خوشحالم که گفتگو و احترام، و نه تهدید و بیپروایی، به سرعت جریان ملوانان آمریکایی را حل کرد. بیاید از این نمونه اخیر بیاموزیم."؛ این جملهی کوتاه، اظهار نظر توأم با ذوقزدگی یک ژورنالیست بی بی سی فارسی یا صدای آمریکا در نتیجه برقراری تماس مستقیم بین ایران و آمریکا نیست؛ اینها اظهارات تویتری محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت روحانی است. وزیری که بر اساس اختیارات قانونی تعریف شده اش، باید از مذاکره مستقیم با شیطانِ بزرگ در هر موضوعی غیر از موضوع هسته ای اجتناب میکرده است! ظریف البته پیشتر نیز بارها نشان داده اعتنای چندانی به ترتیبات جاریهی قانونی و خطوط قرمز مملکت ندارد. البته او چندان سزاوار سرزنش نیست. چه اینکه مجموعه نظام فکری دولت یازدهم، پنهان و آشکار به دنبال تکرار همان اشتباهاتی هستند که پیش از این، خروشچف، انقلاب کمونیستی شوروی را به آن دچار کرده بود.
یک زد و بند مخفیانه!
«غربیها از چهار تا تانک و موشک ما نمیترسند. آیا شما فکر کردید امریکا که با یک بمبش میتواند تمام سیستم دفاعی ما را از کار بیندازد، از ما میترسد؟!» محمدجواد ظریف اینها را در جمع دانشجویان دانشگاه تهران گفته بود. حالا نشریه نیویورکر همزمان با اعمال تحریم های موشکی آمریکا علیه ایران در اولین روز اجرای برجام، پرده از مسائلی برداشته است که چندان مستبعد نیست. نیویورکر که گزارش خود را به بحث تبادل زندانیان ایرانی و امریکایی اختصاص داده است، از توافق دوجانبه مذاکره کنندگان هسته ای برای شکلگیری مذاکرات محرمانه دیگری بین دولت روحانی و ایالات متحده از اواخر 2014 خبر داده است. مذاکراتی که بنابر ادعای این نشریه آمریکایی، فردی از نهادهای امنیتی ایران نمایندگی هیئت ایرانی را در این مذاکرات غیرقانونی بر عهده داشته است. سرپرست هیئت مذاکره کننده آمریکایی اما با "برت مک گورک" یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا بوده است. آنگونه که نیویورکر می گوید، اعضایی از وزارت دادگستری، اف بی آی و مقامات اطلاعاتی و امنیتی آمریکا( سیا) نیز سایر اعضای تیم آمریکایی را تشکیل داده بودند.
استقبال «برت مک گورک» از جیسون در ژنو/ مأموریت انجام شد!
منع مذاکره با آمریکا یکی از نشانگرهای مهمی است که میتواند محک روشنی برای سنجش میزان صداقت دولت در پایبندی به قوانین جاریهی مملکتی باشد. ظریف که تحصیل کرده ایالات متحده است، چند ماه پیش تنها با یک تماس تلفنی از جانب جان کری، مقدمات سرگردانی چندین روزه کشتی کمک های انساندوستانه مردم ایران برای جنگزدههای یمنی را فراهم کرد. کشتی ابتدا از پهلو گرفتن در بندر حدیده منع شد و به ساحل کشور عزیز! جیبوتی رفت. آنجا هم کشتی اجازه ورود به خاک مقدس جیبوتی را نیافت و دست از پا درازتر از راهی که آمده بودند، به خانهشان برگشتند. حکایتِ تلخِ کشتی "ایران شاهد" همین جا پایان نمی پذیرد، ولیکن بهتر است اصل ماجرا را از زبان جان بشنویم:
"چند ماه پیش که یک محموله از سوی ایران راهی یمن بود، خیلی زود با همتای خود تماس گرفتم و گفتم که این امر میتواند باعث یک رویارویی جدی شود و ما آن را تحمل نمیکنیم. وی نیز در مدت زمانی بسیار کوتاه با من تماس گرفت و گفت قرار نیست این محموله به زمین برسد یا از آبهای بینالمللی خارج شود و بعد راهی کشور خودشان شد. ما محموله سلاح ایران را که راهی سودان بود تا بعد به دست حماس برسد، دنبال کردیم. از این رو، ما تلاشهای عمدهای را دنبال میکنیم و به صورتی چشمگیر، این تلاشها را عقب راندهایم تا از این دست فعالیتها جلوگیری شود."
مذاکره غیرقانونی با ایالات متحده باز هم تکرار شد، آن هم پس از به شهادت رساندن شیخ نمر به دست حکام گستاخ سعودی! گفتگویی که اگرچه نوشدارو پس از مرگ سهراب بود، و لیکن نشان میداد که دولت روحانی و شخص ظریف، چقدر برای گفتگو با یانکیها بیقراری میکنند، آنقدر که بر سر هر مسئله ای، حتی اگر امکان قدم زدن دو نفره هم فراهم نباشد، ولو برای چند دقیقه به لهجه نیویورکی آنها گوش کنند! در آن مقطع نیز، بر پایه گزارش ایلنا به نقل از نیویورک تایمز، جان کری، وزیر خارجه آمریکا از منزل خود در «آیداهو» تلفنی با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود گفتوگو کرده بود. امری که نقض چندباره خطوط قرمز مصرح نظام به شمار میرفت.
اما نتیجهی مذاکرات غیر قانونی اخیر بر سر مبادله زندانیان، زودتر از آنچه تصور میشد، نمایان شد. باراک اوباما ساعاتی پس از آزادی جاسوسان آمریکایی -در نتیجهی مذاکراتی غیرقانونی- اعمال تحریمهای جدیدی را بر علیه ملت ایران امضا کرد. آنگونه که رویترز نوشته است، اعمال این سری از تحریم ها، تنها معطل آزادی جیسون رضائیان و دیگر همکاران جاسوس وی بوده است. مسئله ای که قهرمانان مذاکره و دیپلماسی، مسیر آن را برای اوبامای عزیز آماده کرده اند! حجم پنهانکاری دولت راستگویان در زمینه مذاکره با دشمنان ملت ایران به راستی قابل توجه است. در حالی که پیش از این به رسانههای داخلی گفته شده بود، چهار جاسوس آمریکایی از سوی دولت راستگویان آزاد شده اند، بی بی سی نوشت: "مقامهای آمریکایی مدعی شدند در عملیات تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا، تهران اقدام به آزادی زندانی پنجمی نموده که پیشتر در توافق تبادل زندانیان طرفین وجود نداشته است. بر همین اساس، این زندانی، دانشجویی به نام مت ترویتیک است که در ماههای اخیر در ایران بازداشت شده بود. مقامات تهران، ترویتیک را به همراه چهار زندانی دیگر آزاد کردند" مدعایی که البته از سوی مقامات وزارت خارجه تکذیب شد.
آمریکایی ها که پیش از این از سرعت عمل دولت روحانی در تخریب زیرساختهای صنعت هسته ای کشور متعجب شده بودند، این بار هم از حجم دست و دل بازی روحانی در زمینه آزادی جاسوسان امریکایی شگفت زده هستند. حسن روحانی پیش از این در اردیبهشت ماه سال جاری گفته بود: "بعضی فکر میکنند در ماجرای مذاکرات هستهای، دولت تنها دنبال این است که یک معضل به نام پرونده هستهای را حل کند. پرونده هستهای و حل آن اولین گام برای حل معضلات اساسی است."
به نظر میرسد یانکیها خیلی خوب از کوتاه آمدن ظریف پای مکالمات تلفنی اش آگاه شده اند، بررسی عملکرد تیم دیپلماسی خارجی روحانی نشان میدهد در تمام مذاکرات غیرهسته ای آنها، امریکاییها برندهی میدان بودند. ظریف زود جا میزند؛ امریکاییها فهمیده اند، برای همین هم بر سر هر ماجرای ریز و درشتی با او تماس میگیرند. اوباما شمارهی ظریف را تازه پیدا کرده است، و بعید است که به این سادگی بی خیال آن شوند!