امریکایی‌ها برخلاف تعهدات خود در برجام، بسته‌های سنگین و گسترده تحریمی را علیه ملت ایران در کنگره خود به تصویب رساندند. گستردگی تحریمهای جدید که به طور قطع نقض فاحش برجام است؛ سبب گردید عده‌ای از کارشناسان از این تحریم‌ها با عناوینی چون «مادر تحریم‌ها» یا «سیاهچاله تحریم‌ها» یاد کنند. ماهیت تحریمهای جدید ضد ایرانی به گونه‌ای است که حتی افرادی از مقامات فعلی و پیشین امریکا مانند: «برنی سندرز»، «آدام زوبین» و «جان‌کری»، در خصوص تضعیف برجام و به خطر افتادن آن به دلیل این تحریم‌ها، هشدارهای جدی داده‌اند. در تحریمهای جدید که به تعبیر رئیس مجلس نمایندگان امریکا، یکی از گسترده‌ترین بسته‌های تحریمی در طول تاریخ به شمار می‌آید، چهار محور اساسی برای اعمال تحریم وجود دارد که عبارت است از:
1 ـ تحریم موشک‌های بالستیک؛ به معنای تحریم تمام افراد، نهادها و مؤسسات حقیقی یا حقوقی که در توسعه برنامه موشکی ایران مشارکت دارند.
2 ـ تحریمهای جدید تروریسم؛ به معنای اعمال تحریم علیه سپاه و تمامی افراد، نهادها و مؤسسات حقوقی مرتبط با سپاه به دلیل حمایت از تروریسم!
3 ـ اجرایی شدن تحریمهای نظامی؛ به معنای مورد تحریم قرار گرفتن تمامی افراد، نهادها و مؤسسات حقیقی یا حقوقی که در فروش، تأمین، تعمیر و انتقال تانک، خودروی زرهی، تسلیحات با کالیبر بالا، هواپیمای جنگی، بالگردهای تهاجمی، کشتی و ... به ایران ایفای نقش نمایند.
4 ـ تحریمهای حقوق بشری.
به اعتقاد کارشناسان، تحریمهای جدید بندهای 26، 28 و 29 برجام را نقض کرده و اعمال این تحریم‌ها به دلیل تعارض شدید با روح و متن برجام، در نهایت برجام را بی‌خاصیت خواهد کرد.
نکته مهم که ایرانیان اعم از مسئولان و مردم، بر آن اتفاق نظر دارند، هدف قرار گرفتن قدرت دفاعی ایران از طریق تحریمهای جدید از سوی امریکا است. امریکایی‌ها از طریق اعمال این تحریم‌ها، به دنبال تضعیف عوامل اصلی اقتدار دفاعی ایرانیان هستند. تحریمهای جدید بر اساس نظریه «تحریم ـ مذاکره ـ‌معامله»، وضع شده است. امریکایی‌ها چنین می‌پندارند که تشدید تحریمهای هسته‌ای در گذشته، ایران را به پای میز مذاکره کشاند و آنان با برجام‌هسته‌ای، برنامه هسته‌ای خود را محدود ساختند. بر همین اساس اعمال تحریمهای سنگین علیه قدرت دفاعی و عوامل اقتدار ایران، در نهایت جمهوری اسلامی را پای میز مذاکره خواهد کشاند و از این طریق، می‌توان روی قدرت دفاعی ایران معامله انجام داد و برجام‌های موشکی، منطقه‌ای و ... را شکل داد! بر همین اساس می‌توان گفت، موشک‌های بالستیک و سپاه، بهانه‌های تحریم برای تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران است و امریکایی‌ها از طریق این تحریم‌ها به دنبال تحت فشار قرار دادن مردم و ایجاد اختلافات داخلی در کشور هستند.
آیا امریکایی‌ها به اهداف اصلی خود از طریق وضع تحریمهای جدید دست خواهند یافت؟ آیا امریکایی‌ها موفق خواهند شد روزی ایرانیان را برای انجام معامله روی قدرت دفاعی خودشان پای میز مذاکره بکشانند؟ آیا امریکایی‌ها موفق به شکل‌دهی برجام موشکی و کنترل قدرت موشکی ایران خواهند شد؟ آیا امریکایی‌ها موفق به تحمیل برجام منطقه‌ای با هدف پایان دادن و یا کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران خواهند شد؟ تصور امریکایی‌های وضع‌کننده تحریمهای جدید و به ویژه دولت ترامپ؛ آن است که از طریق فشارهای تحریمی بر ایران، به تمامی این اهداف دست خواهند یافت. اما نگارنده بر این اعتقاد است که امریکایی‌ها به شدت دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند و هرگز قادر به کاهش قدرت دفاعی ایران و تضعیف موقعیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی نخواهند شد. دلایل زیر این باور را پشتیبانی می‌کند:
1 ـ مذاکرات هسته‌ای که در نهایت به توافق هسته‌ای منتهی شد، براساس سیاست نظام در این حوزه بود. ایران عضو آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بود و فعالیت‌هایش تماماً در راستای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای انجام می‌گرفت. بنابراین از همان ابتدای جنجال‌آفرینی سیاسی در سال 1382 در موضوع برنامه هسته‌ای کشورمان از سوی غربی‌ها، جمهوری اسلامی باب مذاکره را گشود و بر باقی ماندنش در آژانس بین‌المللی هسته‌ای تأکید کرد.
2 ـ در طول سال‌های گذشته و خصوصاً از زمان شروع مذاکرات هسته‌ای به صورت مستقیم با امریکا از سال 1392 به بعد، به رغم تمایل امریکایی‌ها به گشودن باب مذاکره با ایران در موضوعات دیگر، بارها و بارها از سوی مقام معظم رهبری تصریح شده که جمهوری اسلامی در هیچ موضوعی غیر از هسته‌ای با امریکا مذاکره نخواهد کرد.
معظم‌له حتی در سال 1395 با اشاره به عهدشکستن امریکایی‌ها در برجام و غیر قابل اعتماد بودن آنان، تصریح فرمودند که مذاکره با امریکا سم مهلک است.
3 ـ امریکایی‌ها با عهدشکنی در برجام از طریق وضع تحریمهای جدید از یکسو، و بر نداشتن تحریمهای هسته‌ای به صورت عملی از سوی دیگر، چهره واقعی خود مبنی بر غیر قابل اعتماد بودن را به تمامی ایرانیان با هر گرایش و سلیقه‌ای نشان دادند.
4ـ در ایران با توجه به شرایط منطقه‌ای، تهدیدات نظامی مستقیم و غیر مستقیم، تجربه تاریخی و خصوصاً تجربه دفاع مقدس، روی تقویت بنیه دفاعی کشور و خصوصاً افزایش اقتدار موشکی با توجه به خاصیت بازدارندگی آن، اجماع نظر میان آحاد مردم، تمامی جریان‌های سیاسی، نخبگان و مسئولان وجود دارد. بنابراین تصور امریکایی‌ها مبنی بر اینکه بتوانند ایرانی‌ها را برای مذاکره در خصوص قدرت دفاعی متقاعد سازند، یک تصور ابلهانه است. واکنش مردم، مجلس، دولت و دیگر دستگاه‌ها و مسئولان کشور در روزهای اخیر نسبت به تحریمهای جدید امریکا که قدرت دفاعی کشور را نشانه رفته، از یکپارچگی ایرانیان علیه امریکا حکایت می‌کند. به طور قطع در پرتو این یکپارچگی، قدرت دفاعی کشور حفظ می‌شود و افزایش می‌یابد و امریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.
یدالله جوانی
