توافق بین ایران و کشورهای غربی بر سر پرونده هستهای بستری را جهت بحث در مورد راهبردهای مطلوب و خط مشیهای اصولی و بنیادین کشورمان به منظور نیل به مقاصد و منافع حقه ملی فراهم ساخته است.
سفرهای پسابرجامی که با امضای سند نقشه راه میان مدت و بلندمدت همکاریهای تهران با کشورهای مختلف جهان را به همراه داشته صاحبنظران را به این باور رساند که برجام، مسیر رابطه ایران با کشورهای مختلف را برای تقویت همکاریها در همه زمینهها دو طرفه کرده است.
در دنیایی که منافع ملی حرف اول را میزند، داشتن نگاه استراتژیک بلند مدت، توجه جدی به حوزه تصمیم سازیها، چینش راهبردها، ترسیم سناریوهای آینده نگرانه و به کارگیری آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. طبعاً کشورهایی بهتر به مقاصد خود میرسند که از ظرفیتهای انسانی و طبیعی موجود بهره وافی و کافی برده باشند و در این میان کشورمان از این قاعده مستثنی نیست.
رئیسجمهور کشورمان به منظور شرکت در هفتاد و یکمین اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک 26 شهریور عازم آمریکا است. روحانی علاوه بر سخنرانی در صحن مجمع عمومی سازمان ملل، دیدارهای دوجانبه با بسیاری از مقامات سیاسی جهان دارد و سپس به ونزوئلا خواهد رفت تا با "نیکولاس مادورو" رئیسجمهور این کشور دیدار و گفتگو کند.
بر این اساس در سفرهای پسابرجامی اینبار هواپیمای رئیس جمهور کشورمان به سوی کشورهای آمریکای لاتین رهسپار است و قرار است در فرودگاه کاراکاس به زمین بنشیند. این کشور میزبان هفدهمین نشست کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدهاست. روحانی برای شرکت در نشست سران جنبش کشورهای غیرمتعد و تحویل دادن ریاست دورهای این سازمان به جزیره مارگاریتای این کشور خواهد رفت.
تهران و کاراکاس همکاریهای فراوانی در زمینه بازرگانی و توسعه قراردادهای تجاری با هم دارند. در دولت نهم یک کمپانی مشترک نفتی-گازی به ارزش یک میلیارد دلار بین پترالیونس ونزوئلا و پتروپارس ایران تاسیس شد که به دنبال این توسعهی روابط تجاری، بر اساس آمار گمرک ایران در سال 88 میزان صادرات کالا از ایران به ونزوئلا در حدود 76 میلیون دلار بود.
در سال 89 چرخ واردات از این کشور آهسته آهسته روشن میشود. در این سال ونزوئلا توانست در حدود 95 هزار دلار کالا به ایران ارسال کند که عمدتا هم کالاهایی نظیر مصنوعات آهن و فولاد، اجزاء توربینهای بخار، شیرهها و عصارههای نباتی را شامل میشد. همچنین میزان صادرات به این کشور به 67 میلیون دلار رسید. در سال 90 صادرات ایران به ونزوئلا رشد یافت و به 83 میلیون دلار رسید. واردات نیز در این سال تنها 75 هزار دلار بوده است.
در واقع در آن مقطع زمانی ایران رابطه خود با کشورهای مستقل آمریکای جنوبی شامل ونزوئلا، کوبا، بولیوی و نیکاراگوئه را جایگزین منطقه آزاد تجاری آمریکا کرد، در این راستا ایران در زمینه انرژی روابطی را با بولیوی از سال 2007 آغاز کرد و به همین منوال روابط تجاری و انرژی محور خود را با نیکاراگوئه نیز توسعه داد.
همچنین سال گذشته سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) با حضور روسای جمهوری روسیه، عراق، بولیوی، ونزوئلا، گینه استوایی، نیجریه و ترکمنستان به میزبانی تهران برگزار شد که در حاشیه آن رئیسجمهور کشورمان در دیدار با رئیس جمهور ونزوئلا روابط سیاسی تهران و کاراکاس را مستحکم و بسیار دوستانه توصیف کرد و گفت: ایران آماده گسترش همهجانبه روابط خود با ونزوئلا است.
روحانی با بیان این که کمیسیون همکاریهای مشترک اقتصادی دو کشور باید در دوره پساتحریم، تلاش و فعالیت خود را مضاعف کند، اظهار داشت: تهران برای گسترش همکاریهای علمی، دانشگاهی، تأمین نیازمندیهای تجاری و صنعتی ونزوئلا و اجرای سریعتر توافقات و پروژههای مشترک دو کشور آمادگی کامل دارد.
رئیسجمهور در ادامه برگزاری اجلاس سران کشورهای تولیدکننده گاز در تهران را یک قدرتنمایی برای تولیدکنندگان و مجموعه صنعت گاز دنیا خواند و تصریح کرد: کشورهای عضو این مجمع گازی به دنبال تولید انرژی پاک و در عین حال حفاظت مؤثرتر از محیط زیست هستند.
روحانی همچنین با قدردانی از تلاشهای رئیسجمهور ونزوئلا برای توازن در وضعیت بازار تولید و عرضه نفت خاطرنشان ساخت: ایران و ونزوئلا در موضوعات سیاسی و مسایل منطقهای، دیدگاهها و نقطه نظرات نزدیکی به یکدیگر دارند ، هر دو کشور مخالف تجاوز به حقوق مردم فلسطین، اتمام تروریسم و درگیریها در عراق و سوریه، برقراری امنیت در این کشورها و مبارزه قاطع با تروریسم هستند که امروز تبدیل به مشکلی جهانی شده است.
همچنین نیکلاس مادورو رئیسجمهور ونزوئلا نیز در این دیدار با اشاره به این که روابط دو کشور بر پایه اعتماد و اطمینان سیاسی متقابل با یکدیگر بنا شده است، گفت: ما در ونزوئلا تجربه بسیار مطلوبی از همکاری با ایران در پروژههای مشترک داریم.
مادورو ضمن تبریک به روحانی برای سازماندهی و روند اجرایی مطلوب برگزاری اجلاس سران مجمع کشورهای تولیدکننده گاز در تهران، اظهار داشت: یقین دارم که با مدیریت تهران امور این مجموعه بسیار خوب و قدرتمندانه به پیش خواهد رفت.
وی با بیان این که باید زمینهها برای بهرهگیری حداکثری از فرصت پس از رفع تحریمها علیه ایران را از هم اکنون فراهم کنیم، تصریح کرد: مردم ونزوئلا به دولت و مردم ایران علاقمند هستند و ضروری است در افقی بزرگتر سطح روابط و همکاریها در فضای جدید تعمیق و گسترش یابد.
بر این اساس به نظر میرسد ایجاد قراردادهای اقتصادی- نفتی منجر به شکل گیری اتحاد قویتری در راستای توازن قوا در مقوله پرونده هستهای ایران شد، ونزوئلا به علاوه کشورهایی مانند سوریه، چین، روسیه، کوبا، بولیوی، زیمبابوه و بلاروس زمانی تهدیدی کوچک برای آمریکا به حساب میآمدند، اما امروز در قامت تامینکنندگان نفت جهان، قدرت روزافزونی گرفتهاند که قیمت بالای نفت در آن مقطع زمانی را میتوان از اثراتش دانست و از سویی این کشور چهارمین صادر کننده نفت به آمریکا است و از این جهت میتواند تاثیری گذاری بیشتری داشته باشد.
به نظر میرسد سیاست خارجی ایران به طرز چشمگیری بر پایه منابع انرژی کشورها به مثابه بنیانی برای همکاری اقتصادی جهانی و ایجاد یک شبکه از هم پیمانان اقتصادی و در نهایت متحدان سیاسی بنا نهاده شده باشد. چراکه کشورمان عمده تمرکز تاثیرگذاری خود را توسعه روابط دیپلماتیک و سرمایه گذاری اقتصادی در آسیا و آمریکای لاتین قرار داده و به افزایش روابط خود با همپیمانان ایدئولوژیک از جمله ونزوئلا توجه دارد و در حوزه منطقه نفتی ایران باعث استحکام موقعیت سیاسی و بینالمللی در خاورمیانه به عنوان منطقهای حیاتی برای منافع این کشور است.
در این رهگذر سفر اخیر محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان به همراه هیاتی اقتصادی شامل بیش از 60 تن از بازرگانان و صاحبان شرکت های بخش خصوصی به آمریکای لاتین نیز میتواند با توجه به فضای ایجاد شده در پسابرجام نوید دهنده آغاز فصل جدیدی از همکاریهای میان ایران و کشورهای این منطقه باشد.
وزیر امورخارجه کشورمان در این سفر با اشاره به اجرای طرحهای متعدد صنعتی به وسیله شرکت های ایرانی در کشورهای آمریکای لاتین گفت: ایران با بیشتر کشورهای آمریکای لاتین دارای روابط سیاسی است بطوری که تعداد نمایندگی هایش در این منطقه حتی از آسیا هم بیشتر است.
در واقع امروز در چارچوب روابط رو به توسعه تهران و کاراکاس طی سالیان اخیر، ایران از کشوری وارد کننده از آمریکای لاتین به کشوری صادر کننده تبدیل شده و یکی از کشورهای مورد هدف صادرات ایران به منطقه آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا است. در زمان ریاست جمهوری چاوز بانک مشترکی بین دو کشور افتتاح و برنامه و تاریخ افتتاح صندوق مشترک میان دو کشور نیز مشخص گردید و در پی آن نقشه راه 10ساله برای روابط ایران و ونزوئلا ترسیم شد که هدف آن تعیین استراتژی 10 ساله اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی میان دو کشور است که میتواند در جهت گسترش روابط بیش از پیش این دو کشور نقش بسزایی داشته باشد.