فردا قرار است رئیس جمهور روسیه و نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کنند. دیداری که بی شک ایران یکی از محورهای مهم آن خواهد بود.
** هرمس 450 و جنگ 5 روزه با گرجستان
علاقه روسیه به هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی از تابستان سال 2008 و در طول جنگ با گرجستان در اوستیای جنوبی آغاز شد.آن جنگ به مدت پنج روز به طول انجامید و در حالی که در نهایت روسیه پیروز جنگ شد، اما آن جنگ کاهش شدید قابلیت های فنی نظامی روسیه را به ویژه زمانی که با هواپیماهای بدون سرنشین مواجه می شد، نمایان ساخت.
در هفته های منتهی به جنگ و افزایش نگرانی‌ها مبنی بر اینکه روسیه می‌خواهد مناطق جدایی طلب را به خود ملحق کند، گرجستان در قالب ماموریت‌های شناسایی معمول، اقدام به پرواز هواپیماهای بدون سرنشین در منطقه درگیری کرد. اینها فقط یک هواپیماهای بدون سرنشین نبودند. بلکه آنها هواپیمای بدون سرنشین «هرمس 450 اس» تولیدی شرکت البیت سیستمز اسرائیل بودند. طی مدت سه ماه، روسیه سه هواپیماهای بدون سرنشین را سرنگون کرد.
درحالی که سقوط هواپیماهای بدون سرنشین در نوع خود قابل توجه و مهم بود، اما استفاده گرجستان از هواپیماهای بدون سرنشین برای روسیه مشکل ساز بود. هواپیماهای بدون سرنشین روسیه، از میدان نبرد خیلی دور بودند و نمی‌توانستند اطلاعات در زمان واقعی را ارائه کنند بنابراین مسکو مجبور به اعزام جنگنده بود.
یکی از پهپادهایی که در آن جنگ استفاده شد، هواپیمای قدیمی تیپ چاک (Tipchak) بود که روسیه بعدا اذعان کرد سر و صدای زیاد و بیش از حد دارد و شناسایی و رهگیری آن آسان است.
از سوی دیگر، ارتش گرجستان، عمدتا به دلیل داشتن ناوگان کوچک از هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی، به طور موثر اطلاعاتی را جمع آوری کرد.
** درخواست مسکو و تردید تل آویو
هفته ها بعد از آنکه جنگ به پایان رسید، روسیه به اسراییل روی آورد و خواستار خرید هرمس 450 همان پهپاد استفاده شده از سوی گرجستان در جنگ شد اما اسراییل در ابتدا شوکه شد. روسیه هرگز تا قبل از این، از هیچ کشور خارجی سلاح خریداری نکرده بود چه برسد به اینکه از اسراییل بخرد. اما آن جنگ یک بیدارباش برای مسکو بود که این کشور بپذیرد که به کمک های تکنولوژی نیاز دارد.
همه موافق بودند که به هرحال اسرائیل نمی تواند هواپیماهای بدون سرنشین خود را که هنوز در نیروی هوایی اسراییل استفاده می شود، بفروشد. حزب الله در طول جنگ دوم لبنان در سال 2006، ده‌ها موشک ضد تانک ساخت روسیه را به سمت تانک‌های اسراییلی شلیک کرد. آخرین چیزی که برای اسرائیل بدست می آید، این است که هواپیماهای بدون سرنشین خود اسراییل یک روز علیه خود اسراییل استفاده می شود.
** فروش پهپاد در برابر لغو اس-300
اما مقامات دفاعی آن زمان یک ایده داشتند و آن اینکه آیا با فروش پهپاد به روسیه، اسراییل می تواند جلوی فروش تسلیحات پیشرفته که احتمال دارد به ایران یا سوریه منتقل شود را بگیرد؟ نظرات در اسراییل متفاوت بود.
وزارت امور خارجه از فروش این هواپیماها حمایت و در عین حال ادعا کرد این اقدام می تواند به تقویت روابط با مسکو به خصوص در زمانی که ایران در حال پیشرفت و حرکت رو به جلوی برنامه های برنامه هسته ای خود است، کمک کند. این مقامات استدلال کردند فروش پهپادها سبب قدرت نفوذ واقعی بر سیاست روسیه در مورد مسائلی از قبیل ایران خواهد شد.
** نگرانی از انتقال به حزب الله
درحالی که وزارت دفاع (جنگ اسراییل) خواهان به دست آوردن نفوذ بر مسکو بود، اما از طرفی هم فائق آمدن بر این نگرانی واقعی که روزی فناوری هواپیماهای بدون سرنشین به ایران، سوریه و پس از آن حتی حزب الله در لبنان و حماس در نوار غزه منتقل خواهد شد، خیلی سخت بود.
در آن زمان، یک معامله اسلحه روسیه وجود داشت که همه در اسرائیل موافق بودند این معامله به هر قیمتی که شده است ، متوقف شود و آن «تحویل سامانه پیشرفته دفاع هوایی S-300 به ایران» بود. آن توافق 800 میلیون دلاری بطور محرمانه در سال 2005 امضا شد اما روسیه تحت فشار اسراییل و آمریکا تحویل آن را به تاخیر انداخت.
دلایل اسراییل از این فشار ساده و مشخص بود. اس- 300 یکی از پیشرفته ترین سامانه های دفاع هوایی در جهان بود که ثابت کرده بود می تواند 100 هدف را به طور همزمان هدف قرار دهد و پتانسیل آن را دارد که حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران را ناممکن سازد.
روس ها به خوبی از نگرانی اسراییل درخصوص موشک اس- 300 آگاه بودند. این مسئله در تقریبا همه مکالمات مقامات به چشم می خورد. حدود یک هفته بعد از آنکه جنگ در اوستیای جنوبی به پایان رسید، ایهود اولمرت نخست وزیر (وقت) اسراییل با دمیتری مدودوف رییس جمهور (وقت) روسیه تماس تلفنی برقرار کرد. روسیه از اینکه اسراییل برای گرجستان سلاح و پهپاد تهیه می کند، ناراحت بود.
اولمرت در آن تماس تلفنی با درخواست مهلت درخصوص فروش سلاح های اسراییلی به گرجستان موافقت کرد اما به مسکو نیز در فروش سلاح به سوریه و ایران فشار آورد. کرملین نیز رسما به اسراییل اطمینان داد سلاح هایی را که می تواند منطقه را بی ثبات کند، به ایران نخواهد داد- پیامی که می توانست به عنوان یک تصمیم برای عدم تحویل اس- 300 تفسیر شود- در همان زمان، مسکو به اسراییل توضیح داد اگر ایران به تعهدات خود به آژانس بین المللی انرژی اتمی- دیده بان هسته ای سازمان ملل- متعهد باشد، تحویل اس-300 می تواند مورد بازنگری مثبت قرار گیرد.
به هرحال، کرملین استدلال کرد که اس-300 یک سیستم دفاعی است و اگر اسرائیل نگران آن است، نباید به سادگی حمله کند. روسیه از افشای اهداف و نیات واقعی خود امتناع کرد. به عنوان مثال، در اوایل 2009 «کارل لوین» سناتور آمریکا به روسیه سفر کرد.
** پاسخ ریابکوف درباره اس-300
لوین در آن زمان رییس کمیته خدمات مسلح سنا بود و به مسکو رفت تا برای افزایش همکاری در زمینه دفاع موشکی در برابر پیگیری مستمر ایران به سلاح هسته ای تلاش کند. لوین که از طرفداران اسراییل بود، در این سفر درباره فروش اس-300 به ایران صحبت کرد و از «سرگئی ریابکوف » معاون وزیر خارجه روسیه خواست تا تحویل سامانه تسلیحاتی به ایران را به تعلیق درآورند. اما ریابکوف خیلی قوی ایستاد و گفت در حالی که آن معامله در حال حاضر متوقف شده، بهتر است هر کس درباره آن صحبت نکند. وی افزود: هرچه ما در این باره از واشنگتن کمتر بشنویم، بهتر است.
خبرهای مربوط به توقف طرح تحویل سامانه موشکی، از میزان نگرانی های اسراییل کم نکرد. در اسراییل، برخی فکر می کردند که یک حمله به ایران تا قبل از رسیدن سامانه موشکی اس-300 به ایران، ضرورت دارد. اسراییل مطمئن بود که این پیام ازسوی برخی از کشورهای عرب میانه رو که با آنها در خلیج فارس روابط دوستانه دارند، نیز دریافت شده است.
** ترس امارات
به عنوان مثال، «حمید ثانی الرمیثی» رییس ستاد مشترک ارتش امارات متحده عربی در اوایل سال 2009 با «ریچارد اولسون» سفیر آمریکا در ابوظبی دیدار کرد و از وی یک درخواست مبرم داشت و آن درخواست این بود: آمریکا فورا پنج سکوی دفاع موشکی پاتریوت را در امارات متحده عربی مستقر کند. دلیل این درخواست به سبب ترس از معامله اس-300 بود و اینکه اسراییل در آستانه حمله به ایران بود و ایران نیز تلافی آن را سر امارات متحده عربی درخواهد آورد.
الرمیثی به اولسون گفت:« من می خواهم با شما رک و بی پرده باشم. تغییراتی در منطقه وجود دارد که ما را نگران کرده است» وی توضیح داد با سکوهای پاتریوت باید در داخل و اطراف ابوظبی مستقر شوند تا از آنها در در برابر هرگونه حملات احتمالی موشکی ایران که در اقدامی تلافی جویانه به حمله اسراییل صورت می‌گیرد، محافظت کند. الرمیثی که در توضیحات خود به تحویل سامانه دفاع موشکی اس-300 اشاره می‌کرد، همچنین گفت: «من به روس ها اعتماد ندارم، من هرگز به روس ها یا ایرانی ها اعتماد نداشته ام.»
** فقط مدل های قدیمی
معامله هواپیماهای بدون سرنشین به یکدفعه حتی ضروری تر شد. با این وجود، تصمیم گیرنده نهایی، فقط وزارت دفاع نیست. اگر وزارت خارجه این معامله را وتو کند، وزارت دفاع می تواند موضوع فروش پهپاد را به کابینه امنیتی ببرد، کابینه ای که قدرت و اختیار لازم برای تغییر تصمیم را دارد.
کابینه امنیتی اسراییل در طول سال 2009 چندین بار تشکیل جلسه داد و اعضای آن دورهم جمع شدند تا این طرح پیشنهادی را مورد بحث و بررسی قرار دهند. روسیه می خواست هواپیماهای بدون سرنشین دوربرد مشابه آنچه که گرجستان در طول جنگ استفاده کرده بود، خریداری کند.
اما اسراییل پیشنهادی مخالف داد و اعلام کرد: فروش هواپیماهای بدون سرنشین را بررسی می کند اما فقط مدل های قدیمی تر مانند «سرچر» یا جستجوگر (Searcher) را که نیروی هوایی اسراییل چند سال قبل آن را از رده خارج کرده بود، بررسی می کند. در ژوئن سال 2009، آویگدور لیبرمن وزیر خارجه جدید اسراییل نیز به مسکو رفت.
این اتفاق در طول دوره شکوفایی روابط اسراییل و روسیه که ماحصل تلاش لیبرمن متولد مولداوی بود، رخ داد. در تابستان آن سال نیز پنج وزیر کابینه اسراییلی به مسکو سفر کردند. میزان سفر گردشگری در آن زمان در بالاترین سطح بود و در حال رایزنی درباره تفاهمنامه تجارت آزاد بودند و روسیه در حال صحبت کردن با اسراییل درباره میزبانی کنفرانس صلح خاورمیانه در مسکو بود.
در برخی از محافل واشنگتن، نگرانی هایی وجود داشت که اسراییل به دنبال جایگزین کردن آمریکا به عنوان متحد درجه اول خود است. در هرحال، روابط اسرائیل و آمریکا تیره شده بود. بنیامین نتانیاهو بار دیگر نخست وزیر اسرایل انتخاب شد و همواره با باراک اوباما رییس جمهور جدید آمریکا سرشاخ می شد. لیبرمن در طول دیدارهای خود در مسکو، به موضوع فروش اس-300 به ایران پرداخت.
روس ها که آشکارا مخالف حمله هوایی اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران بودند، به او گفتند که اس-300 تنها درصورتی که شما قصد حمله به ایران داشته باشید، می تواند بی ثبات کننده باشد و از گفتن اینکه این سامانه را تحویل ایران نخواهند داد، امتناع می‌کردند.
اگر اسراییل می خواهد معامله فروش پهپاد را پیش ببرد، اکنون وقتش است. اسراییل قبل از آنکه بتواند با مسکو توافقی امضا کند، باید از یک مانع بزرگ- که آمریکا است- بگذرد. روسیه و آمریکا دشمنان قدیمی بودند و واشنگتن از فروش هواپیماهای بدون سرنشین پیشرفته اسرائیل به کشوری که زمانی دشمن بود - و البته در برخی از محافل نیز هنوز دشمن است- خوشحال نخواهد شد.
