با وجود گذشت سه ماه از اجرایی شدن برجام سرنوشت لغو تحریم بانکی هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و مقامات آمریکایی در تلاشند تا خود را از هرگونه اتهامی در این زمینه مبرا کنند.
اخیراً جان کری وزیر خارجه آمریکا توپ لغو تحریم بانکی ایران را به زمین بانک‌های بزرگ اروپایی انداخته است.
وی روز سه‌شنبه قبل از دیدار با بانک‌های اروپایی برای گفت‌وگو درباره موضوع ایران گفت: شرکت‌ها نباید از آمریکا به‌عنوان بهانه‌ای برای عدم معامله با ایران استفاده کنند.
با وجود اظهارات دوپهلو و شیطنت آمیز مقامات آمریکایی که از یک سو بر لغو تحریم بانکی ایران تأکید می‌کنند و از سوی دیگر تأکید می‌کنند برخی تحریم‌های آمریکا علیه ایران پابرجا هستند جان کری در آستانه دیدار با بانکداران اروپایی آنها را متهم کرد تمایلی برای همکاری با ایران نشان نمی‌دهند.
آمریکا و اتحادیه اروپا در ماه ژانویه بر اساس توافق هسته‌ای با ایران تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور را لغو کردند اما تحریم‌های دیگر دولت آمریکا از جمله ممنوعیت معاملات دلاری از طریق سیستم مالی آمریکا همچنان به‌قوت خود باقیست.
این بدان معناست که تنها چند بانک معدود اروپایی که جزو هیچ‌یک از بانک‌های بزرگ ــ که دارای روابط عمیق با سیستم مالی آمریکا هستند ــ نیستند، مایل به تسهیل تجارت با ایران خواهند بود و این موجب نارضایتی تهران شده است.
کری در لندن به خبرنگاران گفت: «اگر بنگاه‌های اقتصادی نمی‌خواهند تجارت کنند، یا اگر تجارت با ایران را معامله‌ای خوب نمی‌دانند، نباید از آمریکا به‌عنوان بهانه استفاده کنند... این منصفانه نیست، این دقیق نیست».
«گاهی اوقات در این فرآیند از ما به‌عنوان بهانه استفاده می‌شود».
یک مقام آمریکایی تأیید کرد که کری قرار است روز پنجشنبه در لندن با نمایندگان مؤسسات بانکی اروپایی برای برطرف کردن نگرانی‌های آنها در خصوص همکاری با ایران دیدار کند.
کری افزود: «این مهم است که شفافیت وجود داشته باشد و شفافیت این است که بانک‌های اروپایی مطلقاً آزادند برای نهادهای ایرانی که در فهرست تحریم‌ها نیستند حساب باز کنند، تجارت کنند، پول رد و بدل کنند، یک توافق تجاری قانونی را تسهیل نمایند، آن را پشتیبانی کنند، وام بدهند، همه اینها مطلقاً آزاد است».
انتظار می‌رود بانک‌های انگلیسی شامل بارکلیز، اچ‌اس‌بی‌سی و استاندارد چارترد و برخی بانک‌های دیگر کشورهای اروپایی در این نشست حضور داشته باشند.
به‌عقیده تحلیلگران، در متن توافق هسته‌ای بر لزوم برخورداری ایران از همه منافع ناشی از لغو تحریم بانکی تأکید شده است و بر این اساس دولت آمریکا به‌عنوان یکی از طرفهای این توافق وظیفه دارد برای تحقق این هدف اقدام کند.
با توجه به جریمه‌های میلیاردی صادرشده علیه بانک‌های اروپایی توسط دولت آمریکا اکنون که تحریم‌ها برداشته شده است این وظیفه دولت آمریکاست که به بانک‌ها در مورد رابطه با ایران اطمینان دهد و تضمین‌های لازم در این زمینه را ارائه نماید.
در عین حال تاکنون چنین اقدامی از سوی آمریکا انجام نگرفته است و حتی وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور دستورالعملی برداشت خود از توافق هسته‌ای را منتشر کرده است که در آن بر ممنوعیت معاملات دلاری با ایران تأکید شده است. این دستورالعمل که اندکی پس از اجرای توافق هسته‌ای صادر شده با ایجاد ترس و واهمه در بین بانک‌های خارجی، آنها را از برقراری ارتباط با ایران دور داشته است.
رهبر معظم انقلاب با اشاره به تأخیر در برقراری ارتباطات بانکی ایران دولت آمریکا را مقصر اصلی در این باره دانسته‌اند. ایشان گفتند: «خزانه‌داری آمریکا... به‌گونه‌ای عمل می‌کند که شرکت‌های بزرگ، مؤسسات بزرگ و بانک‌های بزرگ جرئت نمی‌کنند بیایند و با ایران معامله کنند».
بر این اساس امیدهای جامعه تجاری ایران به رها شدن سریع از محدودیت‌های حاصل از تحریم‌ها کمرنگ شده است.
مقامات شرکت‌های تجاری ایرانی معتقدند آمریکا به وعده‌های خود عمل نمی‌کند و تداوم وجود ابهام در مورد تحریم‌های لغوشده موجب گشته تا بانک‌های بین المللی از تسهیل معاملات تجاری با ایران امتناع کنند.
کری این هفته برای دیدار با همتایان اروپایی خود و حضور در یک کنفرانس ضدفساد در پاریس و لندن حضور دارد.
وی ماه گذشته اعلام کرد، آمریکا با همکاری بانک‌های خارجی با ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای سال گذشته مخالفت نکرده و اینکه وی خواهان برطرف کردن ابهامات جامعه تجاری در این باره است.
