این روزها برخی رسانهها به دنبال پاسخ به ابهام عدم رفع تحریم معاملات دلاری هستند. مسالهای که مدیر اداره عملیات ارزی بانک مرکزی در پاسخ به سوال خبرنگاران گفت:« تحریم مبادلات دلاری ایران جزو تحریم های اولیه است و قرار نیست لغو شود.»
بعد از بیان این جمله بود که تعدادی از رسانهها به نقد و برخی دیگر به دفاع برخاستند. یکی از رسانههای مدافع امروز در یادداشتی با بیاطلاع دانستن منتقدان برجام و قبل از بیان توضیحات مفصلش، با هدف تمسخر نقدها نوشته است: حضرت امام زاده یعقوب را در شهر مصر بالای مناره شیر درید. شخصی که این را شنیده بود به گوینده گفت اولا امام زده نبود و پیغمبر زاده بود. ثانیا یعقوب نبود و یوسف بود. ثالثا و رابعا در مصر نبود و قریه کنعان بود. خامسا بالای مناره نبود و ته چاه بود. سادسا شیر نبود و گرگ بود. سابعا اصل قضیه هم دروغ بود.
خوشبختانه با متاسفانه توسعه ابزارهای تکنولوژیک به ذهن بشر این کمک را کرده که اگر در گیر و دار زندگی و گذر زمان، مسائل و وقایع را از یاد برده، با جستجویی، در چند لحظه جزئیات آن را به صورت مکتوب و حتی تصویر در جلوی چشمان خود ببنید.
فقط کافی است چند جمله که توسط وزیر امور خارجه جناب محمد جواد ظریف و مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه دقت کنیم. قطعا نگارنده مطلب فوق این دو شخص محترم را با گوینده جمله دروغ «حضرت امام زاده یعقوب را در شهر مصر بالای مناره شیر درید» برابر نمیداند.
محمد جواد ظریف در نشست مطبوعاتی 13 فروردین ماه 94 در متن بیانیه مشترک اینگونه خواند: «پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک، تمامی قطعنامه های شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریم های اقتصادی و مالی چندجانبه اروپا و یکجانبه امریکا از جمله تحریم های مالی، بانکی، بیمه، سرمایه گذاری و تمامی خدمات مرتبط با آنها در حوزه های مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و خودروسازی فورا لغو خواهند شد.
همچنین تحریم ها علیه اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمانها، نهادهای دولتی و خصوصی تحت تحریم های مرتبط هستهای ایران از جمله؛ بانک مرکزی، سایر موسسات مالی و بانکی، سوئیفت، کشتیرانی و هواپیمایی جمهوری اسلامی، کشتیرانی نفت به طور همه جانبه فورا برداشته خواهند شد. همچنین کشورهای عضو گروه (1+5) متعهد هستند از وضع تحریم های جدید در موضوع هسته ای خودداری نمایند.»
ممکن است این بحث مطرح شود زمانی این بیانیه قرائت شده که برجام به مرحله نهایی نرسیده است و در خلال مذاکرات سمبه طرف مقابل پر زورتر بوده و رفع تحریم معاملات دلاری را از متن توافق نهایی حذف کرده است.
اما مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه در نشست خبری 21 دی ماه یعنی 5 روز قبل از اعلام نهایی اجرایی شدن برجام گفته است: «در روز اجرایی شدن برجام همه تحریمهای بانکی و مالی رفع خواهد شد و همچنین تحریمهایی که مربوط به دستورالعمل اجرایی رئیس جمهور و تحریمهای کنگره آمریکا بوده نیز لغو میشود.»
همانطور که جملات بالا نشان میدهد، مسئول وزارت امور خارجه که چند روز قبل از اجرایی شدن توافق در هیات سخنگوی وزارتخانه قرار گرفته و از جزئیات متن توافق و پیوستهای برجام هم مطلع است، به صراحت اعلام میکنند که همه تحریمهای بانکی و حتی تحریمهای آمریکا رفع خواهد شد.
بنابراین آنچه که در برجام توافق شده، رفع همه تحریمهای بانکی از جمله تحریمهای آمریکا و معاملات دلاری بوده است و آنچه که هماکنون به مرحله اجرا رسیده چیزی مغایر با توافق و یا حداقل آنچه که به عنوان توافق اعلام شده بود، است.
با این وجود، مدافعان توافق برجام به جای آنکه معترض عدم تعهد طرف مقابل به امضاء و توافق باشد، به کلی ماجرا را وارونه کرده و تلویحا میگویند اصلا قرار نبود تحریم معاملات دلاری برداشته شود.