منوچهر متکی، وزیر خارجه پیشین ایران، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشاتودی درباره توافق اتمی ایران و تهدیدهای ترامپ به خروج از آن گفت: مذاکراتی جامع برای مدتی طولانی انجام شد. تمامی طرفین بر روی توافقنامه هستهای توافق کردند. تمامی طرفین بر روی فعالیتهای صلحآمیز اتمی ایران توافق کردند. سپس شاهد آن بودیم که آمریکاییها در زمان دولت جدید (ترامپ) این کشور و حتی در دوران اوباما مواضع عملی خود را درباره این توافق تغییر دادند. ما میتوانیم بگوییم که بسیاری از مفاد توافق از طرف آمریکایی رعایت نشده است و به آنها توجه نشده است. در حال حاضر آمریکا روی مذاکره مجدد روی توافق و مطرح کردن مواردی که مرتبط با توافق نیستند، تاکید دارد. این موضوع سبب شده است که مقامات ایران بر روی این موضوع تاکید دارند که توافق قابل مذاکره مجدد نیست.
او افزود: آمریکاییها از همان ابتدای آغاز به کار دولت ترامپ موضوع پایان دادن به توافق هستهای را مطرح کردند. من تصور نمیکنم که آمریکاییها به دنبال پایان دادن به این توافق باشند؛ زیرا آنها به خوبی میدانند که این توافق تا چه حد برای آنها منافع به دنبال دارد. این توافق منافع زیادی برای تمامی طرفین و به طور ویژه آمریکاییها به همراه داشت.
وزیر خارجه پیشین ایران در ادامه گفت: به نظر من اگر تمامی طرفین این توافق خود را از توافق خارج کنند این به منزله این است که توافق از بین رفته است. در حال حاضر آمریکاییها موضعی اینگونه گرفتهاند. آنها به توافق پایان ندادهاند، اما معتقدند که باید شکل توافق را حفظ کنند و به مفاد آن آسیب وارد کنند. این راهبرد آمریکا است. در برهههای زمانی مختلف آنها پیشنهادهای تحریم ایران را به کنگره ارائه و مشکلاتی را برای تمامی طرفین توافق ایجاد کردهاند.
متکی در ادامه در پاسخ پرسشی دربار اینکه واکنش ایران به تحریمهای جدید چه خواهد بود، گفت: ما هیچ تمایلی به داشتن روابط اقتصادی با آمریکا نداریم. در این حال آنها هم خواهان داشتن روابط با ایران نیستند. تحریمهای آمریکا برای ما مهم نیستند. آنچه که برای ما مهم است واکنش دیگر اعضای گروه ۵+۱ به این تحریمها است. تاکنون برخی از کشورها نشان داده اند که تحت تاثیر این تحریمها قرار گرفتهاند؛ اما با موضع جدید دولت آمریکا از یک طرف، اتحادیه اروپا و روسیه و چین از طرف دیگر مواضع متفاوتی را نسبت به دولت آمریکا نشان داده اند. اگر آنها مواضع خود را دنبال کنند در این وضع، آمریکا از موضع خود احساس شرم خواهد کرد و هیچ طرفی از مواضع آمریکا نسبت به این توافق حمایت نخواهد کرد.
او در ادامه این مصاحبه خاطرنشان کرد: بخش دوم تعهدات آنها به رفع تحریمها است. عملا آنها رای به رفع تحریمها دادهاند. به عبارت دیگر اگر ایران احساس میکند که این توافق به نفعش است کاملا به آن پایبند خواهد بود. اگر احساس کند که به نفعش نیست به آن متعهد نخواهد بود. این یک نکته است.
وزیر خارجه پیشین ایران در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از واحدهای پول ملی به جای دلار آمریکا گفت: به نظرم این موضوعی بسیار مهم است که کشورها باید آن را به دقت در نظر بگیرند. این حرکت به طور ویژه در منطقه ما بین ایران و روسیه آغاز شده است. این موضوع بین ایران و ترکیه آغاز شده است و ممکن است که این موضوع بین روسیه و دیگر شرکا هم آغاز شود. این موضوع میتواند بین ایران و بین کشورهای منطقه و خارج از آن روی دهد. ما تصمیم گرفتهایم که از واحد پول ملی خود در بخش تجاری و در روابط و همکاریهای اقتصادی استفاده کنیم. این یک شروع خوب برای از بین بردن اثر یک واحد پول ضد اقتصاد جهانی است.
او در پاسخ به پرسشی درباره اتهامزنیهای وزیر خارجه فرانسه به ایران درباره مداخله در امور کشورهای منطقه گفت: ما با بحران داعش روبرو هستیم. ما با مسائل مربوط به عراق روبرو هستیم. ما با مسائل افغانستان روبرو هستیم. ما با مسائل سوریه روبرو هستیم. ما امروز با مسائل یمن روبرو هستیم. این بحرانها متفاوت هستند. مسئله در اینجا نوع نگاه به این بحرانها است. ایران این شانس را دارد تا بهترین راهبرد را درباره بحرانهایی که با آنها در ۳۰ سال گذشته در منطقه با آنها روبرو هستیم، در پیش گیرد.
وزیر خارجه پیشین ایران درباره تجاوز عربستان به یمن نیز گفت: در یمن اشتباهی صورت گرفت و آن جنگ ضد این کشور بود. این جنگ تجاوزی ضد مردم یمن بود. این یک مشکل است. این یک بحران است. ایران به بحرانها به طور ریشهای نگاه میکند. از ابتدا موضع ما بسیار واضح بود. متاسفانه برخی از کشورها سبب تشویق متجاوز به تجاوزگریاش در یمن شدند. آنها به جای میانجیگری، تلاش برای آتشبس، متوقف کردن جنگ و آرام کردن اوضاع، به آتش جنگ دامن زدند.
متکی درباره اقدامات ایران برای حل بحرانهای منطقه گفت: ما تلاش میکنیم که بهترین راه را برای خروج از بحرانها ارائه کنیم. این همان کاری بوده است که ما برای عراق و سوریه انجام دادهایم و تلاش میکنیم برای یمن ارائه کنیم. درباره یمن ما چندین دور مذاکره با طرفهای مختلف داشتهایم. موضع ما کاملا شفاف و واضح است.
او درباره گروه وهابی داعش گفت: به نظرم باید به داعش به عنوان بحران و مسئلهای برای تمام جهان نگریست. حالا موسس داعش باید بداند آتشی که برانگیخته است به طوفان بدل شده است. داعش به هیچ چیزی اعتقاد ندارد. داعش ابزاری در دستان آمریکا و اسرائیل است و متاسفانه تحت حمایت مالی برخی کشورهای نفت خیز در منطقه بود تا منطقه را ناامن کنند. این یک بحران است، اما موضع ایران از ابتدا کاملا درست بوده است. موضع ایران توجه به ریشههای بحران و ریشه کن کردن آن بوده است. خوشبختانه آخرین شهرها در عراق و سوریه از وجود داعش پاکسازی شدند. این یک پیروزی بزرگ بر اساس مقاومت و همکاری قابل اعتماد بین کشورهای منطقه بود.
وزیر خارجه پیشین ایران در پاسخ به این پرسش که آیا اختلافات بین ایران و عربستان میتواند اثری منفی بر همکاری آنها در سازمان اوپک بگذارد، گفت: هرگز ایران به نفت به عنوان یک ابزار جنگی نمینگرد. نکته دوم این است که عربستان سعودی از دو سال پیش روابط دیپلماتیک خود را با ایران متوقف کرده است و موضع خوبی برای همکاری در رابطه با بحرانهای کنونی در منطقه ندارد.