پس از توافق هسته ای ایران و 1+5 فضای سیاسی مناسبتری برای ایران فراهم شد به گونه ای که مقامات سیاسی و اقتصادی برخی کشورها پس از برجام راهی ایران شدند و در مقابل مقامات ایران هم سفرهایی به کشورهای خارجی از جمله اروپایی داشتند.
تاکنون بیشترین سفرها از سوی کشورهای اروپایی انجام شده است، یکی از دلایل سفرهای پر تعداد آنها میتواند نشان دادن فضای همکاری کشورهای غربی نزد افکار عمومی جهان باشد. آنها با این سفرها می خواهند بگویند «مردم دنیا! دیدید ایران هنگامی که تن به خواسته های ما داد ما هم روی خوش به آن نشان دادیم!»
در یکسال گذشته مسئولین و مقامات کشورهای گوناگونی وارد تهران شدند و دیدارهای زیادی هم با مسئولین کشورمان داشتند.
اما از این همه رفت و آمد پس از یکسال، هنوز خروجی درخور توجهی دیده نشده است.
چند رئیس جمهور، وزیر خارجه و وزیر اقتصاد از کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی به تهران آمدند تا شاید فتح بابی شوند برای گسترش روابط از جنس سیاسی و اقتصادی، اما هنوز گره روابط اقتصادی باز نشده است.
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در 20 اسفند 94 در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری درباره رفت و آمدهای هیئت های خارجی به ایران فرمودند؛«این رفت‌وآمدهایی که الان هست، هیچ معنای مثبتی تاکنون برای ما نداشته؛ حالا در آینده ممکن است داشته باشد - نمیدانم - امّا تا الان این رفت‌وآمدهایی که وجود داشته، هیچ اثری [نداشته]. این را هم من باز به یکی دیگر از این آقایان رؤسایی که همین چندی پیش اینجا آمده بودند - آقای دکتر روحانی هم حضور داشتند - گفتم که باید روی زمین معلوم باشد؛ روی کاغذ فایده‌ای ندارد که بنشینید مذاکره کنید، تفاهم کنید سر یک چیزهایی که بعد هم تحقّق پیدا نکند و مشروطش کنید به موافقت فلان‌جا، باید روی زمین معلوم باشد که چه اتّفاقی دارد می‌افتد؛ چه کاری دارد انجام می گیرد؛ این تا حالا نشده. البتّه امیدواریم ان‌شاءالله با دنبال‌گیری‌ای که آقایان دارند میکنند، این کار تحقّق پیدا کند.»
در واقع سفرها انجام می شود اما نتایجی از دل آن ها بیرون نمی آید. خروجی آنها به چند یادداشت تفاهم همکاری می انجامد که ضمانت اجرایی هم ندارد. قرارداد میان دو کشور منعقد نمی شود.
پس از آن که رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره رفت و آمدهای بی نتیجه هیئت های خارجی به ویژه اروپایی سخن گفتند، آقای اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری درباه موضع رهبری تحلیلی ارائه داد.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر بی نتیجه بودن رفت و آمدهای هیئت‌های تجاری خارجی به کشور گفت: «صحبت‌های اخیر رهبری دارای پیامی به خارجی‌ها بود که باید به آن توجه ویژه‌ای کرد. آن پیام این بود که دیگر فکر نکنید با یک کشور و اقتصاد ساده‌ای طرف هستید و می‌توانید مکرراً به این کشور رفت و آمد داشته باشید؛ بلکه اگر اهل کار هستید بیایید و سریعاً کارتان را با بخش خصوصی ایران انجام دهید.»
البته واکنش رهبر معظم انقلاب اسلامی به رفت و آمدهای هیئت های خارجی پیام دیگری هم دارد و آن توجه به این موضوع مهم است که خودمان را سرگرم این سفرها و وعده ها و یادداشت تفاهم هایی که امضا می شود نکنیم، بلکه باید با توجه ویژه به توان داخلی، حمایت از تولید ملی و اجرای اقتصاد مقاومتی نیاز کشور را از دیگران بکاهیم تا اینگونه رفتار نکنند.
البته هیئت های خارجی به ویژه اروپایی که وارد ایران می شوند، هدف دیگری را هم دنبال می کنند. اطلاع از نقاط ضعف اقتصادی کشور از نزدیک هدف دیگر آنها است.
هر بخشی که بیشترین نیاز احیا را داشته باشد، با بی توجهی هیئت های خارجی اروپایی روبرو می شود و هر جا که اولویت نداشته باشد، با توجه ویژه همراه است.
اگر به تبلیغات کالاها در رسانه ها به ویژه رادیو تلویزیون توجه کرده باشید قطعاً دیده اید که مدتی است کالاهای آلمانی با تبلیغات گسترده همراه است.
از تبلیغ اسپری تا کرم و شامپوی آلمانی و دیگر کالاهای مصرفی این کشور در این تبلیغات دیده می شود اما در بخش مهمی مانند دارو هنوز کشور آلمان که در این زمینه پیشرفته است، اتفاقی نیفتاده، یا شاید قرار است بیفتد؟!
زیگمار گابریل وزیر اقتصاد آلمان که به تهران آمده بود و تازه ترین سفر یک مقام اروپایی با همراهی هیئتی از کشورش به ایران است، به جای طرح مسائل اقتصادی که حتی پیش از سفر هم وجود داشت، با اتخاذ مواضع سیاسی آن انتظار و توقع را از یک هیئت اقتصادی فرو ریخت.
زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد آلمان، اعلام کرد که با سفر به ایران قصد دارد از اجرای اصلاحات در این کشور حمایت کند.
گابریل روز دوشنبه (۱۲ مهر/ ۳ اکتبر) پیش از آغاز گفت‌وگوهایش با مقامات ایرانی در تهران گفت: «علاقه ما به لحاظ سیاسی و هدف ما پشتیبانی از دولت کنونی در مسیر گشایش [روابط] آن [با دیگر کشورها] است..»
وزیر اقتصاد آلمان با اشاره به دشواری‌هایی که برای توسعه روابط اقتصادی با ایران وجود دارد گفت:«باید صبور بود و انتظار معجزه نداشت.
معاون صدراعظم آلمان افزود: «وقتی یک کشور 10، پانزده سال به دور از بازار جهانی بوده، نمی‌توان انتظار داشت که به موفقیت اقتصادی فوری دست یابد.»
این گفته گابریل را با این جمله پاسخ می دهیم که چگونه به این سرعت کشور شما کالاهای مصرفی تولید خود را وارد بازار ایران کرد، اما برای به دست آمدن موفقیت اقتصادی زمان طولانی را پیش بینی می کنید؟
از رفتارهای کشورهایی همچون آلمان این برداشت می شود که آنها در پی اشباع بازار مصرفی ایران از کالاهای خود هستند و هیچ قصدی برای انجام کارهای زیر بنایی و تولیدی در ایران ندارند.
در واقع سفر زیگمار گابریل وزیر اقتصاد آلمان که معاون مرکل هم هست، یک سفر سیاسی بود تا اقتصادی.
این دومین سفر او به تهران پس از توافق هسته ای است. در سفر پیشین، او با آقای روحانی رئیس جمهور کشورمان و ظریف وزیر خارجه دیدار و گفت وگو کرد اما این بار چنین نشد.
وزیر اقتصاد آلمان هم آمد اما اگر یک قرارداد اقتصادی خوب میان دو کشور بسته شده باشد باید اخبار آن به طور گسترده منتشر می شد، گابریل پیشنهاد صبر کرده است، اما نمی توان به امید آنها نشست.
