیعیان منطقه است، اما این کشور همزمان کارزاری آرام را برای همکاری با شیعیان عراق صورت داده است.

در حالیکه ریاض در گذشته، با سیاستمداران سنی عراق و قبایل این کشور ارتباط داشت، از ابتدای تابستان ۲۰۱۷، ارتباطاتی را نیز با سیاستمداران شیعه عراق شکل داده است.

میدل ایست آی توضیح داد، هدف عربستان از بهبود روابط با شیعیان عراق، در واقع تضعیف روابط ایران و شیعیان عراق است.

اخیراً نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت که اقدامات ولیعهد عربستان برای دامن زدن به تنش‌ها در یمن و لبنان، غیرسازنده است.

در این گزارش نوشته شده بود که در خاورمیانه «توازن قدرت در سوریه و عراق تعیین می‌شود».

عربستان سعودی تلاش کرده است تا پروژه اعمال نفوذ خود در عراق را طرح‌ریزی کند. اولین رخداد مهمی که نشانگر بازگشت پادشاهی عربستان به عراق است، در سال ۲۰۱۵ زمانی رخ داد که سفارتخانه‌ عربستان در بغداد و اربیل بازگشایی شد و روابط دیپلماتیک دو کشور که از زمان حمله صدام حسین به کویت در سال ۱۹۹۰ قطع شده بود، از سرگرفته شد.

با اینحال، به نظر می‌رسد که دو سال زمان برد تا ریاض در نهایت با دولت شیعه در بغداد به توافق رسید و یک گفت‌وگوی رسمی و دوجانبه را در سال ۲۰۱۷ آغاز کرد.

«حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق در ماه ژوئن در سفر خاورمیانه‌ای خود که شامل ایران و کویت نیز می‌شد، به ریاض سفر کرد.

طبق این گزارش، اواسط ماه ژوئیه، «قاسم العراجی» وزیر کشور عراق برای بحث درباره همکاری امنیتی و اطلاعاتی و همچنین تسهیل محدودیت روادید برای عراقی‌هایی که قصد سفر به عربستان برای حج را دارند، به عربستان سفر کرد.

چند هفته بعد، «مقتدی صدر» رهبر جنبش صدرعراق  با «محمد بن سلمان» دیدار کرد و احتمال می‌رود که در آن نشست، ریاض را به بازگشایی ارتباطات زمینی و هوایی با عراق ترغیب کرده است.

به نوشته میدل‌ایست آی، به نظر می‌رسد هدف این سفر ارسال این پیام به تهران بود که عربستان قادر است با شیعیان عراق ارتباط برقرار کرده و نفوذ ایران را به چالش بکشد.

با این حال، مقتدی صدر از استقرار ارتش عربستان در بحرین در سال ۲۰۱۱، سرکوب اعتراضات شیعیان بحرین و معارضان سنی این جزیره و همچنین اعدام شیخ «نمر النمر» رهبر شیعیان عربستان در ۲ ژانویه ۲۰۱۷، انتقاد کرده است. میدل ایست آی در گزارش خود نوشت که تلاش عربستان برای تعامل با صدر می‌تواند بخشی از تلاش ریاض برای کاهش واکنش‌های رهبر جنبش صدر به رخدادهای داخلی عربستان به حساب آید.

از دیگر تلاش‌های ریاض برای بهبود رابطه با عربستان می‌توان به از سرگیری پروازهای مستقیم و بازگشایی گذرگاه مرزی عربستان با عراق در آگوست اشاره کرد. این گذرگاه از ۲۷ سال پیش از زمان بحران خلیج‌فارس مسدود بوده است.

طبق این گزارش، هفته گذشته، عربستان سعودی ۱۰۰ تاجر عراقی را برای شرکت در یک شورای مشترک هماهنگی و اقتصادی به ریاض دعوت کرد.

این پایگاه تحلیلی سپس مطرح کرد که زمانبندی این ابتکارعمل‌های عربستان، این سوال را مطرح می‌کند که پایان بازی تقویت روابط با سیاستمداران شیعه عراق چیست؟

این گزارش ادامه داد که عربستان سعودی که همیشه به دنبال آن بوده که خود را به عنوان یک هژمون منطقه‌ای نمایش دهد، مدعی است که از منافع سنی‌های منطقه حفاظت می‌کند.

با اینحال، اقدام ریاض در محاصره قطر که یک کشور سنی است، در واقع ائتلافی تضعیف شده است که عربستان مدعی رهبری آن را دارد.

این گزارش ادامه داد، عربستان سعودی به دنبال ایجاد شکاف در روابط میان تهران و شیعیان عراق است، اما علیرغم این دور جدید از دیپلماسی، ریاض نمی‌تواند با نفوذ ایران در عراق رقابت کند و بعید است که تمامی سیاستمداران شیعه عراق کمک عربستان در انتخابات را بپذیرند.

این گزارش در پایان نوشت، ایران موفق شد تا محاصره قطر را تضعیف کند و جاه‌طلبی‌های سعودی‌ها در سوریه و یمن را خنثی کند و از نقطه نظر عربستان، نزدیک شدن به سیاستمداران شیعه عراق، یکی از اندک گزینه‌های باقیمانده‌ای است که عربستان در جنگ سرد منطقه‌ای در اختیار دارد و این همچنین نشان می‌دهد که ریاض در حال فهمیدن این مسئله است که در این جنگ در حال شکست خوردن است.