در حالیکه مقامات آمریکایی و مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی به اجرای کامل برجام از سوی جمهوری اسلامی ایران اذعان می کنند، طرف آمریکایی به طرق مختلف کارشکنی هایی در اجرای آن انجام می دهد که از نتایج این کارشکنی ها عدم دسترسی کامل بانک های ایرانی به نظام مالی آمریکا و کشورهای اروپایی است.
در این میان همچنین شاهد تهدیداتی از سوی برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا هستیم که صحبت از پاره کردن برجام در صورت ورود به کاخ سفید می کنند.
در همین راستا خبرنگار مهر گفتگویی با «طارق رئوف» رییس سابق بخش راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی و مدیر برنامه خلع سلاح و عدم اشاعه بنیاد تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPIR) انجام داده که در زیر میخوانید.
*اجرای برجام تا کنون چگونه بوده است و ارزیابی شما از آن چیست؟
تمامی گزارش های آژانس بین المللی تا به امروز نتایج پادمان ها را حفظ کرده اند و آژانس به راستی آزمایی های خود درباره عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات های هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که مواد هسته ای بطور مداوم در آنجا مورد استفاده قرار می گیرند(LOF) ادامه می دهد.
ارزیابی ها درباره نبود مواد هسته ای و فعالیت های هسته ای اعلام نشده کماکان در جریان است. ایران به طور مشروط در حال اجرای پروتکل الحاقی در خصوص توافقات پادمانی منطبق با بند ۱۷ b پروتکل الحاقی است. آژانس همچنین طبق پروتکل الحاقی برخی دسترسی های تکمیلی را هم (بازرسی های سریع بعد از اعلام) به سایت ها و برخی مکان های دیگر در ایران را داشته است.
از روز اجرای برجام، آژانس سرگرم راستی آزمایی و نظارت بر اجرای آن منطبق بر تعهدات ایران در برجام بوده است. هزینه های برآوردی سالانه آژانس برای این کار سالانه ۹.۲ میلیون یورو برآورد شده است که تمامی آنها ازمحل منابع بودجه اضافی سال ۲۰۱۶ تامین شده است.
بیانیه صادره شده توسط رئیس جمهور آمریکا در ۱۴ جولای ۲۰۱۶ اعلام می دارد: همانگونه که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید شده است، ایران در سال گذشته تعهدات خود در خصوص برجام را اجرا کرده است. ایران ۹۸ درصد اورانیوم غنی شده خود را به خارج منتقل کرده است و دو سوم سانتریفیوژهای خود را از کار انداخته است و راکتور تولید پولوتونیم خود را با سیمان پر کرده است. گزارش های آژانس تصدیق می کنند که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است.
گزارش اخیر موسسه علوم و امنیت بین الملل واشنگتن(ISIS) ادعا کرده است که امتیازات محرمانه ای در خصوص محدودیت ها در برجام به ایران داده شده است که این ادعا توسط «جاش ارنست» سخنگوی رسانه ای کاخ سفید رد شد. همچنین «جان کربی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم این ادعا را رد کرد و گفت در خصوص تعهدات ایران در برجام چیزی از قلم نیفتاده است.
*ادامه روند اجرای برجام را در آینده چگونه پیش بینی می کنید؟
طبق گزارش های آژانس و آمریکا به احتمال زیاد ایران به اجرای کامل برجام و توافقات در خصوص پادمان های آژانس و پروتکل الحاقی ادامه خواهد داد زیرا کاملا واضح است که ادامه این روند به نفع منافع ملی استراتژیک ایران است.
منتقدین و مخالفین برجام در اشتباه هستند و مخالفتشان با برجام نادرست و اشتباه است. برجام به نفع ایران است و وظیفه دولت ایران است تا هر کاری که می تواند انجام دهد تا وضع مردم ایران بهبود یابد.
*آیا نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاثیری بر ادامه اجرای برجام خواهد داشت؟
بسیار زود است که از الان درباره تاثیر نتایج انتخابات آمریکا و ایران بر روی اجرای برجام صحبت کنیم. کاملا واضح و مشخص است که اجرای کامل برجام به نفع منافع ملی استراتژیک کشورهای ۵+۱ ، ایران و جامعه جهانی است و هر گونه تلاش برای تخریب آن از سوی هر طرفی دارای تبعاتی برای جامعه جهانی و صلح و امنیت منطقه ای خواهد بود.
علاوه بر این قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل بطور رسمی برجام را تایید کرده است و هر گونه دخالت در اجرای برجام باید به عنوان نقض قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی شود و شورای امنیت باید در خصوص چنین اقدامی وارد عمل شود.
*اگر رئیس جمهور بعدی آمریکا برجام را نقض کند که به نوعی نقض قطعنامه شورای امنیت خواهد بود، با توجه به اینکه آمریکا دارای حق وتو است شورای امنیت در برابر نقض قطعنامه اش چه اقدامی می تواند بکند؟
اگر رئیس جمهور بعدی آمریکا با توسل به قدرت اجرایی اش برجام را نقض بکند این کار نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نیز خواهد بود که شورای امنیت به خاطر حق وتوی آمریکا کار زیادی نمی تواند در قبال این کشور بکند ولی این نقض به اعتبار آمریکا به عنوان یک کشور و شریک مسئولیت پذیر لطمه وارد خواهد کرد. کنگره آمریکا هم می تواند مصوبه ای تصویب کند و اجرای برجام توسط رئیس جمهور این کشور را محدود کند و یا حتی تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کند.
در برجام همچنین تمهیداتی وجود دارند که ایران هم می تواند اعلام کند که برجام دیگر معتبر نخواهد بود.