این دومین باری است که طی سال‌های اخیر فهرست‌ها رأی می‌آورند نه اشخاص و مردم بر اساس شناختی که از یکی دو نفر حاضر در یکی از فهرست‌ها دارند به همه لیست رأی می‌دهند؛ چه انتخابات مجلس دهم باشد و چه انتخابات شورای پنجم! این بار هم تمام 21 نفری که قرار است وارد بهشت شوند، اعضای فهرست امید هستند. درست شبیه دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی که با قرار گرفتن چند چهره شناخته شده از جریان اصلاحات همچون محمد رضا عارف اکثریت ناشناخته این فهرست هم رأی آوردند و به بهارستان رسیدند. بگذریم از مبالغ میلیاردی که برای گنجانده شدن برخی نامها در فهرست‌هایی با تکیه به چهره‌های شناخته شده‌تر جابه‌جا شد. در نهایت اما عملکرد اعضای مختلف فهرست امید در مجلس که حتی رضایت حداقلی اصلاح‌طلبان را هم با خود همراه نکرد. رأی آوردن فهرست‌ها اما در کنار آسیب‌هایی که نمونه‌اش را در جریان حقوق‌های نجومی و استفاده شخصی یکی از گمنام‌ترین افراد فهرست امید از تریبون مجلس برای دفاع از خانواده‌اش دیده شد، حکایت از تغییر ذائقه عمومی برای مهندسی انتخابات دارد؛فرآیندی که بر بستر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی آغاز شد و در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری و شورای پنجم هم دوباره و دوباره به بار نشست. هر چند برخی چهره‌ها نیز معتقد به وقوع تخلفاتی در این زمینه‌اند.
پس از آنکه رد صلاحیت‌های مصلحتی برخی چهره‌هایی که برای راهیابی به بهشت ثبت‌نام کرده بودند با پیگیری‌های بعدی از سوی آنها به جایی نرسید و وزارت کشور ناگزیر از تأیید صلاحیت افرادی همچون مرتضی طلایی، الهه راستگو برخی دیگر از افراد حاضر در جریان اصولگرا شد، برای مهندسی انتخابات شوراها و گرفتن کرسی‌های بهشت نیاز به طراحی سناریویی تازه بود؛ سناریوی تهیه فهرست امید و ذائقه‌سازی در میان مردم برای رأی دادن به فهرست‌ها با کمک جریان‌سازی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در انتخابات مجلس دهم امتحانش را پس داده بود و فهرست امید توانسته بود کرسی‌های سبز نمایندگان پایتخت در مجلس شورای اسلامی را از آن خود کند. پس این سناریو قابلیت تکرار داشت و می‌شد دوباره برای انتخابات شورای شهر تهران که طی چهار دوره فعالیتش نشان داده اهمیتی کمتر از مجلس ندارد، تکرار شود.
تشتت در اردوی اصلاحات برای ارائه فهرست واحد
بر همین اساس هم سیاست واحد اصلاح‌طلبان تهیه فهرستی برای ورود به شورای شهر تهران بود؛فهرستی که منجر به بروز تشتت در میان اصلاح‌طلبان شد و به جای یک فهرست چندین فهرست ارائه کردند؛ فهرست‌هایی که اعتراضات گسترده اصلاح‌طلبان را در پی داشت و حتی منجر به کناره‌گیری چهره‌های سرشناس اصلاحات از این فهرست‌ها شد. محسن مهرعلیزاده، ابراهیم اصغرزاده، سعیدالله بداشتی و محسن صفایی فراهانی از جمله چهره‌های شاخص جریان اصلاحات بودند که در پی بروز اختلاف در انتشار لیست واحد اصلاحات از رقابت شورای شهر کنارکشیدند. در نهایت اما لیست امید در توافق دقیقه نودی اصلاح‌طلبان تأیید شد و اتفاقاً با ذائقه‌سازی صورت گرفته از سوی جریان اصلاحات در فضای مجازی این فهرست توانست پیروز انتخابات شوراها باشد و تمام 21 اسمی که در فهرست امید جای گرفتند، صرفنظر از شناخته یا ناشناخته و متخصص یا بی‌تخصص بودن مجوز راهیابی به بهشت را به دست بیاروند.
دانشور: 2میلیارد ندادم از لیست خط خوردم
بگذریم از اینکه برخی منابع آگاه از رد و بدل شدن رانت‌هایی کلان برای گنجانده شدن برخی نامها در این فهرست خبر می‌دهند. پیش از این نیز در انتخابات مجلس دهم الهه کولایی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو شورای هماهنگی مجمع زنان اصلاح‌طلب که با وجود سوابق کاری و داشتن چهره‌ای سرشناس در جریان اصلاحات از فهرست امید در مجلس شورای اسلامی جا مانده بود در مصاحبه‌ای با خبرگزاری «آنا» اعلام کرد: «به هر حال افرادی که از امکان مالی و ارتباطات خوبی برخوردارند و چنین امکاناتی برای آنها فراهم است، قطعاً نسبت به بقیه افراد شانس بیشتر و بهتری برای حضور در همه لیست‌های انتخاباتی دارند. » وی دربخشی دیگر از سخنان خود اظهار داشت: «همیشه پول و قدرت در حوزه سیاست تأثیرگذار هستند. برخی کاندیداها از طریق رانت وارد لیست امید شدند و من این مسئله را تکذیب نمی‌کنم.» کولایی«پول» و «رانت» را یکی از ابزارهای مهم برای ورود به سیاست و حضور در لیست‌های انتخاباتی دانست و گفت: پول و رانت و همچنین تلاش برای استفاده از سازوکارهای مؤثر در نتایج انتخابات، هیچ‌گاه از عرصه رقابت‌ها خارج نشده و نخواهد شد. ضمن اینکه در توسعه‌یافته‌ترین و پیشرفته‌ترین کشورها نیز شاهد تأثیرگذاری چنین عواملی در انتخابات یا ورود کاندیداها به لیست‌ها هستیم. در انتخابات اخیر شورای شهر نیز فاطمه دانشور پیشنهاد 2میلیاردتومانی کرباسچی و حقانی را برای گنجاندن نام وی در لیست اصلاح‌طلبان رسانه‌ای کرد، رسانه‌ای شدن این خبر اما برای خانم دانشور گران تمام شد و نام وی به طور کلی از لیست اصلاح‌طلبان حذف شد. لیست فروشی اصلاح‌طلبان به لیست دوم آنها نیز رسید و رقم‌های 50 تا 100 میلیونی از برخی افراد درخواست شده بود.
سردرگمی اصلاحات
حالا با وجود راه یافتن تمامی 21 نفر فهرست امید به شورای شهر همچنان شاهد تشتت و درگیری‌های شدید اصلاح‌طلبان هستیم. این بار ماجرا بر سر میثاق نامه‌ای است که بر مبنای آن تمامی منتخبان شورای شهر تهران تعهد داده‌اند در صورت بهشتی‌شدن هیچ سمت دیگری را نپذیرند. مبنای این میثاق‌نامه هم ممانعت از ورود چهره‌هایی همچون مهدی چمران، علیرضا دبیر، حبیب کاشانی مرتضی طلایی و دیگر چهره‌هایی است که به عنوان اعضای علی‌البدل شورای شهر انتخاب شده‌اند و در صورت انتخاب شهردار از میان لیست امید راهیابی چمران به بهشت قطعی می‌شود. تشتت دوباره در اردوگاه اصلاحات هم بر همین مبنا شکل گرفته است. فعالان رسانه‌ای اصلاح‌طلب مصرند اگر میثاق‌نامه‌ای وجود دارد باید منتشر شود و اگر بناست شهردار آینده تهران از میان چهره‌های شاخص راه یافته به شورا همچون محسن هاشمی باشد، چرا باید وی جای یک نفر دیگر را در فهرست امید بگیرد.
نظارت مبهم بر انتخابات شوراها
در سوی دیگر ماجرا چهره‌های اصولگرای نامزد انتخابات شورای شهر نیز از برخی تخلفات صورت گرفته در این انتخابات پرده برداشته‌اند. مجتبی شاکری با اشاره به گلایه خود از عملکرد هیئت نظارت و اجرایی در فرآیند ثبت نام و شمارش آرا افزود: دخالت سلیقه‌ها و اعمال نوعی مهندسی در جریان رد صلاحیت‌ها و نیز تجمیع نشدن آرا در فرمانداری و حتی به‌کارگیری نرم افزاری که هیچ مرجع صلاحیت‌داری مجاز بودن به کارگیری آن را در تجمیع آرا تأیید نکرده از جمله این گلایه‌هاست. مهدی چمران هم درباره نحوه نظارت بر پنجمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: بنده روز شنبه نامه‌ای به وزیر کشور نوشتم مبنی بر نظارت بیشتر بر انتخابات شوراها ولی هیچگونه تأثیری نداشته است. به گفته وی در حال حاضر دستگاه نظارتی مجلس هیچگونه نظارتی بر انتخابات پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران ندارد و مشخص نیست که در سیستم چه می‌گذرد. کسی صورتجلسات را کنترل نمی‌کند و معلوم نیست مجلس در حال حاضر چگونه بر انتخابات شورا نظارت می‌کند؟
رئیس شورای اسلامی شهر تهران تصریح می‌کند: قطعاً دنبال خواهیم کرد تا ارقامی که از صندوق‌ها وارد سیستم شده است، مجدداً بررسی شود.
وی با تأکید بر اینکه باید امانتداری را به خوبی حفظ کنیم، می‌افزاید: نظارت بر انتخابات شوراها ایجاد نگرانی شدیدی می‌کند و با مسئولان نیز که تماس می‌گیریم، پاسخگو نیستند.
