خبرگزاری «نووستی» در تحلیلی نوشته است: "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا طی چند روز آینده باید پاسخ مشخصی به کنگره بدهد که آیا بالاخره «ایران توافق هسته‌ای را رعایت کرده و اینکه ایالات متحده باید از چارچوب این توافقنامه خارج شود یا نه؟» اگر پاسخ منفی باشد که دولت آمریکا به رژیم تحریمهایی که تا قبل از سال 2015 وجود داشت، باز خواهد گشت. البته در این صورت این تازه اول مشکلات ایالات متحده خواهد بود. سیاست خارجی آمریکا همچون گذشته، دیگر عدم کارآیی خود را نشان داده و اگر روسیه و چین، بعنوان دو قدرت بزرگ مطرح جهان را کنار بگذاریم، حتی شرکای اروپایی واشنگتن هم دیگر از آن حمایت نمی کنند. در واقع آمریکا در معرض این خطر قرار دارد که در عرصه مقابله با ایران، تنها بماند.
برجام به نفع اروپایی‌هاست و روابط آنها با تهران را تقویت کرده است
"محمد مرندی" کارشناس مسائل سیاسی، عضو باشگاه مباحثاتی «والدای» روسیه و رئیس دفتر تحقیقات بین المللی دانشگاه تهران در این باره گفته است: «دونالد ترامپ سعی دارد تا توافقنامه چندجانبه ایران با کشورهای میانجیگر بین المللی با برهم بزند. این توافق از یک سو امکانات ایران برای تولید سلاح هسته‌ای (حتی در صورت تمایل) را محدود ساخته و از سوی دیگر بسیاری از تحریمهای بین المللی علیه جمهوری اسلامی ایران را لغو کرده است، یعنی در واقع همه طرفین در این معامله برنده هستند.»
به گفته این کارشناس برجسته ایرانی، اگر آمریکا از این توافق خارج شود، تهران هم مجبور خواهد شد تا با این اقدام مقابله به مثل کند. مرندی اطمینان دارد: «به لحاظ تئوری، در آن صورت کشورهای اروپایی هم مجبور خواهند شد تا علیه این تصمیم واشنگتن رای بدهند. برای اینکه برهم خوردن توافق هسته‌ای به نفع هیچیک از کشورهای اروپایی نخواهد بود. روابط اکثر آنها با جمهوری اسلامی بعد از اجرای برجام بطور قابل ملاحظه‌ای تقویت شده و این مسئله هم به روابط اقتصادی بازمی گردد و هم به مسائل سیاسی. البته در این بین روابط تهران قبل از همه، ابتدا با روسیه و بعد هم با چین، تقویت شده است.»
کشورهای اروپایی حاضر به بازگشت به رژیم تحریمها نیستند
"تیموفی بورداچیف" مدیر مرکز تحقیقات اروپایی و بین المللی در دانشکده اقتصاد و سیاست جهانی «مدرسه عالی اقتصاد» مسکو نیز معتقد است: «برای کشورهای اروپایی، بخصوص انگلیس، فرانسه و آلمان، خارج شدن از رژیم تحریمها علیه ایران در سال 2015 یک هدیه بود و این مسئله کاملا به نفع آنها تمام شد و اگر آمریکا بخواهد از برجام خارج شود، متقاعد کردن آنها برای بازگشت به رژیم تحریمها، کار بسیار سختی خواهد بود. ضمن اینکه مسئله اینجاست که تهران هیچ تخلفی در اجرای برجام انجام نداده و گزارشات آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را بارها تایید کرده و هیچ بهانه ای در این رابطه وجود ندارد.»
این کارشناس روس گفت: «اظهارات مقامات دولت آمریکا علیه ایران کاملا احساساتی، غیرمنطقی و بدون پایه و اساس است و هیچکس واقعا به آنها اهمیت زیادی نمی دهد. به همین دلیل تلاش واشنگتن برای اعمال فشار بر لندن، پاریس و برلین و دیگر کشورهای اروپایی در شرایط کنونی، هیچ فایده ای نخواهد داشت. فرض کنیم، حتی اگر دولت آمریکا بخواهد تحریمهایی علیه کشورهای ثالث نقض کننده تحریمهای یکجانبه خود علیه ایران اعمال کند، خود ممکن است در معرض تحریمهای جدی از سوی اتحادیه اروپا قرار بگیرد.
بورداچیف یادآور شد، کشورهای اروپایی بزرگترین خریداران نفت ایران هستند. علاوه بر آن، نفت ایران به چین، هند، ژاپن و کره جنوبی هم صادر می شود. هیچیک از این کشورها حاضر نیست از واردات نفت از ایران دست بردارد. اگر در سالهای گذشته دیپلماسی آمریکا از طریق زورگویی و تهدید و سازش موفق شده بود ایران را در محاصره اقتصادی قرار دهد، ولی اکنون امکانات ایالات متحده برای مانور دادن در این زمینه بسیار محدود شده، برای اینکه واشنگتن باید با همه این کشورها، از جمله روسیه، کار کند و برای حل و فصل مشکل کره شمالی به حمایت آنها نیازمند است.
این کارشناس افزود: «با توجه به عوامل متعددی باید قبول کرد که تمامی سخنان شدیدالحن ترامپ و تیم وی در مورد توافق هسته‌ای با ایران، یکبار دیگر ناتوانی او در حل و فصل مشکلات را به خوبی نشان داده است.»
آمریکا احتمالا به دنبال حفظ وضعیت موجود خواهد بود
"فئودور لوکیانوف" کارشناس مسائل سیاسی و رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی زیر نظر دفتر ریاست جمهوری روسیه معتقد است: «مقامات واشنگتن هیچ وقت عادت نداشته اند تا منافع شرکای خود را در نظر بگیرند و بعید است اکنون نیز قصد داشته باشند چنین کاری کنند. البته خارج شدن آمریکا از توافق هسته‌ای به خودی خود هم به منزله آسیب رسیدن جدی به این توافق بین المللی خواهد بود.»
لوکیانوف می گوید: «البته به عقیده من گزینه دیگری در این زمینه واقع بینانه تر است، و آن اینکه- ایالات متحده بطور رسمی از برنامه جامع اقدام مشترک خارج نشود، ولی در عین حال تحریمهای جدیدی را علیه ایران اعمال کند و وضعیت نامشخص کنونی را حفظ کرده و به این طریق به اعمال فشار خود بر تهران ادامه دهد. چنین وضعیتی این امکان را به دونالد ترامپ خواهد داد تا حداقل اعتبار خود در داخل آمریکا را افزایش دهد.»
این کارشناس برجسته یادآور شده است، چنین موضع گیری از سوی کاخ سفید در ماه فوریه و در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ هم به گوش رسیده بود. این موضع گیری بر این اساس است که: «ما توافق هسته‌ای را معامله بسیار بدی می دانیم، ولی در آن باقی خواهیم ماند. البته این باعث نمی شود که از تنبیه ایران دست برداریم». دقیقا بر اساس همین موضع گیری بود که دولت آمریکا تحریمهای شدیدالحن جدید علیه ایران، روسیه و کره شمالی را اعمال کرده است که باز هم کشورهای اروپایی را در جبهه مقابل خویش قرار داده و به طرحهای مشترک گازی آنها با روسیه آسیب زده است.
