علی شمخانی در مصاحبه با روزنامه لوموند و در پاسخ به این سوال که پس از حمله آمریکا به سوریه در روز هفتم آوریل، آیا ایران هراسی ندارد که ارتش آمریکا در منطقه خاورمیانه فعال‌تر از قبل شود؟، اظهارکرد: از جمله دلایل پیروزی دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در انتخابات این کشور، انتقاد او از جنگ‌هایی بود که ایالات متحده در گذشته در افغانستان و عراق به راه انداخت، جنگ‌هایی که هزینه زیادی بر دوش این کشور گذاشت.
وی ادامه داد: امروز متحدان منطقه‌ای آمریکا بدشان نمی‌آید اگر این کشور همچنان در باتلاق فرو رود. حال باید دید که آیا آنها خطاهای گذشته خود را تکرار می‌کنند یا خیر. علاوه براین آمریکا و متحدان‌شان 6 سال است که در سوریه فعال هستند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی افزود: این حرکت ها هیچ نکته تازه‌ای ندارد، چنین حملاتی و به طور کلی درگیری مستقیم واشنگتن، شرایط را تغییر نخواهند داد.
نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی همچنین در پاسخ به این سوال که بمباران اخیر در واکنش به حمله شیمیایی در روستای خان‌شیخون که در دست شورشیان بود، رخ داد. ایالات متحده این حمله را به گردن حکومت سوریه، متحدِ شما، انداخت. آیا موضوع استفاده از سلاح‌های شیمیایی هنوز برای ایران خط قرمز محسوب می‌شود؟ پاسخ داد: من خود شاهد بودم که در جبهه جنگ ایران و عراق [1980-1988 میلادی]، علیه رزمندگانِ و شهروندان ایرانی، حمله شیمیایی انجام شد.
شمخانی ادامه داد: کشورهای اروپایی چنین سلاح هایی را به عراق دادند و از طرفی هرگز مسئولیت خود را در این زمینه به رسمیت نشناختند. ما معتقدیم که تولیدِ چنین سلاح‌هایی، نگهداری و استفاده از آنها، گناهی نابخشودنی است، فرقی ندارد که کدام بازیگر [صحنه جنگ] آن را استفاده کرده باشد یا میزان آن چقدر باشد.
وی افزود: با این حال، ما معتقدیم که دولت دمشق چنین حمله‌ای را در خان شیخون انجام نداده است. ما خواستار هیات حقیقت‌یاب مستقل هستیم. در عین حال، ما حمله آمریکا را که به این بهانه در گرفت محکوم می‌کنیم، ایالات متحده، نمی‌تواند همزمان شاکی، قاضی و مُجری حکم باشد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که مستنداتی در دست است که ثابت می‌کند از شروع درگیری‌ها ، دمشق در چندین مورد از سلاح‌های شیمیایی بهره گرفته است، به خصوص چندین مورد بمباران با استفاده از گاز کلر، آیا از این موضوع با متحدِ خود سخنی به میان آورده‌اید؟ آیا آنها به حرف شما گوش می‌دهند؟، گفت: هر دو طرف درگیر به استفاده از سلاح‌های شیمیایی در این جنگ، متهم شده‌اند. دولت سوریه انبار سلاح‌های شیمیایی خود را در سال 2013 تحویل داد و تحقیقات «سازمان منع سلاح‌های شیمیایی» نیز آن را تایید کرد.
وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار روزنامه لوموند که پرسید امروز روابط آمریکا و روسیه به پایین‌ترین حد خود رسیده است. آیا این در جهت منافع ایران است؟، یادآور شد: روابط ما با روسیه مستقل از وجود یا فقدان ارتباطات میان آنها و ایالات متحده است. ما با روسیه در دریای خزر هم مرز و همسایه هستیم.. ما حتی از پیش از انقلاب [سال 1979] با این کشور روابط خوبی داشته‌ایم.
نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: امروز هم با این کشور در زمینه های اقتصادی، هسته‌ای و گردشگری همکاری داریم. همکاری‌های ما با این کشور تا زمان حضور و فعالیت جنبش‌های تروریستی -که از برخی کشورهای منطقه الهام گرفته‌اند- بیشتر هم خواهد شد.
شمخانی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد که روسیه، به خلاف ایران، چندان دلبستگی به حفظ بشار اسد در قدرت ندارد. آیا این کشور را متحدی معتمد در درازمدت می‌دانید؟ نگران نیستید که مسکو راه‌حلی سیاسی را بر سوریه تحمیل کند که خوشایند ایران نباشد؟، خاطرنشان کرد: مداخلات خارجی تاثیری بر قدرت بشار اسد در سوریه ندارد.
وی افزود: اکثریت مردم سوریه از او حمایت می کنند و سرنوشت مردم این کشور در دست خود آنان است. چنین شایعاتی را که شما از آن یاد کردید غربی‌ها به راه انداختند. ما چنین نگرانی نداریم، خود بشار اسد هم چنین نگرانی ندارد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که ایران همراه با روسیه و ترکیه پایه‌گذار مذاکرات آستانه در قزاقستان بود. اما به نظر می‌رسد که بیشتر دغدغه‌اش حضور نظامی بر روی زمین باشد تا دیپلماسی. علت چیست؟ اظهارکرد: ما در ژنو نیز دولت سوریه و مخالفان را تشویق به مذاکره تحت نظارت سازمان ملل می‌کنیم. به اعتقاد ما، در آستانه مرحله‌ای مهم در حال انجام است تا آتش‌بسی محکم و پایدار را تضمین کند که نخستین گام در جهت انجام راه حلی سیاسی است. ما راه‌حل سوریه را نه نظامی که سیاسی میدانیم.
شمخانی در پاسخ به سوال خبرنگار لوموند که پرسید با این حال، بشار اسد تایید کرده است که می‌خواهد کل خاک کشور را پس بگیرد، گفت: او می‌خواهد با تروریسم بجنگد. داعش . جبهه النصره و متحدانش، بخشی از خاک سوریه را در کنترل دارد. حتی اگر یک روستا در دست آنها باشد قابل پذیرش نیست. تروریست‌ها وقتی برای مذاکره به آستانه آمدند که [در دسامبر 2016] در حلب شکست قطعی خوردند: بدون قدرت داشتن بر روی زمین که مذاکره ممکن نیست.
وی در ادامه به این سوال که آیا همچنان مخالفان مسلح را که در آستانه مذاکره می‌کند «تروریست» می‌نامید؟ پاسخ داد: ببینید، قبل و بعد از آزادی حلب موضوع فرق می‌کند. آنها زمانی عقب نشستند که متقاعد شدند شکست خورده‌اند. اگر از جنگ دست بکشند، اگر ارسال سلاح توسط دولتهای خارجی به آنها متوقف شود، اگر آنها پیوندهای خود را با القاعده متوقف کنند، و خواسته های خود را یک چارچوب سیاسی مطرح کنند، در این صورت ما آنان را تروریست نمیدانیم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی اضافه کرد: درباره ایالات متحده و کشورهای غربی نیز موضوع به همین ترتیب است: حدود دو سال پیش، نخستین شرط آنان در مذاکرات این بود که بشار اسد باید از قدرت کنار بکشد. این اشتباهی راهبردی بود و آنان نیز این شرط را کنار گذاشتند.
شمخانی در پاسخ به این سوال که ساکنان چهار شهر شیعه و سنی که به ترتیب در محاصره شورشیان و دولت بودند پس از مذاکرات ایران و قطر انتقال داده شدند. برخی نگرانند که چنین توافقی که مبتنی بر دلایل مذهبی است در جاهای دیگر کشور نیز رخ دهد. آیا چنین چیزی ممکن است؟ گفت: سال‌ها بود که ما می خواستیم مردمان تحت محاصره در این شهرها را نجات دهیم. روز 15 آوریل، هنگام یکی از این انتقال‌ها نیز اتفاق ناخوشایندی افتاد، یک حمله تروریستی رخ داد که حدود صد و بیست نفر را کشتند.
وی افزود: این انتقال البته تفکیک سرزمینی و آمایش جمعیتی نیست، بلکه راه‌حلی موقتی است و فکر نمی‌کنم در مناطق دیگر قابل انجام باشد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که بخش‌هایی از دولت ایران از انتخاب آقای ترامپ به ریاست‌جمهوری استقبال کردند. آنها بر این باور بودند که با شخصی که بازرگان و اهل بده بستان است می‌توان کار کرد. هنوز هم چنین صداهایی در ایران وجود دارد؟، پاسخ داد: رئیس‌جمهور کنونی آمریکا همه امور را با منطق اقتصادی می‌فهمد و درک صحیحی از روابط بین‌الملل ندارد.
وی ادامه داد: در طی این مدت، کارهای او و حرف‌هایش نیز مدام متناقض بوده است. در زمینه مسائل خاورمیانه نه ما قصدی برای مذاکره با آمریکا داریم نه تمایل و ضرورتی می بینیم. اما در پی تنش نیز نیستیم چون آن را به زیان ثبات در منطقه میدانیم.
شمخانی در پاسخ به این سوال که دولت ترامپ اعلام کرد که به موضوع توافق هسته‌ای ایران باز نخواهد گشت. آیا نگران نیستید که او با وضع تحریم‌های تازه و مأیوس کردن سرمایه‌گذاران خارجی، از تأثیرات این توافق بکاهد؟، گفت: ایران با پیگیری دستور حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب، نوعی «اقتصاد مقاومتی» را طراحی کرده است که مبتنی بر داشته‌های داخلی است.
وی اضافه کرد: ما آگاهیم که ایالات متحده در حال پیش بردن جنگی اقتصادی علیه ایران است. اما امروز آنها در مقابل شرایط تازه‌ای قرار گرفته‌اند: اروپایی‌ها دیگر علاقه‌ای به همراهی با آمریکایی‌ها ندارند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: ما آنها را تشویق می‌کنیم که از شرکت‌های خودشان برای سرمایه‌گذاری در ایران حمایت کنند. به عنوان مثال منابع طبیعی و گازی ایران فرصتی برای همکاری با اروپاست تا به عرصه های [محدود] تامین انرژی خویش تنوع بخشد.
