حسین شیخ‌الاسلام مدیرکل سابق امور بین‌الملل مجلس و مشاور فعلی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه که سفیری جمهوری اسلامی ایران، قائم‌مقامی وزارت امور خارجه را در کارنامه فعالیت خود دارد به سئوالاتی پاسخ داد که مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
شما حدود 8 سال مدیر کل امور بین الملل مجلس بودید در این دوران مهمترین اقدامی که در این اداره کل اتفاق افتاد چه بود؟
البته این آخرین مصاحبه‌ای است که بنده در سمت مدیر کل بین‌الملل مجلس انجام می‌دهم و پس از این برای آقای حسین امیرعبداللهیان در سمت جدید آرزوی توفیق دارم.
درباره سئوال شما، برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین که قانون آن مصوب مجلس و با حضور مقام معظم رهبری افتتاح می‌شود از مهمترین کارهایی بود که در زمان مدیریت بنده در اداره کل مجلس انجام شد. البته شرایط زمانی می‌طلبد که کنفرانس ششم هرچه سریعتر برگزار شود که مقدماتی فراهم شده که رئیس مجلس باید زمان آن را تعیین کند.
تاکنون چند کنفرانس در حمایت از انتفاضه فلسطین برگزار شده است؟
تاکنون 5کنفرانس در حمایت از انتفاضه فلسطین در شرایط خاص برگزار شده است. اولین کنفرانس همزمان با کنفرانس مادرید و دومین کنفرانس همزمان با کنفرانس اسلو بود که روح مقاومت را در برابر سازشکاری زنده نگه داشت.
** در سوریه کارخانه ساخت موشک و سوخت آن را ایجاد کردیم
در دوران مدیریت شما چه اقداماتی در قبال بحران سوریه در مجلس انجام شد؟
برخی تصور می‌کنند جمهوری اسلامی ایران به قضیه سوریه نگاهی سیاسی دارد که البته اینگونه نیست، حضور مستشاری ایران در سوریه به سالها پیشتر بازمی‌گردد، یعنی از زمانی که افرادی به مانند حاج احمد متوسلیان( انشاءالله بتوانیم وی و عزیرانی که همراه او بودند را با عزت برگردانیم) در سال 1982 بعد از اشغال لبنان به این کشور سفر کردند،کارهای مستشاری ما در سوریه آغاز شد. گاهی وقتها سوریها به ما کمک می‌کردند و گاهی هم ایران به آنها کمک می‌کرد. به قدری این کار مستشاری قوی شد که ما از توانایی تولید موشک در داخل خاک سوریه استفاده کردیم و موشکهایی که حزب‌الله لبنان درسال 2006 در جنگ با رژیم صهیونیستی از آنها استفاده کرد را بشار اسد در اختیار آنها گذاشته بود و حتی ایران در سوریه کارخانه سوخت موشکی ایجاد کرد که این اقدامات همگی برای تقویت محور مقاومت بود. حضور مستشاری ما همیشه در سوریه در دفاع از قانون اساسی کشورمان بوده و هر روز هم قویتر می‌شود.
پس از شروع بحران در سوریه تا زمانی که پای تروریستهای چند ملیتی به این کشور باز نشده بود و با پشتیبانی سازمانهای اطلاعاتی سوریه را درگیر نکرده بودند، ایران در بحران سوریه دخالتی نداشت. اما پس از آن که بشاراسد اصلاحات اعلام کرد اقدامات مستشاری کشورمان در سوریه نیز افزایش یافت، اگرچه بشاراسد پس از حافظ اسد که رئیس جمهور شد قدمهایی در این زمینه برداشته بود که نمونه‌اش چاپ اولین نشریه غیردولتی در این کشور بود.
** چرایی حضور مستشاری ایران در سوریه
حضور مستشاری ما در سوریه چه‌طور دفاع از قانون اساسی کشورمان است؟
ما در قانون اساسی کشورمان یک اصل داریم که خیلی مترقی است، ما می‌گوییم اجازه نداریم در امور داخلی دیگر ملتها دخالت کنیم. وقتی که رئیس جمهور آمریکا و فرانسه، نخست‌وزیر انگلیس، پادشاه عربستان و نخست‌وزیر ترکیه موضعی تند در قبال حکومت سوریه گرفتند و گفتند باید بشاراسد برکنار شود از آنجا وظیفه خودمان دانستیم طبق قانون اساسی برویم از حق ملتها در حق تعیین سرنوشت خودشان دفاع کنیم.
مجلس کار مستشاری در سوریه انجام داد؟
نه، مجلس ایران قسمتهایی که به آنها اعتقاد داشت را بارز کرده است، به طور مثال ما اعتقاد داشتیم باید در سوریه انتخابات برگزار شود که به این مهم توجه کردیم، زمانی که حکومت سوریه خواست انتخابات پارلمانی را برگزار کند به آن توجه کردیم و هیئتهایی را از سراسر جهان در تهران جمع کردیم و برای نظارت در انتخابات به سوریه بردیم که انتخابات بارزی نیز برگزار شد.
**احتمال برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین در مهرماه
در ابتدای بحث به کمیته حمایت از انتفاضه فلسطین اشاره کردید، توضیحاتی درباره این کمیته ارائه می‌کنید؟
این کمیته یک هیئت امنا 5 نفره دارد، که متشکل از یک دبیر است که رئیس مجلس آن را انتخاب می‌کند که ممکن است از میان نمایندگان یا غیرنماینده باشد. 4 نفر دیگر نیز عضو هیئت امنا هستند که دو نفر در صحن علنی مجلس انتخاب می‌شوند و دو نفر را کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس انتخاب می‌کند، که دوره کاری آنها 4 ساله است. احتمالا در مهرماه نشستی در این باره برگزار شود که هنوز قطعی نشده است.
دلایل اهمیت برگزاری این کنفرانس در مقطع کنونی چیست؟
یکی از دلایل ضرورت برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین، شکل‌گیری انتفاضه سوم در اراضی اشغالی است که این مهم در حال تغییر دادن برخی معادلات درباره طرحهای سازش است. البته انتفاضه اول با پیام امام در سال 67 شروع شد وقتی ما در حج تظاهرات می‌کردیم همه کشورهای اسلامی در کنار ما اشک می‌ریختند و با ما تظاهرات می‌کردند. پس از کشتاری که در سال 66 در حج رخ داد فلسطینیها برای شهدای خود مراسم چهلم برگزار کردند که تبدیل به ضدآل‌سعود شد. سال بعد حضرت امام خمینی پیامی دادند.
بخشی از پیام امام به این شرح بود:«ملت عزیز و دلاور ایران مطمئن باشند که حادثه مکه منشاء تحولات بزرگی در جهان اسلام و زمینه مناسبی برای ریشه کن شدن نظامهای فاسد کشورهای اسلامی و طرد روحانی نما‌ها خواهد بود. و با اینکه بیشتر از یک سال از حماسه برائت از مشرکان نگذشته است، عطر خونهای پاک شهدای عزیز ما در تمامی جهان پیچیده و اثرات آن رادر اقصا نقاط عالم مشاهده می‌کنیم. حماسه مردم فلسطین یک پدیده تصادفی نیست. آیا دنیا تصور می‌کند که این حماسه را چه کسانی سروده اند و هم اکنون مردم فلسطین به چه آرمانی تکیه کرده‌اند که بی محابا و با دست خالی در برابر حملات وحشیانه صهیونیستها مقاومت می‌کنند؟ آیا تنها آوای وطنگرایی است که از وجود آنان دنیایی از صلابت آفریده است ؟ آیا از درخت سیاست‌بازان خود فروخته است که بر دامن فلسطینیان میوه استقامت و زیتون نور و امید می‌ریزد؟ اگر اینچنین بود، اینها که سالهاست در کنارفلسطینیان و به نام ملت فلسطین نان خورده اند! شکی نیست که این آوای "الله اکبر" است، این همان فریاد ملت ماست که در ایران شاه را و در بیت المقدس غاصبین را به نومیدی کشاند. و این تحقق همان شعار برائت است که ملت فلسطین در تظاهرات حج دوشادوش خواهران و برادران ایرانی خود فریاد رسای آزادی قدس را سر داد و "مرگ بر امریکا، شوروی و اسرائیل " گفت؛ و بر همان بستر شهادتی که خون عزیزان ما بر آن ریخته شد اونیز با نثار خون و به رسم شهادت آرمید. آری، فلسطینی راه گم کرده خود را از راه برائت ما یافت. و دیدیم که در این مبارزه چطور حصار‌های آهنین فروریخت، و چگونه خون بر شمشیر و ایمان بر کفر و فریاد بر گلوله پیروز شد؛ و چطور خواب بنی اسرائیل در تصرف از نیل تا فرات آشفته گشت، و دوباره کوکب دریه فلسطین از شجره مبارکه "لاشرقیه ولاغربیه " ما برافروخت. و امروز به همان گونه که فعالیتهای وسیعی در سراسرجهان برای به سازش کشیدن ما با کفر و شرک در جریان است، برای خاموش کردن شعله‌های خشم ملت مسلمان فلسطین نیز به همان شکل ادامه دارد. و این تنها یک نمونه از پیشرفت انقلاب است. و حال آنکه معتقدین به اصول انقلاب اسلامی ما در سراسرجهان رو به فزونی نهاده است و ما اینها را سرمایه های بالقوه انقلاب خود تلقی می‌کنیم وهم آنهایی که با مرکب خون طومار حمایت از ما را امضا می‌کنند و با سر و جان دعوت انقلاب را لبیک می‌گویند و به یاری خداوند کنترل همه جهان را به دست خواهند گرفت .امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار، و جنگ پابرهنه‌ها و مرفهین بی درد شروع شده است. و من دست و بازوی همه عزیزانی که درسراسر جهان کوله بار مبارزه را بر دوش گرفته اند و عزم جهاد در راه خدا و اعتلای عزت مسلمین را نموده‌اند می‌بوسم ؛ و سلام و درود‌های خالصانه خود را به همه غنچه های آزادی و کمال نثار می‌کنم.»
امام با این رسم خوب خود نشان داد که انتفاضه از کجا شروع می‌شود و انتفاضه دوم نیز برای ورود شارون خبیث به مسجدالاقصی آغاز شد.البته این را نیز باید در نظر گرفت اولین کسانی که به ندای رهبر انقلاب لبیک گفتند و کرانه باختری را مسلح کردند خود فلسطینیها بودند و سلاحهایی که اخیرا برای حمله به تلاویو استفاده کردند در کرانه باختری مهندسی کرده بودند.
یعنی الان کرانه باختری مسلح شده است؟
نه، در تلاش هستند تا مسلح شوند ما هم در این راستا اقداماتی انجام می‌دهیم. اخیرا من سفری به لبنان و سوریه داشتم و با مسئولانی که دیدار داشتند آنها نیز اعتقاد داشتند که کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین هر چه زودتر باید برگزار شود.
در دوره مدیریت شما پارلمان آسیایی و اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی اجلاسیه‌های متعددی برگزار کردند، فکر می کنید حضور پارلمان ایران چه میزان در آنها تاثیرگذار بوده است؟
8 سال پیش من قائم مقام وزارت خارجه بودم و به خاطر مشکلاتی که در وزارت‌خارجه برای بنده پیش آمد با نظر دکتر لاریجانی به اداره کل بین الملل مجلس آمدم.
درباره پارلمان آسیایی باید بگویم اقدامات خوبی در جهت ساختن پارلمانی قوی از سوی کشورهای عضو با توجه به تنوع فرهنگی و سیاسی برداشته شده است. البته در راستای اینکه مقر این پارلمان در کدام کشور باشد هنوز بحثهای وجود دارد.
تشکیل پارلمان آسیایی به پیشنهاد ایران است؟
از قدیم پیشنهاد ما بود، اما پاکستان علاقه‌مند است مکان این پارلمان در این کشور باشد، اما در مجمع عمومی که در کامبوج برگزار شد، تصویب شد رئیس پیگیر موضوع تشکیل این پارلمان باشد. حتی سنای پاکستان تصویب کرد که این کشور مرکز این کار شود.
چه کاری باقی ماند که شما نتوانستید در اداره‌کل بین‌الملل مجلس انجام دهید که توصیه می‌کنید آقای امیر عبداللهیان آن را انجام دهد؟
خیلی کارها باقی ماند.
** لاریجانی نطقهای منطقه‌اش را خودش می نویسد
در زمان شما اداره کل بین‌الملل مجلس تحرک خوبی داشت...
اینها را گردن من نیندازید، این تحرک گردن خود رئیس مجلس است، چون دکتر لاریجانی خودش در مسائل منطقه‌ای کار کرده، شخصیتش، فهمش و قدرت بیانش در نطق‌نویسی به او کمک کرده و همه نطقهای منطقه‌ای را خودش می‌نویسد البته ممکن است در مواردی از ما مشورت بگیرد.
علی لاریجانی به دلیل اینکه در شورای‌عالی امنیت ملی کار کرده، کار امنیتی را خوب می‌فهمد و سیاست خارجی را خوب می‌شناسد و کار در صدا و سیما نیز در شناخت و درک خوب لغات کمک کرده تا از او یک شخصیت همه جانبه برای این کار بسازد. در زمان وی فعالیت بین‌المللی بیشتر شد بطور مثال ییش از 40سال بود که ما در APU عضو کمیته اجرایی نشده بودیم که در زمان ایشان این اتفاق افتاد ما در این پارلمان در همه کمیته‌هایش فعال شده‌ایم.
** 2 مورد اختلاف نظر با لاریجانی
در 8 سالی که مدیر کل مجلس بودید آیا در موضوعی با لاریجانی اختلاف نظر و یا اختلاف سلیقه داشتید؟
ما همدیگر را در مسائل مختلف خوب درک می‌کردیم، مگر در چند مورد به طور مثال بنده در اوایل کار برجام یک مصاحبه کردم و گفتم برجام باید برای تصویب به مجلس بیاید لاریجانی مصاحبه را خوانده بود و من را خواست و گفت این حرف را براساس چه منطقی زده‌ای؟ بنده گفتم چون براساس قانون اساسی این یک توافقنامه است و باید به مجلس بیاید و تصویب شود. اما لاریجانی گفت من اینگونه فکر نمی‌کنم چون برجام در شورای عالی امنیت ملی بررسی شده و تا زمانی که به امضای مقام معظم رهبری نرسد اجرایی نمی شود، اما من گفتم این نظر من است. لاریجانی به من گفت چون تو مشاور من هستی و حرف تو حرف من است این حرفها را نزن.
پس از آنکه امریکاییها برجام را به کنگره بردند و آن را تصویب کردن من دوباره به لاریجانی گفتم این بد می‌شود که امریکاییها برجام را به کنگره ببرند و تصویب کنند ما به مجلس نیاوریم. بگذار من مصاحبه بکنم و عقایدم را بگویم لاریجانی کمی فکر کرد و گفت: کمی صبر کن.
یک بار هم من مصاحبه تندی علیه اردوغان کردم که لاریجانی تماس گرفت و اعتراض کرد چرا اینگونه مصاحبه کردی.
** اردوغان با عصبانیت برروی میز کوبید/توصیه سرلشکر سلیمانی به بنده
ظاهراً در سفری که اردوغان در ایام تعطیلات نوروز به تهران داشت بحثهایی هم میان لاریجانی و وی رخ داده بود؟
اردوغان 4 سال پیش روز ششم فروردین به ایران آمد، در دیداری که او با لاریجانی داشت چالشی بین آنها پیش آمد، به خصوص در آن زمان اردوغان سرطانش تازه عود کرده بود، در صحبتهای که میان او و لاریجانی درباره سوریه رد و بدل و اردوغان در این جلسه خیلی عصبانی شد اما پس از مذاکره توافق شد که هر آنچه که صندوقهای رای در سوریه بیرون آمد او بپذیرد پس از آن لاریجانی به من تلفن کرد و گفت داوود اغلو را پیش سرلشکر قاسم سلیمانی بفرستید اما قبل از آن تو به سرلشکر سلیمانی بگو که چه اتفاقی افتاده و جزئیات را بازگو کن.
من به سرلشکر سلیمانی تلفن کردم و داوداغلو به آنجا رفت پس از آن سرلشکر سلیمانی به من زنگ زد و گفت حسین اینها این موضوع را می‌گویند اما اجرا نمی‌کنند که بعدها هم این پیش‌بینی سرلشکر درست از آب درآمد.
**علی لاریجانی نقش مهمی در کشور در برخورد با بحران سوریه داشت
برخیها اعتقاد دارند در بحران سوریه نقش لاریجانی در شناخت و تببین این بحران خیلی پررنگ بوده است؟
علی لاریجانی نقش ویژه‌ای در برخورد با بحران سوریه در کشور داشت، در ابتدا برخیها دچار روشنکفری شده بودند و می‌گفتند جنگ سوریه جنگ دموکراسی است که اینگونه نبود دعوای سوریه دعوایی بود که در این باره تصمیم‌گیری شود که مقاومت باقی بماند یا خیر. غربی‌ها یک مثالی دارند با این مضمون که مقاومت به مانند یک اژدهاست که سرش در ایران کمرش در سوریه و دمش در لبنان است. که با شکستن کمر این اژدها ارتباط رأس و دم قطع می‌شود.
چه نمره‌ای در زمان مدیریت خود در اداره کل مجلس به خودتان می‌دهید؟
من به خودم نمره نمی‌دهم، اما آقای لاریجانی در مسئولیتهایی که دارند و مربوط به حوزه بین‌الملل می‌شود از نمره 100 ، 90 را می‌گیرد. در زمانی که مدیرکل بین‌الملل مجلس بودم نیز کسی مرا ارزشیابی نکرد.
شخصیت آقای حسین امیر عبداللهیان را چگونه می بینید؟
باید کار کند تا مشخص شود، نمی‌توانم بگویم این کار کار سختی است و کار پیچیده‌ای است و امیدوارم و دعا می‌کنم که در این پست موفق باشد.
