فیصل مقداد، معاون وزیر خارجه سوریه در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی المیادین گفت: «جنگ دیر‌الزور ما را به پیروزی نهایی نزدیک می‌کند و به‌نظر من، جنگ دیر‌الزور آخرین عملیات بزرگ ارتش سوریه است و هر آنچه باقی می‌ماند، جزئیات است.» عمر معربونی، کارشناس ارشد نظامی لبنانی هم نظر مشابه مقداد دارد و در تارنمای خبری بیروت‌پرس این نظر را با تحلیل کارشناسانه از اوضاع جنگ سوریه و تحت عنوان «پس از دیر‌الزور چه خواهد شد»، مطرح می‌کند.
او یادآور پیروزی‌های قبلی ارتش سوریه می‌شود که هر بار این سؤال را پیش می‌کشد: «بعدی چه خواهد بود» و پاسخ این سؤال هم نام شهر یا منطقه‌ای بود. «اما این بار سؤال ما با دفعات قبل متفاوت است چون قضیه به تحولاتی ربط دارد که پایان جنگ در سوریه را رقم می‌زند و این تحولات با عملیات بزرگ فجر کلید خورد که چند روز پیش با شکسته شدن محاصره شهر دیر‌الزور و نیروهای گارد فرودگاه و تیپ 137 پایان پذیرفت.» باید گفت که این دست تحلیل با اتفاقات جنگ سوریه همخوانی دارد و باید انتظار روزی را کشید که سوریه بیش از شش سال انتظارش را می‌کشد اما با وجود این، نباید همه چیز را تمام شده دانست.
رویترز خبر از درخواست سازمان اطلاعات مرکزی امریکا، سیا، اردن و عربستان از دو گروه عضو ارتش به اصطلاح آزاد سوریه داده تا نیروهای خود را از منطقه جنوب شرقی سوریه به سمت اردن عقب برانند. این دو گروه اسود الشرقیه و احمد العبدو هستند و بدرالدین سلامه، مدیر دفتر اطلاع‌رسانی اسود الشرقیه هم درخواست رسمی در این مورد را تأیید کرده است. با وجود اینکه سلامه می‌گوید گروه وی با این درخواست مخالفت کرده چون رفتن به اردن را پایان کار خود می‌داند اما باید توجه داشت که درخواست عنوان محترمانه برای دستوری است که به این دو گروه داده شده تا بی‌چون و چرا میدان جنگ را ترک کنند. روشن است که این دستور مرتبط با توافق برای ایجاد کاهش تنش در منطقه بادیه است اما نباید پیشروی‌های ارتش سوریه در روزهای اخیر تا شکستن حصر دیر‌الزور را فراموش کرد که جایی برای باقی ماندن این دست گروه‌های مسلح در میدان جنگ نمی‌گذارد. در واقع، دستور سیا و عربستان به این گروه‌ها برای عقب‌نشینی به اردن بیشتر به جهت حفظ همین گروه‌هاست چراکه باقی ماندن آنها در میدان جنگ منجر به نابودی‌شان به دست ارتش سوریه و متحدانش می‌شود و امریکا و عربستان می‌خواهند با کشاندن آنها به اردن دست کم نیروهای آنها را برای بعد از این حفظ کنند. این تلاش امریکا و عربستان به معنای پذیرفتن پیروزی جبهه مقاومت در جنگ با گروه‌های تروریستی است که پیروزی در دیر‌الزور نقطه عطف آن است.
با وجود این، ورود نیروهای دموکراتیک سوریه به استان دیر‌الزور و پیشروی‌های آنها تا نزدیکی 15 کیلومتری ارتش سوریه قابل تأمل است. این نیروها شامگاه جمعه و با نام توفان جزیره به استان دیر‌الزور وارد شدند و به دلیل تضعیف شدید نیروهای داعش به دست ارتش سوریه و متحدانش، توانستند به سرعت خود را نزدیک به شهر دیر‌الزور کنند. این عملیات پرسش‌برانگیز است چون نیروهای دموکراتیک سوریه باید بر مأموریت اصلی خود برای آزادسازی کامل رقه از دست داعش متمرکز می‌شدند اما به جای آن روی به دیر‌الزور آورده‌اند. نمی‌توان نقش امریکا را در این مورد نادیده گرفت چراکه امریکا تنها متحد این نیروها نیست بلکه امریکا نقشی بیشتر از این دارد و می‌توان گفت که این نیروها به دستور امریکا رو به دیر‌الزور آورده‌اند.
امریکا از گروه‌هایی مثل اسود الشرقیه یا احمد العبدو ناامید شده و برای باقی‌مانده توان آن برنامه عقب‌نشینی به اردن را ترتیب داده اما نیروهای دموکراتیک را مهره اصلی می‌داند که می‌تواند از آن برای تأثیر گذاشتن بر پیروزی‌های ارتش در دیر‌الزور استفاده کند. اولین استفاده در محدود کردن حوزه عملیاتی ارتش سوریه و متحدانش در استان دیر‌الزور است که امریکا این هدف را می‌خواهد با ورود نیروهای دموکراتیک سوریه به دیر‌الزور به دست بیاورد. هدف بعدی می‌تواند در تصرف مناطقی از مرز سوریه با عراق قبل از تصرف این مناطق به دست ارتش سوریه و متحدانش باشد. روشن است که امریکا می‌خواهد با این اهداف حاشیه امنیتی برای متحدانش در استان رقه ایجاد کند تا دولت سوریه نتواند از پیروزی‌های خود در دیر‌الزور برای تعیین تکلیف جنگ استفاده کند، بنابر این ورود نیروهای دموکراتیک سوریه به چند کیلومتری دیر‌الزور را نباید دست کم گرفت و برای رسیدن به روزی که سوریه بیش از شش سال انتظار آن را داشته، باید اجازه فعالیت بیشتر این نیروها در استان دیر‌الزور را نداد.
سید‌رحیم نعمتی
