"حسن قشقاوی" معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با اشاره به اهمیت پیگیری فاجعه منا در دستگاه دیپلماسی گفت: وزارت امورخارجه بلافاصله پس از واقعه دردناک منا از راه های مختلف تشخیص هویت و بازگشت پیکرهای جان‌باختگان ایرانی را دنبال کرد و به موازات اقدامات دیپلماتیک جلسات حقوقی منسجمی نیز برگزار شد تا به شکل حقوقی نیز فاجعه منا مورد پیگیری قرار گیرد.
وی تصریح کرد: براساس جمع بندی جلسات حقوقی برگزار شده به 3 شکل می توان حادثه منا را مورد پیگیری حقوقی و سیاسی بین المللی قرار داد.
وی افزود: نخست به شکل سیاسی و دیپلماتیک که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت یا در دیوان دادگستری بین المللی لاهه و دیوان بین المللی کیفری مسئله حادثه منا مورد پیگیری قرار گیرد.
قشقاوی هم چنین گفت: اقامه دعوی در محاکم عربستان یا اقامه دعوی در محاکم ایران دو راهکار دیگر است. اقامه دعوی در محاکم سعودی دارای محدودیت هایی است که تاکنون عملیاتی نشده است .
وی تاکید کرد: در مورد محاکم ایرانی نیز در صورت تنفیذ حکم قضایی ، اجرای آن با توجه به محدودیت ها مشکل خواهد بود.
قشقاوی با بیان این که مسئله حادثه منا باید از طریق سیاسی ، حقوقی بین المللی به شکل دوجانبه در دستور کار باشد ، گفت: دلیل حقوقی این موضوع اینجاست که ایران عضو کامل دیوان دادگستری بین المللی است اما عربستان عضو این مجمع حقوقی نیست؛ دولت عربستان با دولت ایران با همکاری یکدیگر باید اقامه دعوی کنند، بدون تراضی ریاض با تهران امکان پیگیری قضایی بین‌المللی وجود ندارد.
وی گفت: بلافاصله پس از وقوع فاجعه منا، بنده از لزوم تعامل با عربستان صحبت کردم ، اما برخی از دوستان و حتی نمایندگان مجلس خرده گرفتند که چرا صحبت از تعامل بیان شده است. لزوم تعامل از کانال های دیپلماتیک درواقع نظر اجماعی کارشناسان حقوق بین الملل بوده است. به لحاظ حقوق بین الملل، مساله واقعه منا به طریق دیگری قابل پیگیری نیست.
معاون امورایرانیان وزارت امورخارجه گفت: خانواده‌های قربانیان فاجعه منا در جریان واقعیت‌های حقوقی پیگیری قرار گرفته‌اند، اگر حقوقدانان دیگر نظر متفاوتی دارند می توانند بیان کنند تا ما در دستور کار قرار دهیم اما این که برخی تلاش می کنند سطح توقع مردم بالا برده شود ، اقدام درستی نیست.
وی در ادامه با اشاره به مواضع مقام معظم رهبری درباره فاجعه منا گفت: نظرکارشناسی و عملکرد وزارت خارجه به هیچ عنوان نافی نظر رهبری نیست و رهنمودهای ایشان به صورت جدی مورد پیگیری قرار می گیرد.
قشقاوی در این خصوص تاکید کرد: دستگاه دیپلماسی معتقد است که مسئله واقعه منا به هیچ عنوان نباید فراموش شود و برهمین اساس دکتر ظریف و دیگر مقامات وزارت امورخارجه از هر فرصتی برای طرح مسئله و پیگیری موضوع در تریبون های مختلف و کانال های گوناگون پیگیری کرده اند.
قشقاوی تصریح کرد: به لحاظ مبنای فقه شیعه جعفری با فقه حنبلی که مبنای حقوقی حکومت عربستان است ، شباهت های زیادی دارد.
وی در این خصوص خاطر نشان کرد:غرامت موضوعی است که فقه شیعه جعفری و فقه حنبلی نظر یکسانی با عنوان «قتیل الزحام» وجود دارد.
وی در ادامه افزود: هرگاه قتلی به دلیل ازدحام صورت گیرد و قاتل مشخصی وجود نداشته باشد، با عنوان قتیل الزحام، قتل شبه عمد شناخته می شود.
قشقاوی همچنین تاکید کرد: براساس فقه شیعه و فقه حنبلی خارج از شناخت مسئول مشخص واقعه پرداخت دیه از بیت المال پذیرفته شده است علاوه براین برردولت عربستان پرداخت دیه یا غرامت واجب است و این موضوع هیچ ارتباطی با پیگیری مجرمیت ندارد.
معاون کنسولی ، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با دردناک خواندن مشاهدات خود در جریان بازدید از صحنه حادثه منا گفت:حتی با کنار گذاشتن فرضیه توطئه ، ضعف مدیریتی با بی مبالاتی سعودی ها عامل وقوع فاجعه منا بوده است.
وی در ادامه گفت: حجاجی که از نزدیک شاهد حادثه منا بودند و آنچه که اینجانب همراه دکترهاشمی وزیر محترم بهداشت از نزدیک در خیابان 204 به عنوان قتلگاه عزیزان ایرانی مشاهده کردم ، قصور ماموران سعودی در میزان حجم جان‌باختگان موثر بوده است. اگر امدادرسانی صحیح صورت می گرفت میزان جان‌باختگان به میزان زیادی کاهش می یافت.
این نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت پرونده برجام در سیاست های کلان دولت گفت: نمایندگان نگرانی‌های به حقی در مورد تفاهم برجام داشتند و وزارت امورخارجه ابهامات و ایرادات نمایندگان را پاسخ داده است.
وی ادامه داد: دستگاه دیپلماسی به دور از دیدگاه های متفاوت به شکلی منظم، دقیق و زمان بندی شده با مجلس شورای اسلامی در مورد توافق برجام تعامل داشته است.
قشقاوی ضمن تاکید بر این که وزارت خارجه تا کنون قصوری در مورد زمان بندی مد نظر مجلس شورای اسلامی نداشته است ، گفت: بر اساس قانون برجام ، وزارت خارجه موظف است هر 3 ماه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش ارائه دهد و در 6 ماه نیز کمیسیون گزارش خود را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
وی افزود: براساس برنامه از پیش تعیین شده 26 فروردین آقای ظریف، وزیر امور خارجه گزارش نظارتی سه ماهه نخست اجرای برجام را به مجلس ارسال کرده است.
قشقاوی گفت: طبق زمان بندی و دعوت های صورت گرفته، وزارت خارجه آماده پاسخگویی به مجلس شورای اسلامی است تا قانون برجام به دقیق ترین شکل ممکن اجرا شود.
این مقام مسئول همچنین تاکید کرد: به لحاظ آماری حضور وزارت امور خارجه در کمیسیون های مجلس ، صحن علنی و غیرعلنی حضور کاملی بوده است.
این نماینده ادوار مجلس در رابطه با انتشار خبری مبنی بر حضور عراقچی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جهت ارائه گزارش گفت: همانگونه که آقای جابری انصاری ، سخنگوی وزارت امورخارجه بیان کرد ما دعوتنامه ای از مجلس دریافت نکرده بودیم.
وی افزود: این موضوع را اعضای کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس نیز می توانند تصدیق کنند که دعوتنامه ای برای وزارت خارجه ارسال نشده بود.
وی دررابطه با مکانیسم نظارت بر نحوه اجرای برجام گفت: کمیته نظارت بر توافق برجام زیرنظر شورای امنیت ملی تشکیل و فعالیت می کند و برهمین اساس جلسات متعدد و منظمی تاکنون تشکیل شده است.
قشقاوی تصریح کرد: جمهوری اسلامی یک جامعه تک صدایی نیست و براساس بنیان های دموکراتیک اظهارنظرهای مختلفی تاکنون بیان شده است.
وی در تشریح روند قانونی نظارت گفت: اگر بخواهیم چارچوب قانونی آن را در نظر بگیریم همان مکانیسمی که در مصوبه قانونی وجود دارد مبنای عمل است، تنها مواضع سخنگوی کمیته پیگیری برجام قابل اعتنا است.
وی گفت: وزارت خارجه در رابطه با ارائه گزارش هرگز مشکلی با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نداشته و ندارد. بسته به نوع خواست کمیسیون گزارش به صورت شفاهی یا کتبی ارائه خواهد کرد. در قانون موضوع به صورت قطعی بیان نشده است و با تعامل نحوه ارائه مشخص خواهد شد.
معاون کنسولی ، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه گفت: دستگاه دیپلماسی همواره در چارچوب قانون خود را ملزم دانسته است که پاسخگوی ایرادات و ابهامات مجلس شورای اسلامی باشد.
وی ادامه داد: برکات این ارتباط مستمر با این کمیسیون یا صحن علنی این بود که اکثریت مجلس همواره موضع مثبتی نسبت به وزارت خارجه داشته اند.
قشقاوی همچنین تاکید کرد: به لحاظ کارنامه پارلمانی وزارت امور خارجه با عدم دریافت کارت زرد ، عدم استیضاح ، عدم تحقیق و تفحص ، عدم تصویب لوایح مرتبط ، عدم مشکل در بحث بودجه نمره خوبی را کسب کرده است. با قاطعیت می توان گفت که روابط وزارت امورخارجه با مجلس شورای اسلامی در عالی ترین سطح ممکن قرار دارد.
قشقاوی با اشاره به اهمیت جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی گفت: نمایندگان ملت براساس وظیفه ذاتی خود باید برعملکرد وزارت خانه ها و نهادهای دولتی نظارت داشته باشند، این موضوع همان گونه که در موضوع برجام بیان شد در مسائل دیگر مرتبط با وزارت خارجه نیز صادق است.
وی در ادامه افزود: مسائلی در کمیسیون اصل 90 مطرح شده است که ما به عنوان وزارت امورخارجه نیز خود را موظف به پاسخگویی می دانیم اما از نحوه رسانه ای شدن مسائل مطروحه گلایه مند هستیم.
قشقاوی همچنین تصریح کرد: دستگاه دیپلماسی بنا به مصالح ملی و کلان جمهوری اسلامی شدیدا مخالف مطرح شدن مسائل مرتبط با سفارتخانه ها وسفرای جمهوری اسلامی قبل از اثبات اتهامات ، از طریق رسانه ها است.
معاون کنسولی ، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با تشبیه کمیسیون اصل 90 به دادگاه قضایی گفت: به صرف ارائه یک دادخواست یا شکایت نمی توان یک اتهام را وارد دانست.
وی افزود: خوشبختانه پرونده تمام سفارتخانه های جمهوری اسلامی و کارکنان وزارت امورخارجه پاک است.
قشقاوی در ادامه گفت: هیچ اتهام اثبات شده ای تا امروزعلیه هیچ سفارتخانه ای وجود نداشته است.
این نماینده ادوار مجلس در پاسخ به این موضوع که گفته می شود نماینده وزارت خارجه در کمیسیون اصل90 حضور پیدا نمی کند ، گفت: این صحبت درست نیست ، بنده در دو سال اخیر حداقل 6 مرتبه در کمیسیون اصل 90 حضور پیدا کرده ام و تاریخ جلسات برگزار شده نیز مشخص است. تاکنون هیچ اتهامی علیه سفارت خانه های ایران اثبات نشده است.
این دیپلمات عالی رتبه وزارت امورخارجه گفت: مسائل مرتبط با سفارتخانه ها با توجه به حساسیت های دیپلماتیک نسبت به یک نهاد داخلی دارای حساسیت های متفاوتی است.
قشقاوی تصریح کرد:زمانی که شائبه تخلف یک سفیر توسط رسانه ها منتشر می شود به لحاظ دیپلماتیک معانی خوبی برای وجهه جمهوری اسلامی و سفیر ایران در کشور مقصد ندارد.
وی در ادامه افزود: طرح اتهامی که پشتوانه ندارد این معنی را در کشورهای خارجی می دهد که فرستاده جمهوری اسلامی به دنبال عمل به وظیفه ذاتی خود در جهت توسعه روابط نیست و به دنبال منافع شخصی است و با این کار جایگاه جمهوری اسلامی نزد دولت های خارجی به شدت تضعیف می شود.
معاون کنسولی ، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه گفت: طرح اتهامات بدون پشتوانه ، طرف خارجی را در مقابل سفرای ایرانی طلبکار می کند.
وی ادامه داد: جای تعجب است که چرا برخی اعضای کمیسیون اصل 90 این مساله حساسیت برانگیز را مورد توجه قرار نمی دهند علاوه براین متاسفانه برخی رسانه ها نیز منافع کلان جمهوری اسلامی و دستگاه دیپلماسی را لحاظ نمی کنند.
قشقاوی با بیان این که اگر اتهامی به عملکرد سفیر باشد باید در داخل نهادهای نظارتی موضوع مورد پیگیری قرار گیرد ، گفت: سفرای جمهوری اسلامی اگرچه همواره از میان نیروهای متعهد ، انقلابی و بابصیرت انتخاب می شوند اما هر انسانی در هرجایگاهی ممکن است مرتکب تخلف شود.
وی در تشریح روند رسیدگی به شکایات و تخلفات در دستگاه دیپلماسی گفت: وزارت خارجه ، ساز و کارهای نظارتی خاص خود را نیز دارد ؛ اداره تخلفات اداری همراه اداره کل بازرسی و ارزشیابی وظیفه نظارت بر عملکرد نیروهای وزارت خارجه را بر عهده دارند.
وی تصریح کرد: براساس قانون، سفارتخانه ها موظف نیستند که به صورت مستقیم پاسخگوی نهادهای نظارتی خارج از مجموعه باشند و موضوعات باید از طریق نهادهای نظارتی وزارت امورخارجه مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
این نماینده ادوار مجلس با تاکید بر این که دستگاه دیپلماسی باید پاسخگوی مسائل مطروحه باشد گفت: ما به عنوان وزارت امورخارجه در قبال کمیسیون اصل 90 مسئول هستیم و هر سوالی که مطرح شود را پاسخ می دهیم. در جلسات برگزار شده با کمیسیون اصل90 نیز بیان داشته ایم که چرا سفارت خانه ها به صورت موردی مخاطب کمیسیون اصل 90 قرار می گیرند ، در حالی که این وزارت امور خارجه است که باید پاسخگو باشد.
وی در ادامه گفت: اگر تخلفی صورت گیرد باید کلیت مجموعه دستگاه دیپلماسی پاسخگو باشد. به صورت مشخص کمیسیون اصل90 در دو مورد پیگیری کرد و اداره کل بازرسی و ارزشیابی پاسخ لازم را ارائه داد.
قشقاوی در رابطه با تعامل دولت و مجلس گفت: نقد جدی ساختاری نسبت به تعامل دولت با مجلس وجود دارد که مربوط به این دولت یا دولت های دیگر به صورت انحصاری نیست.
قشقاوی با بیان اینکه در عرصه های سیاسی باند و جناح تاثیر گذار است، گفت: تفاوت مسئله اینجاست که حزب و باند تاثیر می گذارد اما مسئولیت نمی پذیرد اما در ساختار های حزبی مسئولیت با تاثیرگذاری یکسان است. مشکل تعامل دولت و مجلس تا زمانی که تحزب در ایران شکل نگیرد ، ادامه خواهد یافت.
نماینده ادوار مجلس گفت: در فضایی که تحزب وجود ندارد می توان برای رفع مشکل انتخابات دولت و مجلس،انتخابات را در یک روز و همزمان برگزار نمود تا ذائقه ملی همزمان در یک روز به ظهور برسد.
وی در تشریح دیدگاه خود گفت: مشکل اساسی این است که مشخص نیست نماینده مجلس در یک ساختار غیر حزبی، وکیل الدوله است یا چوب لای چرخ دولت می گذارد. همیشه بین این دو واژه تردید وجود دارد ، در حالی که نظام های پارلمانی این موضوع را حل کرده اند.
قشقاوی همچنین تاکید کرد: تا کنون در ایران علت غیر همزمانی ظهور مجلس جدید با پایان دولت موجود روبرو بوده و بر عکس .
نماینده ادوار مجلس گفت: در سال 76 و انتخابات دوم خرداد سفیر جمهوری اسلامی در قزاقستان بودم. پس از انتخابات در شهرستان نور با آقای ناطق نوری که رئیس مجلس شواری اسلامی بود ، دیداری داشتم. ایشان در پاسخ به دلیل رای نیاوردن خود ، به دونوع پنیر محلی و پنیر سفید کارخانه ای اشاره کرد و گفت که من و همسرم پنیر محلی را دوست داریم و فرزندانم پنیر کارخانه ای را دوست دارند، این به معنی تغییر ذائقه نسل جوان ایران است. این تعبیر دقیقی بود که به شکلی قابل لمس توسط ایشان بیان شد.
وی گفت: جلسات منسجمی در جهت بهبود تعامل دولت با مجلس تاکنون برگزار شده است.
معاون کنسولی ، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه تصریح کرد:دور دوم انتخابات مجلس ترکیب آینده مجلس را تعیین خواهد کرد و دولت عزم خود را جزم کرده است به بهترین شکل با نمایندگان ملت تعامل داشته باشد.
