سیامک رهپیک سخنگوی هیأت عالی نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری با حضور در برنامه «متن و حاشیه» شبکه سوم سیما، در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند شورای نگهبان هیچگونه انتقادی را وارد نمیداند، نظر شما چیست؟ گفت: این حرف، حرف درستی نیست. همه مجموعهها با عضویت انسانها تشکیل شده و انسانها هم معصوم و بدون ایراد نیستند، در واقع باید انتقادات پذیرفته و نسبت به بررسی آنها اقدام کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که برخی نسبت به عادلانه بودن رفتار شورای نگهبان انتقادهایی را مطرح میکنند، نظر شما در این خصوص چیست، گفت: شورای نگهبان کارهای متعددی را انجام میدهد و دو وظیفه اصلی طبق قانون اساسی برعهده دارد.
سخنگوی هیأت عالی نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری تصریح کرد: بررسی و تطبیق مصوبات مجلس با قانون اساسی و شرع مقدس اسلام، اولین وظیفه شورای نگهبان بوده که بهطور مستمر انجام میشود، البته امکان دارد نسبت به وظیفه دوم که نظارت بر انتخابات است، برخی این مسائل را مطرح کنند.
رهپیک تأکید کرد: نظارت بر انتخابات وظیفه مهمی است که طبق قانون اساسی به شورای نگهبان سپرده شده است و این شورا تلاش کرده این وظیفه را مطابق قانون انجام دهد، البته امکان دارد در هر مجموعهای ایراد و اشکال وجود داشته باشد، اما مهم این است که چگونه نسبت به انجام این وظیفه اطلاعرسانی شود.
وی افزود: وظیفه اول یک کار طاقتفرسایی است که تمام مصوبات مجلس براساس کار کارشناسی چه در بخش فقهی و چه در بخش حقوقی، در این شورا انجام میگیرد و در بحث نظارت در انتخابات هم مباحث متنوعی مطرح است.
سخنگوی هیأت عالی نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ارزیابی شما از حساسیتهای بهوجودآمده نسبت به عملکرد شورای نگهبان چیست، اظهار داشت: این حساسیتها هم میتواند مثبت و هم میتواند منفی باشد و یکی از دلایل آن شاید این باشد که وظیفه اصلی بررسی صلاحیتها در انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری برعهده شورای نگهبان است.
وی ادامه داد: بحث بررسی صلاحیتها طبعاً یک بحث چالشی است که مباحث گوناگونی پیرامون این مبحث ارائه میشود؛ ما در این بخش بحث احراز و عدم احراز صلاحیتها را داریم که امکان دارد توقعاتی ایجاد شود، بهخصوص که شورای نگهبان تصمیمگیر اصلی و نهایی در احراز صلاحیتها بهشمار میرود.
سخنگوی هیأت عالی نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری تصریح کرد: همچنین امکان دارد نسبت به نتایج بررسی صلاحیتها، افراد عکسالعملهایی داشته باشند که بهتر است برای آنها تبیین شود که شورای نگهبان فرآیند بررسی صلاحیتها را براساس قانون انجام میدهد که اگر این موضوع برای آن افراد روشن شود که همه مراحل احراز صلاحیتها طبق قانون پیش میرود باعث میشود حساسیتها کمتر شود.
رهپیک گفت: البته در برخی موارد امکان دارد قانون مجوزهایی داده باشد که برخی مسائل پیرامون رد صلاحیتها مطرح نشود که این مسائل قانونی را باید تمامی داوطلبان بدانند.
ره پیک در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مطرح شده شورای نگهبان از ثبت نام تعداد بالای کاندیدا در انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی ناراحت است، آیا این موضوع صحت دارد؟ توضیح داد: نمیتوان ناراحت بودن به این معنا را مطرح کرد، در این دوره از انتخابات نسبت به دورههای گذشته حجم ورود کاندیداها افزایش یافته است البته در ادوار گذشته هم نسبت به دور قبلی آن افزایش وجود داشت، آنچه که در برخی موارد مطرح شده که شاید احساس نگرانی به وجود آمده این است که افرادی در انتخابات خبرگان رهبری ثبت نام کردند که هیچ آشنایی با علوم حوزوی ندارند و تحصیل در این علوم در سوابق آنان ثبت نشده است، در حالیکه داوطلبان خبرگان رهبری باید حداقل شرایط تحصیلات حوزوی را داشته باشند.
وی با بیان اینکه طبق قانون امکان ثبت نام برای این قشر از داوطلبان وجود داشته که آنها هم ثبت نام کردند، گفت: در قانون انتخابات مجلس نواقصی وجود دارد که اگر برطرف شود میتواند به بررسی صلاحیتها کمک کند، به عنوان مثال طبق قانون انتخابات مجلس، داوطلبان اگر مسئولیتی دارند، 6 ماه قبل از ثبت نام در انتخابات مجلس باید استعفا دهند اما برخی از افرادی که در این دوره از انتخابات ثبت نام کردند، استعفا ندادند، باید مشاغل ذکر شده در قانون در این زمینه تحلیل شود و گویا نیاز به تحلیل دارد.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان ادامه داد: اگر قوانین به شکل مناسبی در آینده تنظیم شود، افرادی که محکومیت قضایی داشتهاند کلاً نباید ثبت نام کنند، داشتن محکومیت قضایی برای داوطلبان انتخابات مجلس جزء موانع نمایندگی مجلس است اما این مانع در هنگام ثبت نام وجود ندارد، برخی داوطلبان سوابق محکومیت کیفری دارند و عدهای از آنان هم ممکن است سوابق متعدد کیفری داشتند اما به دلیل امکان ثبت نام این اقدام را انجام دادند و ثبت نام کردند.
وی با بیان اینکه اگر قوانین مناسبتر شود حجم ثبت نام داوطلبان انطباق بیشتری با قوانین خواهد داشت، تصریح کرد: متأسفانه در این دور از انتخابات با این پدیده روبرو هستیم که عدهای از داوطلبان کلاً شرایط اولیه را ندارند نه اینکه در بررسی صلاحیتها رد صلاحیت شوند، اگر کسی کلاً شرط تحصیلی را نداشته باشد یعنی با شرایط اولیه ذکر شده در قانون همخوانی ندارد پس نمیتوان گفت آن فرد رد صلاحیت شده است بلکه آن کاندیدا از ابتدا شرایط داوطلبی را نداشته است.
ره پیک درباره نحوه طراحی سوالات آزمون علمی داوطلبان خبرگان رهبری نیز گفت: طبق قانون تشخیص شرایط نمایندگی و داوطلبان خبرگان رهبری بر عهده فقهای شورای نگهبان است، این فقهای شورای نگهبان هستند که تشخیص میدهند داوطلبی شرط علمی را برای اجتهاد به منظور کاندیداتوری در انتخابات مجلس خبرگان رهبری دارد یا نه و اینکه او را از آزمون معاف کنند یا نه، این موضوع را فقهای شورای نگهبان تشخیص میدهند. به عنوان مثال برخی اساتید عالی هستند که تشخیص مجتهد بودن آنان بدون نیاز به شرکت در آزمون علمی با فقهای شورای نگهبان است.
وی تاکید کرد: در برخی موارد شاید گاهی تشخیص مجتهد بودن داوطلب خبرگان رهبری احراز نشود که در این شرایط ابزار تشخیص و شکل تشخیص مجتهد بودن آن داوطلب را هم فقهای شورای نگهبان اعلام میکنند، در این شرایط از روش امتحان علمی استفاده میشود که البته روشی معقول و روشن است.
ره پیک با بیان اینکه برگه داوطلبان خبرگان رهبری پس از شرکت در آزمون علمی کاملاً محرمانه است و حتی کسانی که اوراق را تصحیح میکنند نمیدانند این ورقه متعلق به کدام داوطلب است چرا که سربرگ اوراق جدا میشود، پس از آزمون کتبی هم داوطلبان باید در آزمون شفاهی شرکت کنند تا این مسیر نسبت به موضوع شرط علمی طی شود.
ره پیک با بیان اینکه ما طبق قانون عمل میکنیم و خارج از آن هم نمیشود اقدامی انجام داد، یادآور شد: مرجع قانونی تشخیص اجتهاد داوطلبان خبرگان رهبری با فقهای شورای نگهبان است، روحانی بودن داوطلبان خبرگان رهبری به معنای داشتن تحصیلات حوزوی است نه ملبس بودن به لباس روحانیت، داوطلبان خبرگان رهبری باید دارای سوابق تحصیلی حوزوی باشند.
به گفته وی، لیست داوطلبانی که در آزمون علمی انتخابات خبرگان رهبری شرکت میکنند، به مرجعی که امتحان را برگزار میکند، اعلام شده است، شورای نگهبان یک ماه فرصت دارد صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری را بررسی و نتایج را اعلام کند.
در ادامه این برنامه، مجری از ره پیک پرسید آیا شورای نگهبان در جریان بررسی صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری مصلحت سنجی هم دارد یا نه؟ این روزها چهرهای که در رسانهها هم بسیار مطرح میشود و هوادارانی دارد، داوطلب خبرگان رهبری شده و جزء هیچ کدام از 3 گروهی که شورای نگهبان اعلام کرد نیازی به شرکت آنان در آزمون علمی نیست، قرار ندارد...
ره پیک در پاسخ به این سوال توضیح داد: همه مراحل احراز صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری بر عهده فقهای شورای نگهبان است و تقسیمبندیها را هم فقها انجام میدهند، شورای نگهبان در جریان احراز صلاحیتها برای هیچکس استثناء قائل نمیشود.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان همچنین با بیان اینکه نظارت استثوابی یا موثر به طور کلی باید انجام شود، گفت: نظارت شورای نگهبان هم بر اساس اطلاق اصول قانون اساسی، هم تفسیر شورای نگهبان و هم طبق قوانین عادی باید استثوابی یعنی موثر باشد.
وی در پاسخ به سوالی درباره ثبتنام 5 نفر از فقهای شورای نگهبان در انتخابات خبرگان رهبری، گفت: طبق قانون در استانهایی که خود عضو خبرگان در آن استان ثبتنام کرده در مورد نظارت بر آن استان و اتخاذ تصمیم بر آن استان شرکت نمیکند.