ابراهیم رحیم‌پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه ایران در حاشیه اجلاس دوره‌ای سازمان همکاری شانگهای در جمع خبرنگاران گفت: هنوز در این زمینه تصمیم گیری نبوده و اسناد درخواست عضویت هم به تهران ارائه نشده است که نخست باید برای بررسی و انطباق با قوانین ایران مورد مطالعه قرار گیرد. امکان دارد ما دیدگاه های دیگری داشته باشیم. اکنون بحثی خاصی نیست که همه اسناد را قبول و تایید کنیم.
وی افزود: براساس مقررات سازمان همکاری شانگهای تحریم یکی از موانع عضویت است و ما هم تاکنون دنبال نکردیم ولی اکنون که از تحریم خارج شدیم، باید این سازمان تصمیم به آغاز روند عضویت ایران را بگیرد.
وی ادامه داد: اکنون با عضویت ناظر تهران در سازمان همکاری شانگهای نیازهای همکاری های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران تامین شده است و اگر عضویت کامل شود شرایط تاثیرگذار دیگری می یابیم، بنا بر این دلیل طرح ادعاهای نادرست رد درخواست عضویت ایران به عنوان یک هوچی گری مشخص نیست.
سران کشورهای ازبکستان، روسیه، قزاقستان، چین، قرقیزستان و تاجیکستان به عنوان اعضای قدیمی و نخست وزیران هند و پاکستان دو عضو جدید در نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای شرکت دارند و رییس جمهوری افغانستان نیز به عنوان عضو ناظر حضور خواهد داشت و رییس جمهوری ترکمنستان هم میهمان ویژه اجلاس تاشکند است.
براساس گزارش های انتشار یافته، بیش از 1000 نفر از مقام های کشورهای عضو رسمی و ناظر سازمان همکاری شانگهای، سازمان های بین المللی و خبرنگاران در نشست دو روزه تاشکند حضور دارند.
در این اجلاس که برای نخستین بار هند و پاکستان به عنوان عضو رسمی حضور دارند، سران کشورها در باره برنامه توسعه سازمان همکاری شانگهای مذاکره خواهند کرد تا افق آن را مشخص کنند که یکی از برنامه های گسترش آن پیوستن رسمی جمهوری اسلامی ایران است.
نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در سازمان همکاری شانگهای نیز در حاشیه این همایش در گفت وگو با خبرنگاران ضمن عاقلانه خواندن برنامه عضویت رسمی ایران و لزوم اجرای بدون تاخیر آن، گفت: اکنون هیچ محدودیتی برای پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای وجود ندارد و این موضوع در دستور کار است.
به گزارش روسیا سگودنیا، نماینده ویژه رییس جمهوری روسیه افزود: مسکو می خواهد روند پیوستن تهران به سازمان همکاری شانگهای طول نکشد و شتاب یابد که مذاکرات در این زمینه با شرکا در حال انجام است.
ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نیز از مذاکره سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای با موضوع بررسی پذیرش رسمی اعضای جدید خبر داد و براساس برنامه اعلام شده قرار است در آینده ای نزدیک نیز عضویت ناظر ایران به رسمی تبدیل شود.
پوتین در مصاحبه با خبرگزاری روسیا سگودنیا اظهار کرد: سازمان همکاری شانگهای برای پاسخ به نیازهای منطقه ای بسیار مهم می باشد و اکنون از دیدگاه خیلی از کشورها منطقه جذاب شده است که برای پیوستن به آن اعلام آمادگی کرده اند.
نور سلطان نظربایف رییس جمهوری قزاقستان هم اعلام کرد که عملی شدن برنامه پیش بینی شده عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای یک ضرورت توسعه ای برای این سازمان است.
ایران نیز به عنوان عضو ناظر با هیات بلندپایه به ریاست ظریف در این نشست شرکت دارد که انتظار می رود برای عملی شدن تبدیل عضویت به رسمی مذاکرات دوجانبه و چند جانبه در جریان سفر صورت گیرد.
سازمان همکاری شانگهای که یک سازمان بین دولتی منطقه ای برای همکاری های چند جانبه امنیتی و اقتصادی است، سال 1385 تاسیس شد که شامل چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در برگیرنده معادل 30 میلیون و 189 هزار کیلومتر مربع مساحت، سه پنجم گستره آسیا و حدود یک میلیارد و 500 میلیون نفر جمعیت (نزدیک 25 درصد جمعیت کره زمین) است.
با توجه به عضویت هند و پاکستان و سپس در آینده ای نزدیک پیوستن ایران، این سازمان با افزایش جمعیت به سه میلیارد نفر و پهنه سرزمینی به 35 میلیون و 972 هزار کیلومتر مربع به یکی از بزرگ ترین قدرت های منطقه ای در جهان تبدیل می شود که منافع دو جانبه و چند جانبه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای اعضا و شرکای اقتصادی غیر عضو دارد.
با رسمی شدن عضویت هند و پاکستان، ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس چهار کشور عضو ناظر این سازمان منطقه ای هستند.
