اندیشکده «شورای آتلانتیک» در تحلیلی به قلم «باربارا اسلیوین» درباره توافق ایران با شرکت آمریکایی «بوئینگ» نوشت: در حالیکه تحریمهای آمریکا مانع بسیاری از شرکتها از سرمایه گذاری در ایران شده است، فروش هواپیماهای مسافربری گامی مهم میباشد و این امر باعث میشود مقامهای رسمی ایران و تجار این کشور با بخش خصوصی آمریکا در مسیری که تاکنون در این چهل سال مشاهده نشده است برای بهبود روابط دوجانبه در تماس باشند.
بر این اساس، این توافق علامتی مهم به دیگر شرکتهای چند ملیتی برای نشان دادن این است که مسیر بازگشت به ایران و تجارت امن است.
نویسنده با اشاره به تبعات مثبت این توافق در اشتغال زایی در آمریکا نوشت: عقبگرد «دونالد ترامپ» از برجام برای خود و اقتصاد آمریکا مخرب است. ایران نیز تاکنون در اجرای تعهداتش در برجام پایبند بوده و دستکم تا 15 سال آینده برای این کشور ساخت سلاح اتمی دشوار است.
از دیدگاه نویسنده، توافق بوئینگ برای تحکیم انتخاب مجدد «حسن روحانی» رییس جمهور ایران که سال بعد باید در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند، امری حیاتی است.
البته ایران در ازای این توافق از برخی تحریمها رهایی یافته و اینک میتواند صادرات نفت به اروپا و آسیا را از سر گیرد اما عامه مردم ایران هنوز مزایای این توافق را حس نکردهاند و این به خاطر ضعف ساختاری اقتصاد ایران، تداوم بهای پایین نفت و عدم اشتیاق بانکهای بزرگ خارجی برای تراکنشهای مالی و سرمایه گذاری در ایران است.
این گزارش با اشاره به تاثیر توافق ایران با بوئینگ در زمینه ارتقاء ایمنی پرواز هواپیماهای ایرانی، تاکید میکند که این مشکلات در وهله نخست به خاطر تحریمهای اعمال شده آمریکا بر شرکت «ایرانایر» بوده و این موجب شده با وجود ابتکار و خلاقیت خلبانان و مهندسان ایرانی، این کشور شاهد سرنگونی هواپیماهای خود باشد.
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» نیز به بررسی مشکلات فراروی اجرای درست توافقهای خرید هواپیما بین ایران و آمریکا پرداخت.
نیویورک تایمز در بخشی از این گزارش نوشت: پیام توئیتری «دونالد ترامپ» رییس جمهور جدید آمریکا در حالی که او قصد تقویت بنیه نظامی کشور را دارد به نظر پیامی شفاف به همه این شرکتها است.
به نوشته این روزنامه، مهمترین نگرانی در برهه کنونی برای بوئینگ و بیشتر شرکتهای چند ملیتی این است که با روی کار آمدن ترامپ چه اتفاقی برای ایران و چین خواهد افتاد و این که آیا واشنگتن قادر به صادرات چنین بزرگی خواهد بود یا خیر.
البته شرکت بوئینگ اعلام کرده که توافق با ایران از سال 2018 آغاز میشود و قرار است 9 فروند هواپیمای «بوئینگ- 737» و 15 فروند «بوئینگ -777» به این کشور بفروشد.
مانع دیگر بزرگ برسر راه شرکت بوئینگ این است که چگونه فروش هواپیما به ایران را تامین مالی نماید. زیرا جمهوری خواهان کنگره سعی در از بین بردن بانک صادرات و واردات آمریکا دارند. ترامپ نیز گفته که تصور میکند وجود این بانک ضرورتی ندارد اما هنوز تصمیم نهایی را نگرفته است.
یک تحلیلگر امور هوانوردی نیز میگوید که تامین منابع مالی به خصوص برای ایران در مسیر اجرای توافق دریافت هواپیمای مسافربری دشوار است.