این روزها گزارش‌های متعددی از سوی منابع معتبر آمریکایی از جمله نیویورک تایمز منتشر می‌شود که همگی دلالت بر آن دارد که ترامپ، علیرغم اینکه پیش از این دو بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید کرده، این بار چنین نخواهد کرد.
رئیس جمهور آمریکا تا ۲۳ مهر فرصت دارد که نظر خود را به کنگره آمریکا اعلام کند.
ترامپ از ابتدا مخالف برجام بود
ترامپ پیش از این برجام را "مایه شرمساری ایلات متحده" خوانده و روز ۲۸ شهریور در برابر رهبران جهان در سازمان ملل از برجام به عنوان "یکی از بدترین و یک طرفه‌ترین" توافق‌هایی یاد کرد "که تا به حال ایالات متحده به آن وارد شده است."
عدم تأیید پایبندی ایران توپ را به زمین کنگره خواهد فرستاد و کنگره آمریکا ۶۰ روز مهلت خواهد داشت تا در مورد اعمال تحریم‌های جدید، با توجه به صدور "عدم تأیید پایبندی" از سوی رئیس جمهور تصمیم بگیرد.
ترامپ چگونه می‌تواند علیرغم تأیید آژانس بین‌المللی پایبندی ایران به را برجام اعلام کند؟
ترامپ عمدتا از توسعه برنامه موشک‌های بالستیک ایران به عنوان مورد نقض کننده برجام استفاده خواهد کرد. استنادی که با ایراد روبه‌روست.
اما مورد جدیدی که احتمالا ترامپ از آن استفاده خواهد کرد، اظهارات روز ۴ مهر ماه مدیرکل آژانس، یوکیا آمانو است. وی در این باره گفت که طبق بند T ضمیمه شماره یک برجام، ایران از فعالیت‌هایی از قبیل استفاده از مدل‌های کامپیوتری برای شبیه‌سازی انفجارهای هسته‌ای منع شده است. وقتی از وی سئوال شد که آیا سازمان متبوع وی امکان راستی آزمایی ایران را در اینگونه موارد دارد، وی پاسخ داد: "ابزار ما (در این رابطه) محدود است."
قانون کورکر-کاردین یکی از موارد استناد ترامپ
قانون کورکر-کاردین که طبق آن رئیس جمهور باید هر ۹۰ روز به کنگره گزارش بدهد و از ترامپ می‌خواهد که پایبندی "کامل، شفاف، و قابل راستی‌آزمایی" ایران را تأیید کند. اظهارات آمانو می‌تواند بهانه‌ای برای ترامپ باشد که ادعا کند قادر به تأیید پایبندی "کامل، شفاف و قابل راستی‌آزمایی" ایران نیست، چون دست کم در یک مورد ابزار راستی‌آزمایی محدود است.
حال اگر ترامپ آنطور که انتظار می‌رود پایبندی ایران را تأیید نکند، معنایش خروج از برجام نیست، اما کنگره آمریکا در شرایط سختی قرار می‌گیرد. چرا که اگر علیرغم صدور "عدم تأییدیه" از سوی رئیس جمهور، کنگره ساکت بماند و اقدامی نکند، ترامپ که روابط پر تنشی با اکثریت کنگره دارد بیکار نخواهد نشست و اعتبار کنگره را زیر سئوال خواهد برد.
اعلام عدم پایبندی به برجام و منجرشدن آن به قانون کاتسا
در ادامه اقدامات امریکا، در صورت اعلام کردن عدم پایبندی ایران، تحریم‌ها باز می‌گردد و در این حالت قانون موسوم به "مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها" (معروف به کاتسا) که در مرداد ماه با اکثریت قاطع در هر دو مجلس کنگره به تصویب رسید، اجرایی شود.
قانون کاتسا چیست؟
بامداد چهارشنبه چهارم مرداد 1396، مجلس نمایندگان آمریکا با ۴۱۹ رأی موافق و تنها ۳ رأی مخالف، طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی را تصویب کرد.
این طرح نسخه اصلاح شده طرحى بود که پنجشنبه 27 خرداد 96، در سنای آمریکا به بهانه آنچه مقابله با اقدامات ثبات زدای ایران نامیده می‌شد، با 98 رأی به تصویب رسیده بود.
طبق این طرح اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی که با آنها داد و ستد دارند، با تحریم مواجه می شوند.
عمده تمرکز طرح تحریمی و ضدبرجامی هیئت حاکمه آمریکا که به «کاتسا» معروف شده است، بر روی توان دفاعی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی و ضربه زدن به نیروهای مسلح ایران معطوف شده است؛ طبق این طرح اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی که با آنها داد و ستد دارند، تحریم می شوند.
این طرح که به سبب گستردگی دایره شمول،«تحریم‌های مادر» نام گرفت و با عنوان «کاتسا» نیز شناخته می‌شود، به جهت برخورداری از بار مالی حتما باید با تأیید مجلس نمایندگان آمریکا همراه شود؛ سرانجام مجلس نمایندگان با هدف افزودن بندهاى مربوط به تحریم کره شمالى، طرح تازه‌اى را در این رابطه تصویب کرد که البته این طرح باید در سنا نیز به تصویب برسد و پس از آن با امضای رئیس جمهور آمریکا به قانون تبدیل شود.
در همان اواسط تابستان که بحث طرح تحریمی کاتسا مطرح شد، برخی منابع در داخل آمریکا فاش کردند که این طرح به سبب شامل بودن بندهایی مرتبط با تحریم روسیه و همچنین محدود در نظر گرفته شدن اختیار رئیس جمهور آمریکا برای اعمال نظر درباره مفاد این طرح، چندان مورد نظر کاخ سفید نیست؛ اما با توجه به اجماعی که پیرامون این طرح در میان قانونگذاران آمریکایی در دو مجلس این کشور از هر دو جناح جمهوریخواه و دموکرات وجود داشت، چنین مطرح شد که به احتمال بسیار زیاد حتی با وجود امضا نکردن ترامپ، این طرح به قانون تبدیل خواهد شد.
در جریان بررسی این طرح در مجلس نمایندگان آمریکا، «اد رویس»، رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، ایران را به حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر متهم کرد! همچنین «استنی هویر»، قانون‌گذار دموکرات تأکید کرد که تصویب طرح تحریم‌های ایران، این کشور را برای توسعه برنامه موشکی بالستیک خود تحت فشار خواهد گذاشت. «سیسیلینی» نماینده کنگره آمریکا این تحریم‌ها را ناقض برجام ندانست و حتی گفت که این طرح تحریمی برجام را تقویت می‌کند! زیرا به متحدانمان نشان می‌دهد که ایالات متحده با نقض قوانین بین‌المللی برخورد می‌کند.
همچنین مطابق با طرح مزبور، مسئولان سپاه پاسداران و کسانی که با آنها ارتباط دارند نیز با ادعای واهی و مضحک حمایت از تروریسم در لیست تحریم قرار می‌گیرند.
واکنش قاطع سرلشکر جعفری به اقدامات اخیر آمریکا
سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران، در مورد تحریم‌های احتمالی تحت لوای کاتسا اظهار کرد: اگر قانون تحریم‌های جدید آمریکا اجرا شود این کشور باید پایگاه‌های منطقه‌ای خود را تا شعاع ۲ هزار کیلومتری برد موشک‌های ایران عقب ببرد.
سرلشکر جعفری افزود: در صورتی که اخبار پراکنده موجود، مبنی بر در نظر گرفتن سپاه به عنوان گروه تروریستی صحیح باشد، سپاه نیز ارتش آمریکا را در سراسر جهان به‌ویژه منطقه خاورمیانه، همسنگ داعش در نظر خواهد گرفت.
با تمام این تفاسیر هر اتفاقی که رخ دهد امریکا بیش از همه بر سر برجام و یا قوانین مضحکی مانند کاتسا متضرر خواهد شد و راه انزوا را در پیش خواهد گرفت و شاید در آینده نزدیک هیچ کشوری حاضر نشود با آمریکا بر سر تعهدی دو یا چند جانبه توافقی انجام دهد؛ اما در این بین تهران همیشه پیام مشخصی را به واشنگتن مخابره کرده است آن هم این است که در ایران اسلامی هیچ‌گونه تردیدی برای تقویت اقتدار دفاعی و نظامی کشور وجود ندارد.
