هیلاری کلینتون نامزد نهایی حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا و وزیر سابق امور خارجه این کشور، ایمیلهایی (از سال 2000 میلادی تا پایان دوره منصب وزارت در امور خارجه) را رد و بدل کرده که این روزها برایش جنجالهای فراوانی به پا کرده است. متن این ایمیلهای محرمانه که در سال 2015 افشا شده است میتواند سیاستهایی را که وی در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در قبال منطقه خاورمیانه دنبال خواهد کرد تا حد زیادی مشخص نماید.
یکی از ایمیلهای جنجالی کلینتون به موضوع سوریه و رابطه آن با ایران پرداخته که متن آن بهشرح زیر است:
پرونده محرمانه وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا
شماره: F-2014-20439
تاریخ افشا: 2015/11/30
«دولت اوباما بهصورت چشمگیری از درگیر شدن در عملیات هوایی در سوریه دوری میکند درست مانند عملیات لیبی و این امر سه دلیل عمده دارد؛ اول اینکه بهخلاف نیروهای مخالف در لیبی، شورشیان سوریه متحد نشدهاند و قلمرویی را در اختیار ندارند. دوم اینکه اتحادیه عرب خواستار مداخله نظامی خارجی همانطور که در لیبی انجام شد نشده و سوم اینکه روسها نیز با این امر مخالف هستند.
لیبی مورد بسیار سادهتری بود. اما جدای از هدفِ شایسته و قابل تقدیر نجات غیرنظامیان لیبی از چنگ حملات احتمالی رژیم قذافی، عملیات لیبی عواقب طولانیمدتی برای منطقه نداشته است. اما وضعیت در سوریه پیچیدهتر است. موفقیت در سوریه میتواند یک تحول عظیم و دگرگونی بزرگی در منطقه خاورمیانه ایجاد کند. در سوریه نهتنها دیکتاتور ظالم دیگری بهدلیل مخالفت تودههای مردمی در خیابانها تسلیم خواهد شد، بلکه شرایط منطقه خاورمیانه به این دلیل که ایران پایگاه خود را در آن از دست خواهد داد بهبود خواهد یافت و در نتیجه این کشور نخواهد توانست اسرائیل را تهدید کند یا ثبات منطقه را برهم زند.
بهخلاف لیبی، مداخله موفق در سوریه نیازمند رهبری دیپلماتیک و نظامی قابل توجهی از سوی ایالات متحده است. واشنگتن باید تمایل خود را به همکاری با متحدان منطقهای مانند ترکیه، عربستان سعودی و قطر ابراز نماید تا شورشیان سوریه را سازماندهی کند و آنها را آموزش داده و مسلح نماید، اعلام چنین تصمیمی بهاحتمال زیاد باعث فرار تعداد قابل توجهی از نیروهای ارتش سوریه میشود. سپس، دیپلماتهای ایالات متحده آمریکا و مقامات پنتاگون با استفاده از خاک ترکیه و احتمالاً اردن، میتوانند موضع مخالفان سوریه را تقویت کنند. این پروسه زمانبر است، اما شورشیان در طولانیمدت به کار خود ادامه میدهند چه کمک آمریکا در کار باشد چه نباشد.
گام دوم جلب حمایت بین المللی برای یک ائتلاف و عملیات هوایی است. روسیه هرگز از چنین برنامهای پشتیبانی نخواهد کرد، بنابراین هرگز نمیتوان چنین عملیاتی را از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد هدایت کرد. برخی استدلال میکنند که دخالت ایالات متحده در امور منطقه خاورمیانه باعث بروز جنگ گسترده این کشور با روسیه میشود، اما نمونه کوزوو خلاف این استدلال را نشان میدهد. در مورد کوزوو، روسیه روابط واقعی قومی و سیاسی با صربها برقرار کرده بود که چنین روابطی بین روسیه و سوریه وجود ندارد، و حتی روسیه کمی از سیاستهای سوریه شکایت دارد. مقامات روسی در حال حاضر اذعان داشتهاند که اگر کار به مداخله نظامی برسد آنها پشت سوریه نخواهند ایستاد.
مسلح کردن شورشیان سوریه و استفاده از نیروی هوایی کشورهای غربی برای جلوگیری از پرواز هلیکوپترها و هواپیماهای سوری رویکردی مطلوب و کمهزینه است. تا زمانی که رهبران سیاسی واشنگتن بر این سیاست اصرار ورزند که هیچ نیروی زمینیِ آمریکایی نباید در سوریه به کار گرفته شود، مانند همان سیاستی که در مورد کوزوو و لیبی به کار گرفته شد، هزینههای ایالات متحده محدود و ناچیز خواهد بود. ممکن است پیروزی بهسرعت و یا بهراحتی به دست نیاید، اما زمان این پیروزی در نهایت فراخواهد رسید و بازده قابل توجهی خواهد داشت. ایران از لحاظ راهبردی منزوی خواهد شد و قادر به اعمال نفوذ در منطقه خاورمیانه نخواهد بود. در نتیجه رژیم برآمده از جنگ داخلی سوریه ایالات متحده را بهعنوان دوست خود در نظر خواهد گرفت نه دشمن.
آمریکا بهعنوان کشوری که برای مردم جهان عرب به مبارزه برخاسته معرفی خواهد شد، نه بهعنوان یک رژیم فاسد. برای اسرائیل، حمله ناگهانی به تأسیسات هستهای ایران بسیار آسان خواهد شد. رژیم جدید سوریه نیز ممکن است بهعنوان اقدام اولیه خود در مذاکرات صلح با اسرائیل شرکت کند. ارتباط حزبالله لبنان با حامی اصلی خود یعنی ایران قطع خواهد شد زیرا سوریه دیگر اجازه نخواهد داد تا خاک کشورش بهعنوان نقطه ترانزیتی برای آموزشها، کمکها و موشکهای ایران باشد. تمام این منافع استراتژیک محقق خواهد شد و هزاران غیرنظامی از چنگ رژیم اسد نجات پیدا خواهند کرد (10 هزار نفر تاکنون و در اولین سال جنگ داخلی سوریه کشته شدهاند).
با برداشتن پوششی از ترس که میان مردم سوریه به وجود آمده است، به نظر میرسد که آنها خواهان مبارزه برای بهدست آوردن آزادی خود هستند. آمریکا با کمک به اسرائیل و کمک به کاهش خطر ابتلا به یک جنگ گستردهتر میتواند و باید به آنها کمک کند».
پیروزی کلینتون در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا مشخص خواهد کرد که آیا وی همچنان بهدنبال پیاده کردن چنین تفکراتی در مورد منطقه خاورمیانه خواهد بود یا خیر.