پس از پیروزی روحانی در انتخابات 29 اردیبهشت و تا قبل از برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف وی، برخی اخبار از تشکیل کابینهای فراجناحی برای دولت دوازدهم حکایت میکرد. در این میان دولتمردانی همچون سید محمود واعظی، حسینعلی امیری، محمدباقر نوبخت و حتی شخص روحانی تاکید بر کابینهای فراجناحی میکردند و از سوی دیگر اصلاحطلبان نیز معترض جدی چنین تصمیمی بودند و حضور حداکثری چهرههای شاخص اصلاحطلب در کابینه دوازدهم را به دلیل حمایت تمام قد جریان اصلاحات از روحانی در انتخابات امری ضروری برای استمرار این حمایت عنوان میکردند.
**اعتراض فراکسیون امید به روحانی: کابینه رنگ اصلاحات ندارد
سرانجام حسن روحانی در تاریخ 17 مرداد، اسامی 17 نفر از اعضای کابینه دوازدهم را طی نامهای به مجلس فرستاد تا تمامی گمانهزنیها در مورد ترکیب کابینه دوازدهم را به اتمام برساند.
در این میان اغلب روزنامهها و شخصیتهای اصلاحطلب از ترکیب کابینه پیشنهادی روحانی به مجلس ناراضی بودند، برخی از عدم معرفی وزیر زن و عدهای دیگر نسبت به فقدان چهرهای از جامعه اهل سنت گلایه داشتند. در همین ارتباط محمدرضا عارف در اعتراض به کابینه پیشنهادی میگوید: «انتظار ما برای حضور وزیر زن در کابینه فعلا تامین نشده و بنده هم درباره علت اینکه هیچ وزیر زنی به مجلس معرفی نشده، شخصا دلیل خاصی را نمیدانم»،محمدجواد جمالی نوبندگانی از نمایندگان فراکسیون مستقلین نیز در گفتگویی با روزنامه اعتماد از عدم توجه روحانی به درخواست ١٥٧ نماینده که برای حضور وزیر زن نامهای را امضا کرده بودند اظهار تاسف کرد و گفت: «متاسفانه هیچ زنی جزو وزرای پیشنهادی نیست».
اما اعتراض بیشتر نمایندگان فراکسیون امید به کابینه پیشنهادی روحانی، مسائل جناحی بود؛ یعنی انتظار داشتند چهرههای شاخص اصلاحطلب اکثریت کابینه را بدست بگیرند. موسوی، نماینده یزد که عضو فراکسیون امید است در اعتراض به اینکه کابینه دوازدهم رنگ اصلاحطلبی ندارد، میگوید: «در فراکسیون امید اغلب معتقد هستند خواسته ما از کابینه برآورده نشده است و عناصر شاخص اصلاحطلب در لیست وزرا نیستند. در انتخابات همه اصلاحطلبان و اعتدالیون به روحانی رای دادند اما در برآیند کابینه این موضوع اعمال نشده است. خیلی از نمایندگان فراکسیون امید معتقدند با اینکه اصلاحطلبان یکپارچه رای دادهاند اما رنگ کابینه بیشتر نزدیک به اعتدالگرایان است و نه اصلاحطلبان»، بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید هم معتقد است: «میتوانم بگویم آقای روحانی در چینش کابینه به جریان اصلاحطلبی متمایل نشده است. انتظار ما و مردمی که به وی رای دادند چینش یک کابینه گفتمانی بود و این موضوع الان رعایت نشده است»
**عصبانیت رسانههای اصلاحات با تیترهای «کابینه خنثی» تا «کابینه افولی»
از سوی دیگر روزنامه «آفتاب یزد» در صفحه اول خود با انتخاب تیتر «کابینه خنثی» و اعتراض به اینکه شکل و شمایل کابینه دوازدهم مردانه بوده و هیچ وزیر زن و چهره شاخص اصلاحطلبی در آن حضور ندارد، نوشت: «فهرست پیشنهادی که روحانی به مجلس ارائه داد مغایرتهای چشم گیری با بسیاری از وعدههای حسن روحانی در ایام انتخابات 96 دارد. عدمحضور زنان در کابینه دولت دوازدهم، استفاده نکردن از چهرههای سرشناس اصلاحطلب در کابینه و درعوض ابقا و افزودن شخصیتهای اصولگرا در دولت، بالا بودن میانگین سنی دولتمردان از جمله مسائلی است که با مرور لیست وزرای دولت دوازدهم میتوان به آنها پی برد»
اشرف بروجردی، فعال سیاسی اصلاحطلب طی یادداشتی در آفتاب یزد مینویسد: «... این لیستی که به عنوان وزرا معرفی شده است به نظر میرسد که خیلی در تناظر با آن شعارها نباشد و یا حداقل در برخی موارد نمیشود به طور قطعی گفت که این آدم همان فردی است که میتواند نمایندگی همه جامعه را به عهده داشته باشد»
از سوی دیگر میتوان عصبانیت را در تیتر «روزنامه قانون» با عنوان «کابینه افولی» مشاهده کرد. قانون در همین ارتباط مینویسد: «روحانی برخلاف وعدهها و اظهاراتی که کرد، در این کابینه جایگاهی برای زنان ایران زمین قایل نشد و نشان داد که نگاهی متفاوت با بدنه اجتماعی طرفدار او دارد. در این کابینه غیر از نعمتزاده، تمام وزرایی که انتقادهای فراوانی به آنها وارد بود همچنان پابرجا هستند و این نیز نمایانگر آن است که لابیهای قدرت بیشتر از خواستههای مردمی میتوانند در این دولت تاثیرگذار باشند. اینک تمام امید ملت به مجلس شورای اسلامیاست تا وزرایی را که از کارآمدی لازم برخوردار نیستند، از ورود به پاستور منع کنند»
**پرسش یک روزنامه اصلاحطلب از روحانی: کابینه را با فشار چه کسانی بستهای؟!
قانون در گزارش خود به معرفی افرادی همچون «محمود حجتی، عباس اخوندی و علی ربیعی» اعتراض میکند و مینویسد: «باقیماندن وزرایی مانند آخوندی،ربیعی، حجتی و رحمانیفضلی نشانداد که لایههای تصمیمگیر قدرت، همچنان در اداره دولت میتازند و قصد ندارند که دولت مردمی را به ملت واگذار کنند»، اما این درحالی است که سه وزیر مذکور تا قبل از دولت یازدهم در زمره فعالان سیاسی اصلاحطلب محسوب میشدند و حتی وابستگیهای حزبیشان نیز برای اهالی سیاست واضح بود؛ همانند محمود حجتی که ارتباطات نزدیکی با حزب اتحاد ملت دارد و علی ربیعی هم از اعضای خانه کارگر محسوب میشود.
در این میان «روزنامه بهار» با انتخاب تیتر «این کابینه چند میلیونی است؟»، نوشت: «آیا کابینه دوازدهم حاصل فشارهای "از یمین و یسار" است و بازوی روحانی حتی با رای حدود شصت درصد مردم ایران هم توان چینش کابینهای مطابق میل و سلیقه خود و همچنین خواست اکثریت را ندارد؟»
روزنامه بهار در ادامه عدم پاسخ به این پرسشها را باعث رویگردانی مردم از صندوقهای رای دانست و تاکید کرد: «اگر میخواهیم مردم از منتخب خود ... ناامید نشوند و صندوق رای را به عنوان مهمترین و بهترین مسیر برای اصلاح امور کنار نگذارند میبایست به این پرسشها و ابهامات به صریحترین شکل ممکن پاسخ داد. اگر هم تمام گزینههای پیشنهادی کابینه دوازدهم خواست و سلیقه روحانی هستند خوب است ایشان درباره نسبت برخی از این افراد با آن وعده هایی که به مردم در ایام انتخابات دادهاند توضیحاتی را ارائه کنند»
**اصلاحطلبان از «اصلاحطلبی نیابتی» روحانی پشیمان شدهاند؟!
امروز گویی اصلاحطلبان به این نتیجه رسیدهاند که دیگر نمیتوانند به فرد و افرادی که زمانی در قبیله رقیب بودند اما امروز بنا بر برخی مصلحتسنجیهای سیاسی به قبیله آنها نزدیک شده اند و منافعشان را با منافع آنها گره زدهاند اعتماد کنند. همانطور که سرمقاله نویس روزنامه بهار در همین زمینه به اصلاحطلبان توصیه میکند که دیگر تجربه عملکرد روحانی در قبال اصلاحات باید برای آنها تجربه شده باشد تا به «اصلاحطلبی نیابتی» اتکا نکنند: «آیا تولد کابینه دوازدهم خط پایانی خواهد بود بر اصلاح طلبی نیابتی و نقطه شروع دوباره برای ورود مستقیم اصلاح طلبان به صحنه رقابت سیاسی؟ ... اصلاح طلبان پس از یک دهه تجربه باید به این نتیجه رسیده باشند که نمیتوان انتظار داشت کسانی که به گفتمان اصلاح طلبی اعتقادی ندارد با حضور در کابینه و یا مدیریتهای سطوح دیگر، عملکردی همسو با آنها ارایه نماید»
مطالبات برآورده نشده اصلاحطلبان از روحانی و استنکاف وی از انتظاری که آنها مبنی بر تبدیل شدن او به یک اصلاحطلب دو آتشه دارند، شاید بزرگان جریان اصلاحات را به این جمع بندی برساند که حمایتشان در انتخابات 92 از روحانی بجای عارف، که فردی نقدا اصلاحطلب محسوب میشد، اشتباه بوده است و نباید تمام سرمایههایشان را به پای او میریختند.
اما آنچه از واکنش اصلاحطلبان و رسانههای این جریان میتوان دریافت، این است که انتظار جریان اصلاحات از دولت روحانی تنها مسائل جناحی و حضور چهرههای شاخص اصلاحطلب در کابینه است، این در حالی است که تا پیش از این مدعی بودند مطالبه ما از دولت، تشکیل کابینهای کارآمد برای حل مشکلات کشور است.