با اجرایی شدن برجام کدام تحریم‌ها لغو می‌شود؟

اما برای اینکه موضوع بیشتر برای مخاطبان ملموس شود، در ادامه به بیان تحریم‌هایی خواهیم پرداخت که قرار است پس از اجرایی شدن برجام، لغو یا متوقف شوند.

به موجب برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در یک بازه زمانی 8 الی 10 ساله به طرزی محدود می‌شود که به تعبیر غربی‌ها زمان گریز هسته‌ای ایران از چندماه به یک سال افزایش یابد؛ همچنین  اگر برجام امروز اجرایی شود، ایران متعهد است تا ظرف 10 سال آینده تعداد سانتریفیوژهای خود در نطنز را در مقدار 5060 نگه دارد و سطح غنی سازی اورانیوم مورد نیاز خود را از 3.67 درصد افزایش ندهد.

لغو تحریم‌های اعمال شده از جانب اروپایی‌ها

اما طرف مقابل نیز با اجرایی شدن برجام متعهد می‌شود که تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را لغو یا متوقف کند؛ به موجب مندرجات برجام، طرف اروپایی ملزم شده است 8 سال پس از روز توافق، تمامی مفاد الزام‌آور مقررات اتحادیه اروپایی که متضمن تحریم‌های اشاعه‌ای است را لغو کند؛ البته از روز اجرای برجام نیز(که احتمالا امروز خواهد بود) تحریم‌های اعمال شده بر نقل و انتقال مالی، بانکداری، بیمه، سیستم سوییفت، سرمایه‌گذاری تجاری، گاز، نفت، محصولات پتروشیمی و. . . از میان برداشته خواهند شد.

از روز اجرای برجام طرف اروپایی موظف است تحریم‌های ذیل را که مرتبط با حوزه بانکی و بیمه‌ای است لغو کند: نظام ممنوعیت و اخذ مجوز حاکم بر نقل و انتقال مالی- تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های بانکی - تحریم‌های مربوط به بیمه - تحریم‌های مربوط به خدمات پیام‌رسانی مالی - تحریم‌های مربوط به حمایت مالی برای تجارت با ایران - تحریم‌های مربوط به کمک‌های بلاعوض، کمک‌های مالی و وام‌های ترجیحی.

همچنین لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران در حوزه نفت و پتروشیمی متضمن موارد ذیل است: تحریم‌های مربوط به واردات نفت و گاز از ایران- تحریم‌های مربوط به واردات فرآورده‌های پتروشیمی ایران - بخش‌های کشتیرانی، کشتی‌سازی و حمل و نقل- تحریم‌های مربوط به طلا، فلزات گرانبها و الماس، اسکناس و سکه - تدابیر مرتبط با اشاعه هسته‌ای - تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای حساس اشاعه‌ای (کالاها و فن‌آوری، سرمایه‌گذاری و آموزش‌های تخصصی)

لغو تحریم‌های ثانویه آمریکایی

اما طرف آمریکایی نیز که ساختارهای تحریمی آن علیه ایران دارای پیچیدگی خاصی است پس از روز اجرای برجام متعهد می‌شود تا تحریم‌های ثانویه را متوقف کند؛ تحریم‌های ثانویه به آن دست از تحریم‌ها اطلاق می‌شود که هیئت حاکمه آمریکا علیه اتباع سایر کشورها به سبب مبادلات اقتصادی با ایران تحمیل کرده است؛ به عبارتی دیگر پس از وارد شدن برجام به فاز اجرا، سرمایه گذاران غیرآمریکایی به دلیل مراودات تجاری با ایران مورد بازخواست و اعمال محدودیت سیستم مالی و قضایی آمریکا قرار نمی گیرند.

اگرچه تحریم‌های اولیه آمریکا علیه ایران حتی با اجرایی شدن برجام متوقف نمی‌شود اما آنطور که در برجام و شیوه نامه‌های اجرایی آن قید شده است پاره‌ای از تحریم های آمریکا علیه ایران در مقولاتی همچون فروش تجهیزات هواپیما، واردات خاویار، فرش، پسته و چند قلم مواد غذایی دیگر که در زمره تحریم های اولیه(مرتبط با اتباع آمریکا) هستند، متوقف خواهد شد. 

اما طرف آمریکایی نیز به موجب برجام باید در حوزه مسائل مالی و بانکی این تحریم‌ها را متوقف کند: تحریم‌های اعمالی بر افراد و اشخاص حقوقی، شامل: بانک مرکزی ایران و سایر مؤسسات مالی ایرانی فهرست شده در این الحاقیه؛ شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش ایران، و سایر افراد و اشخاص حقوقی که توسط خزانه‌داری در این الحاقیه به عنوان دولت ایران شناسایی شده‌اند؛ و برخی افراد و اشخاص حقوقی مندرج در فهرست اتباع تحریم‌شده یا فهرست افرادی که اموال آنها مشمول توقیف است - تحریم ریال ایران - تحریم خرید و فروش اسکناس آمریکا به دولت ایران - محدودیت‌های تجارت دوجانبه بر درآمدهای ایران که در خارج از کشور است، شامل محدودیت‌های مربوط به نقل و انتقال درآمدها.

تعلیق تحریم‌های آمریکا علیه ایران در حوزه نفت و پتروشیمی نیز شامل موارد ذیل می‌شود:

تلاش‌ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت‌ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می‌توانند نفت خام ایران را بخرند - تحریم سرمایه‌گذاری، شامل مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فنی برای بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی - تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل، یا بازاریابی نفت، فرآورده‌های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران - تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده و فرآورده‌های پتروشیمی به ایران - تحریم معامله با بخش انرژی ایران شامل معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش ایران.

تعلیق تحریم‌های آمریکا علیه ایران در حوزه  کشتیرانی، کشتی‌سازی و بنادرنیز شامل موارد ذیل می‌شود:

تحریم معامله با بخش‌های کشتی‌سازی ایران و عاملان بنادر شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، خطوط کشتیرانی جنوب، و شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، و عاملان بندرعباس - طلا و سایر فلزات گرانبها - تحریم تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها توسط ایران - تحریم خدمات تبعی برای هر دسته از تحریم‌های فوق.

اما شاید بتوان آزادسازی منابع مالی بلوکه شده ایران در بانک‌های غربی را یکی از آثار ملموس روز اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها دانست؛ آنطور که ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی خبر داده، از روز اجرای برجام 30 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد می‌شود و از آن پس وضعیت ارتباطات بانکی ایران با سامانه‌های بانکی جهان بهبود و ارتقاء پیدا می‌کند.