توافق هسته ای ایران و آمریکا اکنون تبدیل به مهمترین موضوع جهان شده است. تا پیش از این سعی و تلاش بر این بود که هر چه زودتر توافق به دست آید و دو طرف نفس راحتی بکشند، اما اکنون سعی و تلاش در این است که توافق از بین برود.
همه شواهد و قرائن موجود نشان می دهد که آمریکا با همراهی کشورهای غربی و عربی همت خود را بر این گذاشته اند تا برجام را نیست و نابود کنند، همه این اقدامات در حالی انجام می شود که آمریکایی ها از توافق هسته ای چیز کمی به دست نیاورده اند، حتی فراتر از حد تصورشان هم امتیاز گرفتند.
اما اکنون چرا با رفتارها و اقدامات خود سعی دارند تا توافقی که با زحمت بسیار و صرف هزینه های سنگین به دست آمده، به راحتی از بین ببرند؟ این پرسشی است که افکار عمومی هم از خود دارد. باید دید که آیا فرجام برجام برای آمریکایی ها سودمند است یا نافرجامی آن؟!
آمریکایی ها از برجام تاکنون سود خود را برده اند و آنچه می خواستند به دست آورده اند. اکنون تخریب برجام برای آنها می تواند سود بیشتری داشته باشد. چرا که تصور می کند ایران توان بازگشت به پیش از برجام را ندارد. آمریکا مذاکرات رو در رویی که با ایران انجام داد یک تابوی بزرگ را شکست. اکنون هم معتقد است ایران جرأت ندارد تا فرایند هسته ای خود را به قبل بازگرداند.
اما پاسخ به کارشکنی های آمریکایی ها تنها از همین نقطه باید باشد. یعنی با صراحت و قاطعیت از سوی مسئولین گفته شود اگر خرابکاری های آمریکا ادامه یابد، نه تنها وضعیت هسته ای به پیش ار برجام باز خواهد گشته بلکه فراتر از آن هم خواهد رفت.
به هشدارهایی که رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره بی اعتمادی به آمریکا بارها و بارها داده اند توجهتان می دهم تا به این نتیجه برسیم که توافق هسته ای آزمایش خوبی برای سنجش اعتماد آمریکایی ها و دیگر کشورهای غربی بود. رفتارهای کشورهای درگیر توافق هسته ای می تواند ملاکی برای گسترش روابط با آنها باشد.
رهبر انقلاب در 28 بهمن 94 و در دیدار مردم آذربایجان شرقی برای چندمین بار فرمودند؛ «الان بر سر همین قضیّه‌ی هسته‌ای و این مذاکرات هسته‌ای -که خب حرفها گفته شد، مطالب گفته شد و این جریان طولانی انجام گرفت- همین دو روز قبل از این، مجدّداً بار دیگر یک مسئول آمریکایی گفت ما کاری میکنیم که سرمایه‌داران و سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا جرئت نکنند بروند ایران سرمایه‌گذاری کنند. دشمنی را می‌بینید! آمریکا این است. یکی از هدفهای کسانی که دنبال این مذاکرات بودند -و انصافاً هم تلاش کردند و زحمت کشیدند؛ این کسانی که این مذاکرات را انجام دادند، حقیقتاً زحمت کشیدند، عرق ریختند، واقعاً صرف وقت کردند- گشایش اقتصادی با سرمایه‌گذاری خارجی‌ها بود؛ [امّا] امروز آمریکاییها جلوی همین را میگیرند. چندین بار تا حالا گفته‌اند؛ باز دیروز پریروز، دو سه روز قبل از این، یکی دیگرشان مجدّداً گفت ما کاری میکنیم که سرمایه‌گذارها جرئت نکنند بروند ایران سرمایه‌گذاری کنند. اینکه بنده ده بار گفتم به آمریکاییها نمیشود اعتماد کرد، معنایش این است؛ اینکه میگوییم اینها غیر قابل اعتمادند، معنایش این است.»
حضرت آیت الله خامنه ای در مقاطع گوناگون و با رصد اقداماتی که آمریکایی ها علیه برجام انجام داده اند، هشدارها و توصیه های لازم را، هم به مسئولین و هم به مردم کرده اند. قابل اعتماد نبودن به آمریکا مهمترین جمله ای است که ایشان در این سال های مذاکره گفته اند.
آمریکا می توانست یا شاید هم اکنون بتواند برای نشان دادن حسن نیت و صداقت خود در یک توافق مهم با ایران، اعتماد ایران را به خود جلب کند، اما تاکنون که اینگونه نشده است بلکه برعکس، دیوار بی اعتمادی به آمریکا بالاتر هم رفته است. طبیعی است که مردم و کشوری که حسن نیت خود را به طرف مقابل نشان داده و ثابت کرده است که پایبند به تعهداتش در چارچوب توافق هسته ای است، از طرف مقابل هم توقع داشته و همچنان دارد که آنها هم تعهدات خود را که پای آن را امضا کرده اند، اجرا کنند.
شاید آمریکایی ها با اندکی صداقت و منطق در اجرای برجام، می توانستند جلب اعتماد کنند و آنگاه احتمال این وجود داشت که به خاطر یک نمونه نادر از اجرای تعهد از سوی آنها، برخی گفت وگوها و مذاکرات هم با مسئولین این کشور برای حل مسائلی همچون بحران های منطقه سر بگیرد اما صداق آمریکایی خود را نشان داد.
حضرت آیت الله حامنه ای روایتی دارند از سرانجام اعتماد «مصدق» به آمریکایی ها.
ایشان در این زمینه گفته اند؛«شصت سال است که از ۲۸ مرداد ۳۲ تا امروز در هر موردی که با آمریکایی ها مسئولین این کشور اعتماد کردند، ضربه خوردند.
یک روزی مصدق به آمریکایی ها اعتماد کرد، به آنها تکیه کرد، آنها را دوست خود فرض کرد، ماجرای ۲۸ مرداد پیش آمد که محل کودتا در اختیار آمریکاییها قرار گرفت و عامل کودتا با چمدان پُر پول آمد تهران و پول قسمت کرد بین اراذل و اوباش که کودتا را راه بیندازد؛ آمریکایی بود. تدبیر کار را خودشان هم اعتراف کردند، اقرار کردند. بعد هم حکومت ظالمانه‌ی پهلوی را سالهای متمادی بر این کشور مسلط کردند، ساواک تشکیل دادند، مبارزان را به زنجیر کشیدند، شکنجه کردند؛ این مال آن دوره است. بعد از انقلاب هم در برهه‌ای مسئولین کشور روی خوش‌بینی های خود به اینها اعتماد کردند، از آن طرف، سیاست دولت آمریکا، ایران را در محور شرارت قرار داد. مظهر شرارت شمایید؛ شما هستید که در دنیا دارید شرارت میکنید، جنگ راه میاندازید، ملتها را میچاپید، از رژیم صهیونیستی حمایت میکنید، ملتهای بپاخاسته را در این ماجرای بیداری اسلامی تا هر جا که بتوانید دچار سرکوب میکنید و به استضعاف میکشید و بین آنها اختلاف میاندازید؛ شرارت متعلق به شماست؛ شأن شماست. ملت ایران را متهم کردند به شرارت؛ اهانت بزرگ. هر جا به اینها اعتماد شد، اینها این جوری حرکت کردند. باید حُسن نیت نشان بدهند.»
آمریکایی ها می توانستند از فرصتی که برایشان ایجاد شده بود، استفاده کنند. تنها کافی بود اندکی حسن نیست از خود نشان دهند و قدری از دشمنی های خود علیه ایران بکاهند.
آیا می توان دستبرد 2 میلیارد دلاری یانکی ها را به اموال ملت ایران که در این کشور بلوکه شده، حسن نیت تلقی کرد؟ قطعاً مردم هم که خود شاهد اقدامات آمریکا علیه ایران هستند، با توجه به درک سیاسی و آگاهی از توافق هسته ای، به این نتیجه رسیده اند که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد.
سید حسین موسویان از اعضای ارشد تیم اسبق مذاکره کننده هسته ای ایران در مقاله ای که روزنامه هافینگتون پست آمریکا آن را منتشر کرده درباره آینده توافق هسته ای و خطراتی که آن را تهدید می کند نوشته است؛«اکنون آینده این توافق در خطر است - آن هم نه از طرف ایران- پیامدهای شکست برجام تنها محدود به اندازه و محدوده برنامه هسته ای ایران نخواهد بود. از منظر ایران، برجام یک معیار سنجش برای این بود که آیا می تواند به غرب برای همکاری در دیگر مسائل اعتماد کند یا نه. اگر آمریکا به طور کامل به تعهداتش طبق این توافق عمل کند، دیدگاه مقامات ایران به مذاکرات بیشتر تاثیری مثبت خواهد گرفت.»
موسویان در ادامه یادداشت خود نوشته است؛ «تحریم های آمریکا همچنین مانع از این شده است که ایران به راحتی به بازار نفت بازگردد چراکه ایران با انجام قراردادهای خود به بانک های خارجی نیاز دارد. اغلب این بانک ها با دلار کار می کنند و به دلیل ترس از تحریم های آمریکا چندان تمایلی به این کار ندارند. به گفته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز ایران تنها توانسته است به سه میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده اش پس از اجرای توافق هسته ای دست یابد.»
در این سه ماه و اندی گذشته نمی توان حتی با ذره بین ذره ای از حسن نیت و صداق آمریکا را در توافق هسته ای یافت. هر چه در این سه ماه بوده کارشکنی برای نابودی توافق هسته ای با ایران است.
اما ایران همچنان صبوری را پیشه کرده تا ببیند با رایزنی هایی که برای اجرای تعهدات آمریکا در قبال برجام انجام داده، تکلیف آن چه می شود. مسئولین دولت همچنان به توافق هسته ای امیدوارند. اما اگر آمریکایی ها تعهدات خود را اجرا نکردند و وضع به همین منوال ادامه یافت، آیا راهکاری بری جبران خساراتی که به خاطر توافق هسته ای به کشور تحمیل شده است، در گزینه های خود دارند؟
