یک روزنامه انگلیسی در تحلیلی روز جمعه به امتناع بانکهای بین‌المللی از مبادله با ایران بعد از جمع‌بندی توافق هسته‌ای موسوم به «برجام» پرداخته است.
ایران و گروه 1+5 تیرماه سال گذشته به توافقی دست یافتند که قرار بود که در ازای ایجاد محدودیت در بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها را رفع کرده و با وارد کردن پول به اقتصاد ایران، رشد اقتصادی را برای این کشور به ارمغان بیاورد.
روزنامه فایننشال‌تایمز، روز جمعه نوشته یک سال بعد از این توافق، به نظر می‌رسد که اجرای این توافق مطابق آنچه برنامه‌ریزی شده بود پیش نمی‌رود.
این روزنامه ضمن اشاره به لفاظی‌های دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری‌خواه آمریکا درباره پاره کردن توافق هسته‌ای نوشته است: «موضوع شگفت‌انگیز این است که در فراسوی تبلیغات انتخاباتی آمریکا، شورشی ساکت و پشت‌پرده میان بانکهای بین‌المللی در جریان است. این انقلاب ساکت، در صورت عدم تغییر می‌تواند برخورداری ایران از مزایای هر گونه توافقی را دشوار کند.»
اشاره فایننشال‌تایمز به ابهامات موجود در قوانین آمریکا درباره نحوه برخورد وزارت دادگستری این کشور با بانک‌هایی است که وارد معامله با ایران می‌شوند. بانکهای آمریکایی در سال‌های گذشته از تعامل با ایران منع شده‌اند و توافق هسته‌ای قرار نیست تغییری در این وضعیت ایجاد کند.
مطابق مفاد «برجام»، آمریکا تحریم‌های موجود علیه مبادله بانکهای غیرآمریکایی با ایران را رفع کرده، اما وزارت خزانه‌داری درخواست‌های مکرر بانکهای بین‌المللی برای صدور دستورالعمل کتبی و رفع موارد ابهام درباره از سرگیری روابط با ایران را رد کرده است. واشنگتن نگران است که چنین دستورالعملی می‌تواند به نرمش در برابر اجرای قوانین تحریمی ایران تعبیر شود.
به نوشته فایننشال‌تایمز، بانکهای غیرآمریکایی دلایل متعددی برای تمایل به شروع معامله با ایران دارند. آنها تشنه یافتن فرصت‌های تجاری جدید هستند. علاوه بر آن، بانکهای بزرگی مانند «دویچه بانک» آلمان، بی‌ان‌پی پاریبا فرانسه، استاندارد چارترد انگلیس و غیره سابقه‌های طولانی حضور در ایران دارند.
جان کری، وزیر خارجه امریکا در ماه‌های گذشته در نشست‌هایی با نمایندگان بانکهای اروپایی آنها را به از سرگیری روابط با ایران ترغیب کرده، اما تمایلی در میان بانک‌ها برای دست کشیدن از شورش ساکتشان دیده نمی‌شود.
طبق نوشته روزنامه انگلیسی، برای این بانک‌ها دلایل لازم برای هراس از بازگشت به ایران هم حاضر است. «وزارت دادگستری آمریکا از سال 2010، بانکهای غیرآمریکایی را با بهانه ادعایی نقض قوانین تحریمی امریکا حدود مبلغ 15 میلیارد دلار جریمه است.»
فایننشال‌تایمز می‌افزاید: «نتیجه طبیعی آنکه، این بخش نافرجام تاریخ، بانکهای اروپایی و آسیایی را بسیار نگران می‌کند و آنها خواستار ضمانت‌های محکمی شده‌اند مبنی بر اینکه دادگستری آمریکا آنها را در صورت استقبال از پیشنهاد جان کری، جریمه نمی‌کند. کری، تا به اینجای کار، نتوانسته و یا نخواسته که وزارت دادگستری آمریکا را به انجام این کار متقاعد کند. بنابراین، بانک‌ها دست به اعتصابی موثر زده‌اند و از مبادله با ایران اجتناب می‌کنند.»
اشتورات لوی، مدیر حقوقی بانک مطرح HSBC، چند ماه پیش گفت: «این موضع دولت آمریکا بسیار عجیب است.»
آقای لوی اضافه کرد که بانک‌ها تا زمانی که نحوه برخورد نهادهای قانونگذار و مجری قانون آمریکا با موارد معامله با بانکهای ایران مشخص نشود، نخواهند توانست از اظهارات شفاهی جان کری پیروی کنند. وی گفت: «موضع آمریکا بسیار عجیب است. ما نمی‌توانیم این خطرات را بپذیریم.»
فایننشال‌تایمز، در پایان سیاست خارجی واشنگتن در این زمینه را «جنون‌آمیز» خوانده و به مضرات آن اشاره کرده است.
«این، روشی جنون‌آمیز برای اجرای سیاست خارجی است. این اقدام می‌تواند دست‌کم دو پیامد داشته باشد. اول اینکه، این اعتصاب ساکت برخورداری ایران از مزایای برجام را بسیار دشوار می‌کند. این موضوع، سطح ناامیدی و تنفر در داخل ایران از توافق هسته‌ای را بالا خواهد برد. دوم اینکه، رفتار متناقض واشنگتن در این زمینه بانکهای غیرآمریکایی را درباره مبادله با کشورهای اصطلاحاً خطرآمیز، در صورت تغییر روال آمریکا، هراسان خواهد کرد.»
