علی‌اکبر ولایتی عضو هیئت نظارت بر برجام در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما، گفت: قرار بود در مدت و مهلتی پس از امضای برجام، ایران تعهداتش را درباره اعمال محدودیت‌ها در زمینه اقدامات صلح‌آمیز هسته‌ای اجرا کند و در همین مدت هم امریکایی‌ها و متحدانش تحریم‌های اعمال شده را بردارند.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران به تبعیت از قواعد اسلامی به تعهداتش عمل کرد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که اغلب هم مواضع یک طرفه داشت، آن را تایید کرد.
ولایتی گفت: اما در این فاصله امریکایی‌ها به تعهداتشان که رفع تحریم‌ها و آثار آن، آزادی تجارت و ارتباطات علمی، فناوری، تجاری و مالی میان ایران و دیگر کشورها و غرب است، عمل نکردند و علت آن هم مشکلاتی است که وجود دارد.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب در یکی از بیانات‌شان تصریح کردند که اگر تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای برداشته شود، اما به عناوین دیگری مانند حقوق بشر، تروریسم و مانند آنکه همه‌اش اتهامات ظالمانه علیه ماست آنها را برقرار کنند و مانع از برقراری تجارت آزاد و ارتباطات تجاری، فنی و علمی شوند مقبول ما نیست.
ولایتی تصریح کرد: می‌بینیم از زمانی که برجام امضا شده، هر روز به بهانه‌ای در سنا یا کنگره امریکا مصوبه‌ای را علیه ما تصویب می کنند که بعضی هم به امضای اوباما می رسد.
عضو هیئت نظارت بر برجام گفت: به عنوان نمونه در خصوص فروش هواپیماهای بوئینگ به کشورمان که صحبت هایی شده است و معلوم هم نیست چقدر عملی شود، مصوبه ای گذرانده اند که بر اساس آن دولت امریکا حق ندارد این هواپیماها را به ما بفروشد.
ولایتی هشدار داد: به فرض که بوئینگ را هم به ما بفروشند و قرارداد هم اجرا شود، اگر همین سنا و کنگره با آمدن رئیس جمهور بعدی مصوبه ای بگذرانند و مانع از ارائه خدمات و قطعات، اورهال و مانند آن به ما شوند آنوقت چه باید بکنیم؟
وی گفت: امریکایی ها هر چه تصویب می کنند گویی همه دنیا مجبورند از آنان تبعیت کنند و گویا مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
عضو هیئت نظارت بر برجام با اشاره به دستبرد امریکایی‌ها به دو میلیارد دلار از دارایی های کشورمان افزود : پول نقد بی زبان ما در یکی از بانک های امریکا از طریق طرف واسطی گذاشته شده و متعلق به ایران است، با این حال مجلس امریکا مصوب کرد که این پول مصادره و به بازماندگان کشته شدگان انفجاری در بیروت عرضه شود؛ این به مثابه همان تمثیلی است گنه کرد در بلخ آهنگری، به شوشتر زدند گردن مسگری.
ولایتی اضافه کرد: چه ارتباطی دارد میان انفجار در جای دیگری با غرامتی که ایران باید پرداخت کند؟ چرا پول ما را در انظار بین المللی مصادره کردند؟ معنی این اقدام امریکا این است که هر چه سنای این کشور تصویب کند می تواند علیه هر ملت و کشور دیگری در جهان اعمال شود.
وی با طرح این پرسش که چگونه می توان به چنین دولتی اعتماد کرد گفت: به همین علل ما از آینده نگرانیم حتی به فرض اینکه آنان به تعهداتشان عمل کنند.
عضو هیئت نظارت بر برجام افزود: به عنوان اعضای این هیئت موظفیم بر اجرای درست امور نظارت، پیگیری و مطالبه کنیم که به این وظیفه خود عمل می کنیم.
*برخی شروط 9 گانه رهبری در اجرای برجام عملی نشد
عضو هیات نظارت بر برجام تصریح کرد : به برخی شروط 9 گانه ابلاغ شده از جانب رهبر معظم انقلاب در خصوص اجرای تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد.
ولایتی گفت: این موضوعی است که مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی هم آن را فرمودند اما آن مقدار که در توان مذاکره کنندگان هسته ای بود عمل کردند و لزوماً همه شروط عملی نشد بلکه تا جایی که می توانستند شروط را رعایت کردند .
وی با انتقاد از سکوت دیگر اعضای 5+1 در قبال عهد شکنی آمریکایی ها گفت : در مذاکرات ، یک طرف کشورمان و طرف دیگر 1+5 تا پایان، گفتگو کردند اما اکنون یکی از آنان که از ابتدا معرکه گردان بود همچنان فعال مایشاء است و هر کاری دلش می خواهد می کند و آن 5 عضو دیگر هیچ کاری نمی کنند.
ولایتی افزود: سکوت آنان در حالی است که حتی اقدامات آمریکایی ها به ضرر آنان است به عنوان نمونه بانکی فرانسوی را بیش از 8 میلیارد دلار جریمه کردند صرفا به علت اینکه با ایران معاملاتی انجام داده بود .
وی گفت: اکنون هم وقتی با آلمان یا فرانسه که از اعضای 1+5 هستند مذاکراتی انجام شود، نگرانی خود را پنهان نمی کنند از اینکه اگر با ما روابط اقتصادی داشته باشند آمریکاییها دوباره بانک ها، بیمه ها یا شرکت های تجاریشان را جریمه می کنند.
عضو هیئت نظارت بر برجام افزود: همان طور که این 6 کشور همگی با هم در مقابل ایران قرار گرفتند تا به برجام رسیدیم هر یک از اعضا موظفند اگر امریکا خلاف تعهداتش عمل کرد با او برخورد کنند.
وی با انتقاد از عمل نکردن دیگر اعضای 1+5 به وظایفشان تاکید کرد: ما باید از آنان مطالبه کنیم که چرا در قبال عهد شکنی های آمریکایی ها ساکتند ؟
ولایتی با اشاره به اظهارات متناقض مقامات آمریکایی گفت: وزیر خارجه شان که آدم زیرکی است طوری با لبخند سخن می گوید که گویی همه چیز حل و فصل شده است.
عضو هیئت نظارت بر برجام افزود: آقای کری می گوید همه چیز درست است و تجار می توانند با ایران معامله کنند اما هنوز صحبتش در فضا انعکاس دارد که وزیر خزانه داری یا معاونش اعلام می کنند که اگر کسی با ایران معامله کند جریمه اش می کنند.
وی گفت: این نشان می دهد که هر کدامشان ماموریتی دارند ، یکی مامور بشارت دادن به ماست که کارها انجام می شود و فقط وعده می دهد و دیگری وظیفه اش این است که جلوی اعمال تعهدات را بگیرد.
ولایتی افزود: اگر این مقامات هم ساکت شوند مصوبات دیگری در سنا یا کنگره علیه ما تصویب می کنند؛ ما که می دانیم اگر رئیس جمهور این کشور تصمیم بگیرد می تواند مصوبات کنگره و سنا را وتو کند .
عضو هیئت نظارت بر برجام تصریح کرد : رهبر معظم انقلاب فرمودند که آقای اوباما باید تعهدات آمریکاییها را بنویسد اما او ننوشت.
وی گفت: در جلسه ای که آقای کری به یکی از کشورهای اروپایی رفت ، در جمع شماری از فعالان اقتصادی اطمینان خاطر داد که می توانند با ایران معامله کنند اما یکی از مسئولان اقتصادی پس از آن جلسه طی مصاحبه ای اعلام کرد که آمریکایی ها باید این مطلب را بنویسند زیرا به قول شفاهی آقای کری نمی توان اعتماد کرد از این موضوع می توان فهمید که نوشتن چقدر مهم است.
ولایتی افزود: عرب ها تعبیری دارند که می گویند " سرمایه ، ترسوست " وقتی کسی می خواهد اینجا میلیاردی سرمایه گذاری کند و نگران است که مبادا آمریکایی ها تحریمش کنند معلوم است که سرمایه گذاری نمی کند.
*طرف‌های مذاکرات هسته‌ای به عهدشکنی امریکا اعتراض کنند
عضو هیئت نظارت بر برجام گفت: یک انگیزه مهم برای ادامه مذاکرات هسته‌ای، حل مشکلات حصر اقتصادی بود.
ولایتی درباره سکوت اعضای 1+5 در قبال اقدامات امریکا در نقض برجام افزود: باید حتما این موضوع را از آنها مطالبه و اعلام کنیم که با توجه به اینکه در همه جا محور، امریکایی ها بوده اند، 1+5 نیز در این راه آنها را مساعدت کردند.
وی اضافه کرد: زمانی که امریکایی ها 5 عضو دائم شورای امنیت را به دور خود جمع می کنند هدفشان این است که یک جنبه بین المللی به موضوع بدهند و حتی آلمان را هم اضافه می کنند که به طرفداران امریکا در جمع افزوده شود.
ولایتی تاکید کرد: این موضوع فقط برای آن نیست که ایران را به جایی برسانند که فناوری صلح آمیز هسته ای خود را محدودتر کند.
وی اضافه کرد: کشورهایی مانند آلمان و فرانسه باید مراودات خود را با ایران دنبال کنند و امریکا نیز حق جلوگیری از این کار را ندارد، ما نیز باید این خواسته را به صورت جدی مطالبه کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه در خصوص بحث برد - برد در برجام گفت: این موضوع نسبی است اما باید اشاره کنیم که این مذاکرات باید حتما به صورت فنی دنبال می شد و ما باید حتما موضوع را پیگیری می کردیم .
ولایتی با اشاره به تلاش تیم مذاکره کننده افزود: مذاکره کنندگان ما، انصافا از هیچ کوششی کوتاهی نکردند زیرا باید این مسئله به صورت کامل حل می شد.
وی اضافه کرد: اما این امر نیمه‌تمام باقی مانده است و باید تلاش کنیم که به صورت کامل حل شود.
ولایتی اظهار داشت: این موضوع که ما مذاکره کردیم و به تعهد خود نیز پایبند بودیم کاملا حق است اما باید توجه داشت که پیگیری این موضوع نیز بسیار مهم است و باید حقوق ما به صورت تمام و کمال استیفا شود.
عضو هیئت نظارت بر برجام در ادامه در خصوص مصادیق بدعهدی امریکا در اجرای برجام گفت: امریکایی ها کارهایی را انجام می دهند که قبل از این معاهدات نیز به اشکال مختلف انجام دادند.
وی افزود: تا قبل از این فضای عمومی بر این بود که مشکل، مشکل هسته ای است و اگر مشکل هسته‌ای حل شود دیگر امریکایی ها مزاحمت ها و تحریکات خود برضد جمهوری اسلامی ایران را انجام نخواهند داد و به اشکال مختلف این موضوع را در پیغام ها و گفتگوهایشان نیز مطرح کردند.
ولایتی اظهار داشت: آنچه در مذاکرات هسته ای به دست آوردیم و مهم نیز بود این است که به عنوان اولین کشور در دنیا این حق برایمان اثبات شد که سازمان ملل متحد حق استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای را برایمان تصویب کند.
وی افزود: اینکه بتوانیم چرخه غنی سازی داشته باشیم و بتوانیم کیک زرد بگیریم و به اورانیوم غنی شده تبدیل کنیم و بفروشیم و یا در کاربردهای داخلی مصرف کنیم، دستاورد بزرگی است که قبل از مذاکرات وجود نداشت.
ولایتی تاکید کرد: نباید منکر این دستاورد بزرگ شویم اما همچنان امریکایی ها و شرکای آن باید مطابق وعده خود عمل کنند.
*تعمیم بدبینی به امریکا؛ برآیند مذاکرات هسته‌ای
عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام گفت: با اتفاقات پیش آمده، بدبینی به امریکا در کل ایران و کشورهای اسلامی تعمیم پیدا کرد.
ولایتی درخصوص شتابزدگی ایران در روند اجرای برجام و تأثیر آن در طمع‌ورزی امریکایی‌ها افزود: بعید می دانم که سرعت ایران در اجرای تعهدات خود باعث طمع‌ورزی امریکایی ها شده باشد، زیرا ما خودمان می خواستیم زودتر از این وضعیت خارج شویم و این امر مسئله مهمی بود که باید انجام می گرفت.
وی با بیان اینکه تصمیم امریکایی ها بر بدعهدی بود و اینکه تا جایی که بتوانند به عهد خود عمل نکنند، گفت: آنها در حین کار مسائل دیگری را نیز همچون کمک ایران به حزب الله، توان موشکی ایران و یا مباحث حقوق بشری را مطرح می کردند.
عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام افزود: سخنان دبیر کل سازمان ملل متحد مبنی بر تناقض آزمایش موشکی ایران با روح برجام، نشان دهنده زیاده خواهی و طمع ورزی هایی است که از قبل نیز شناخته شده بود.
ولایتی گفت: یکی از محاسن مهم مذاکرات غیر از استیفای حق ایران این بود که بر آنهایی که به امریکا خوشبین بودند نیز ثابت شد که مخالفت امریکا با اسلام و جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: آنها مخالف هستند که کشوری به نام اسلام حکومت، و قوانین اسلامی را اجرا و براساس تعهدات اسلامی به دیگر کشورهای اسلامی نیز کمک کند تا در مقابل توسعه‌طلبی استعمار و صهیونیست ها بایستند.
عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام اضافه کرد: این موضوع در مواردی مانند تقویت خط مقاومت که از ایران آغاز می شود و به عراق، سوریه، لبنان و فلسطین می رسد صدق می کند و باید گفت که این یکی از نتایج سحر است... باش تا صبح دولتت بدمد.
ولایتی گفت: آنها پیش بینی می کنند که اگر حکومتی بر مبنای اسلام عمل کند و با نفی ارزش های غربی، ارزش های اسلامی را برپا کند به یک الگو تبدیل می‌شود و فرهنگ غربی که پیشتاز استعمار غربی است عملاً شکست خواهد خورد.
وی با بیان اینکه یکی از فواید این فعل و انفعالات توقف روند خوشبینی به امریکایی‌ها بود اظهار داشت: اغلب مردم کشور ما امریکا را می شناسند اما ممکن بود بر اثر تبلیغات به امریکا خوشبین شوند ولی با این اتفاقات پیش آمده بدبینی به امریکا در کل ایران و کشورهای اسلامی تعمیم پیدا کرده است.
عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص تجربه گذشته ایران درقبال امریکا و اینکه آیا نباید بر اساس تجربه گذشته در اجرای تعهدات گام به گام قدم بر می داشتیم گفت: قبل از مذاکرات آنها حتی حاضر نبودند که سه سانتریفیوژ در کشور ما فعالیت کند.
ولایتی افزود: اما پس از برجام آنها حاضر شدند 6000 سانتریفیوژ در ایران کار کند و این امر حاصل مقاومتی بود که منجر به این نتیجه شد.
وی تاکید کرد: پس از این دوره نیز دست ایران باز است تا بتواند از توانایی هسته ای خود آنگونه که باید استفاده کند.
عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام تصریح کرد: اینگونه نیست که طرف امریکایی بگوید برجام را نقض کند و یا بخواهد نقض کند اما باید مراقب فریبکاری طرف مقابل در اجرای برجام بود.
ولایتی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری درخصوص اقدامات هیئت نظارت بر اجرای برجام بر عملکرد طرف مقابل اظهار داشت: جلسات هیئت با فواصل نزدیک‌تری تشکیل می شود و شاید مصلحت نباشد که جزئیات مذاکرات اعضا، به صورت علنی مطرح شود اما اعضای هیئت نظارت تلاش می‌کنند به وظیفه خود عمل کنند.
