مروری بر ترکیب هیات رییسه در ادوار مختلف مجلس نشان میدهد که ترکیب هیات رییسه معمولا در طول چهارسال ثابت بوده است و جابجاییها در حد چند نفر آن هم بیشتر در سطح دبیران و ناظران بوده است.
هاشمی رفسنجانی؛ رکوردار ریاست بر مجلس
ریاست مجلس در همه این ادوار در طول چهارسال ثابت بوده است به جز مجلس سوم که اکبر هاشمی رفسنجانی تنها دو سال اول عهده دار ریاست مجلس بود. چرا که بعد از رحلت امام (ره) که آیتالله خامنهای-رییس جمهور وقت- به جایگاه رهبری نظام رسیدند، آیتالله هاشمی نیز با رای مردم از بهارستان به پاستور رفت تا سکاندار دولت شود. از همین رو مهدی کروبی که تا پیش از آن نایب رییس مجلس بود به کرسی ریاست رسید. با این وجود آیتالله هاشمی با 10 سال ریاست مجلس هنوز هم رکوردار است.
تنها زنی که قدم به هیات رییسه گذاشت
در همه 9 دوره مجلس گذشته تنها یک زن موفق به راهیابی به هیات رییسه مجلس شده است؛ «سهیلا جلودارزاده». او در مجلس ششم که با گرایش اصلاحطلبانه بر سرکار آمده بود موفق شد چهارسال متوالی را بر صندلی دبیری هیات رییسه تکیه بزند.
آنهایی که از هیات رییسه مجلس به مقام وزارت رسیدند
صندلیهای هیات رییسه مجلس اما از دل خود افرادی را روانه پاستور و دیگر مناصب دولتی هم کرده است، آنگونه که حسن روحانی رییس جمهور فعلی کشورمان 8 سال سابقه نایب رییسی در مجالس چهارم و پنجم را در کارنامه خود ثبت کرده است.
دیگرانی چون علی اکبر ولایتی، بشارتی، پرورش، دری نجف آبادی، توکلی، متکی، عسگراولادی، مهاجرانی، حاجی بابایی، مصری و... از همین کرسیهای نمایندگی مردم به مقام وزارت رسیدند. برخی هم مانند میرتاج الدینی، محمدرضا رحیمی و...در حین یا بعد از دوران نمایندگی به سمت معاونت رییس جمهوری تغییر مسیر دادند.
شیوخ نامدار مجلسی
هیات رییسه 9 دوره مجلس که بررسی شود، نمیتوان از کنار اسامی چون آیتالله محمد یزدی و آیتالله موحدی کرمانی گذشت. دو چهره روحانی که این روزها سکاندار رهبری دو تشکل مهم روحانیت در تهران و قم هستند. آیت الله یزدی که دورهای بعد از نمایندگی مجلس ریاست بر قوه قضا را هم عهده دار بود، تا در کنار حسن روحانی دومین چهره روحانی باشد از نمایندگی به ریاست یکی از قوای اصلی نظام می رسد. وی هم اکنون جایگاه ریاست خبرگان را هم در اختیار دارد.
علی اکبر ناطق نوری هم بدون شک یکی دیگر از چهرههای نام آشنا در بین اعضای هیات رییسه 9 دوره مجلس است، او که در همان دوران ریاستش بر مجلس پنجم عزم بر کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری کرد اما موفق به کسب رای نشد. با اینکه او روزهایش را در دفتر بازرسی رهبری می گذراند و به ظاهر تحرک سیاسی مشخصی ندارد اما هنوز هم یک بخش اصلی از پازل سیاست ایران است.
در جدول زیر به اعضای هیات رییسه ادوار نه گانه مجلس اشاره شده است؛