چند نفر از سران کمیته‌های مختلف در مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا از آنچه به گفته آنها «تغییرات یکجانبه» در مقررات جدید ویزای ایران است انتقاد کرده‌اند.
«کوین مک‌کارتی»، رهبر اکثریت جمهوری‌خواه، «باب گودلات»، رئیس کمیته قضایی، «میکائیل مک‌کاول»، رئیس کمیته امنیت داخلی، «اد رویس»، رئیس کمیته امور خارجی و «کاندیس میلر»، تهیه‌کننده طرح مجلس نمایندگان برای ایجاد تغییرات در مقررات پیشین ویزای آمریکا، روز پنجشنبه این نامه را به اوباما نوشته‌اند.
اشاره نگارندگان نامه به ابلاغیه‌ای است که به تازگی دولت آمریکا برای چگونگی اجرای مصوبه‌ای که مقررات روادید این کشور برای 38 کشور برخوردار از امتیاز برنامه «معافیت از روادید» را مشخص می‌کند صادر کرده است.
آمریکا با 38 کشور موسوم به «دوست آمریکا» که عمدتاً کشورهای اروپایی هستند قراردادی موسوم به «معافیت از روادید» دارد. به موجب این قرارداد اتباع این کشورها می‌توانند بدون اخذ روادید به آمریکا سفر کنند.
اما کنگره آمریکا دی‌ماه سال جاری بعد از مشورت با مقامات کاخ سفید طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن اتباع هر یک از این 38 کشور در صورت سفر به ایران، عراق، سوریه و سودان در 5 سال گذشته نمی‌توانند از این امتیاز استفاده کنند و بایستی برای اخذ روادید اقدام کنند. باراک اوباما، این طرح را امضا و آن را به قانون تبدیل کرد.
تبدیل این طرح به قانون اعتراض گسترده ایران را به همراه داشت که این اقدام را نقق تعهدات آمریکا در توافق هسته‌ای می‌داند.
آمریکا و شریکان اروپایی این کشور در توافق هسته‌ای با ایران متعهد شده بودند از وضع هر گونه طرحی که عادی‌سازی روابط تجاری با تهران را دچار مشکل می‌کند خودداری کنند.
پس از این اعتراضات بود که «جان کری»، وزیر خارجه آمریکا در نامه‌ای به «محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران مدعی شد واشنگتن قوانین جدید ویزا را به گونه‌ای اعمال خواهد کرد که مخل برجام و تعهد آمریکا در این سند نباشد.
بر همین اساس دولت آمریکا هفته گذشته ابلاغیه‌ای صادر کرد که چگونگی اجرای مقررات جدید ویزای آمریکا را تشریح می‌کند. در یکی از بندهای این ابلاغیه به وزیر امنیت داخلی این کشور اختیار داده شده برخی از سفرکنندگان به چهار کشور یاد شده را پس از بررسی‌های مورد به مورد از اعمال محدودیت‌های جدید در مقررات ویزا معاف کند.
از جمله کسانی که می‌توانند از محدودیت‌های جدید معاف شوند، شهروندانی هستند که با هدف‌های تجاری مشروع، پس از اتمام مذاکرات هسته‌ای به ایران سفر کرده باشند.
رهبران کنگره در نامه به اوباما نوشته‌اند: «معافیت‌های مربوط به برنامه محدودیت‌های سفر در قانون در نظر گرفته نشده بودند و ضمن تناقض با نیت کنگره با توافقی که ما با اعضای دولت شما کرده‌ایم هم متفاوت هستند.»
آنها همچنین با بیان اینکه ابلاغیه جدید دولت آمریکا خلاف «نص صریح قانون» است، تصمیم دولت برای اجرای نسخه‌ای متفاوت از قانون یاد شده را مایه تأسف خوانده‌اند.
قانونگذاران ارشد آمریکایی در بخشی از نامه مذاکرات طولانی سران کنگره با نمایندگان کاخ سفید و حصول توافق بر سر چگونگی اجرای مقررات جدید ویزای آمریکا را یادآور شده‌اند.
آنها می‌نویسند: «ما به شدت آشفته‌ایم، زیرا معافیت‌های اعلام‌شده توسط دولت، به طور مفصل در جریان مذاکرات مورد بحث قرار گرفتند و اعضای کنگره مشخصاً آنها را رد کردند.»
در ادامه نامه آمده است: «مقام‌های دولت از وزارت خارجه، وزارت امنیت داخلی، دفتر اجرایی رئیس‌جمهور و همچنین پرسنل کنگره از هر دو حزب، به طور دقیق در مذاکرات مربوط به این قانون شرکت داشتند.»
رهبران مجلس نمایندگان آمریکا همچنین نوشته‌اند که در جریان این مذاکرات تغییراتی در طرح قانونی ایجاد شده و در نتیجه اوباما و دولت او علناً از ما حصل کار حمایت کرده‌اند.
در ادامه آمده است: «این مشارکت و حمایت حاکی از آن بود که شما حسب توافقات، قانون را به شکلی که تصویب شده اجرا خواهید کرد. اما بیانیه اجرایی روز 21 ژانویه به وضوح نشان می‌دهد که شما ترجیح می‌دهید این کار را انجام ندهید.»
نگارندگان نامه، علی‌رغم این انتقادات، در بخش دیگری از نامه از دولت خواسته‌اند مطابق مفاد تصریح‌شده در مصوبه کنگره درباره مقررات جدید ویزای آمریکا گزارش‌هایی را به کنگره ارئه کند. آنها می‌نویسند: «خواستار اطلاعات مشخصی درباره استفاده از معافیت‌هایی هستیم که دولت شما، خارج از روال قوه مقننه ایجاد کرده است.»
قانونگذارن آمریکایی با اشاره به یکی از بندهای قانون تصویب‌شده در کنگره، از وزیر امنیت داخلی آمریکا خواسته‌اند گزارشی درباره معافیت‌های مربوط به اجرای این قانون ارائه کند.
آنها می‌نویسند: «ما از وزارت امنیت داخلی آمریکا انتظار داریم در راستای اجرای کامل تعهداتش برای این گزارش‌دهی، ماهانه شرح مفصلی از هر یک از معافیت‌های اعطا شده به موجب بند 1187 (a)(12)(E) ارائه کند.»
قانونگذاران آمریکا تأکید کرده‌اند: «روشن بگوییم، تنها ارائه گزارشی ساده از تعداد موارد معافیت‌های ارائه شده در طول یک سال مالی یا تقویمی مورد قبول نیست و متناقض با اهداف کنگره است.»
نام و کشور سفرکننده از کشور خارجی، توجیه دقیق تصمیم برای اعطای معافیت از منطر امنیت ملی یا اجرای قانون، تعداد دقیق نفرات درخواست‌کننده برای ورود بدون ویزا به آمریکا، تعداد موارد تقاضاهای پذیرفته شده و تعداد تقاضاهای رد شده مواردی هستند که نمایندگان آمریکا ذکر آنها در گزارش مورد نظر را خواسته‌اند.
نگارندگان نامه در پایان ضمن ابراز تأسف مجدد از عدم توجه دولت به توافقات حاصل شده با کنگره تصریح کرده‌اند در حال بررسی اقدامات لازم برای تضمین اجرای قانون جدید ویزا به همان شکل تصویب شده در کنگره هستند.
