نزدیک به ۳ ماه پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، ادعاهای رسانه‌ای گسترده‌ای درباره برخی اسناد جا مانده در سفارت ایران در دمشق مطرح می‌شود. رسانه‌های غربی و اسرائیلی مدعی هستند ایتای آنگل، خبرنگار اسرائیلی، موفق شده به سفارت ایران نفوذ کند و مجموعه‌ای از مدارک شامل اطلاعات جاسوسی، پاسپورت‌ها و فایل‌های دیجیتال را کشف کند.
این گزارش همچنان در کانون توجه رسانه‌ای و تحلیلگران قرار دارد و مدعی می‌شود نه‌تنها ابعاد فعالیت‌های مخفی ایران در منطقه را روشن کرده، بلکه تنش‌های میان ایران، اسرائیل و بازیگران بین‌المللی را به سطح جدیدی رسانده است.
زمینه تاریخی
سقوط بشار اسد نقطه پایانی بر چندین دهه اتحاد استراتژیک میان دمشق و تهران بود. در ۱۸ آذرماه امسال، نیروهای هیات تحریر الشام به رهبری احمد الشرع، پایتخت سوریه را تصرف کردند و اسد به مسکو فرار کرد. این فروپاشی سریع، خلا امنیتی بزرگی در دمشق ایجاد کرد. رسانه‌های اسرائیلی در پس این حادثه مدعی شدند سفارت ایران، که سال‌ها مرکز هماهنگی عملیات نظامی و اطلاعاتی تهران در منطقه بود، بدون حفاظت رها شد. بر اساس گزارش تایمز اسرائیل در ۲۰ آذرماه ۱۴۰۳، ایتای آنگل تنها چند روز پس از سقوط دمشق وارد سفارت شد و به اسنادی دست یافت که ظاهرا در جریان تخلیه شتاب‌زده کارکنان سفارت باقی مانده بود.
این گزارش مدعی است در حالی که اسرائیل از مدت‌ها پیش فعالیت‌های ایران در سوریه را رصد می‌کرد، سقوط اسد فرصتی بی‌سابقه برای دسترسی به اطلاعات محرمانه فراهم آورد و آنگل، با استفاده از این موقعیت، گنجینه‌ای از اسناد را به دست آورد که کلیاتی از آن بعدا در رسانه‌های اسرائیلی منتشر شد.
محتوای اسناد ادعایی
رسانه‌های اسرائیلی مدعی هستند اسناد کشف‌شده توسط آنگل شامل اطلاعات گسترده‌ای از فعالیت‌های جاسوسی ایران در خاورمیانه هستند. تایمز اسرائیل ۱۰ اسفندماه مدعی شده که این مدارک شامل موارد زیر است:
هویت جاسوس‌ها؛ نام‌ها، عکس‌ها و پاسپورت‌های افرادی که به‌عنوان مأموران اطلاعاتی ایران در سوریه، لبنان و عراق فعالیت می‌کردند. برخی از این افراد ظاهرا با حزب‌الله و گروه‌های شبه‌نظامی مرتبط بودند.
فایل‌های دیجیتال: سرورهای مخفی حاوی مکاتبات رمزنگاری‌شده میان تهران و نیروهای نیابتی‌اش در منطقه. این فایل‌ها عملیات انتقال تسلیحات و هماهنگی حملات را نشان می‌داد.
وزارت خارجه ایران در ۲۲ آذرماه این گزارش‌ها را دروغ‌پردازی صهیونیستی خواند و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در ۲۵ آذرماه گفت «ما حالا مدارک غیرقابل انکاری از تهدیدات ایران داریم.» در عین حال تایمز اسرائیل نیز گزارش داد که اسرائیل از این اسناد برای توجیه حملات هوایی خود به مواضع باقی‌مانده ایران در سوریه استفاده کرده و بیش از ۳۰۰ حمله از دسامبر ۲۰۲۴ تاکنون انجام داده است و این اطلاعات همچنین می‌تواند فشار دیپلماتیک اسرائیل بر ایران در مجامع بین‌المللی را تقویت کند.
وزارت امور خارجه آمریکا در آخرین روزهای دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ۳۰ آذرماه اعلام کرده بود که این اسناد را بررسی خواهد کرد تا «ابعاد تهدیدات ایران» را ارزیابی کند. در مقابل، روسیه، میزبان اسد، این اقدام را محکوم کرد و آن را نقض حاکمیت سوریه خواند، اگرچه نفوذ مسکو در دمشق اکنون به حداقل رسیده است. کشورهای عربی مانند عربستان سعودی و اردن نیز، که نامشان در اسناد آمده، احتمالا اقدامات امنیتی خود را تشدید خواهند کرد.
رسانه‌های غربی و اسرائیلی بدون انتشار جزئیات اسناد ادعایی و اهمیت آنها می‌گویند این رویداد به بی‌اعتمادی میان دولت موقت الشرع و ایران دامن زده است. در حالیکه تاکنون حاکمان جدید سوریه درباره این مدعا صحبتی نکرده‌اند.
آیا افشای اسناد ادعایی واقعا پرده از فعالیت‌های مخفی تهران برداشته است؟ آیا این واقعه در حدی است که شبکه اطلاعاتی ایران را تضعیف کرده است و آنطور که برخی رسانه‌های اروپایی و اسرائیلی ادعا می‌کنند ابزار جدیدی برای مقابله با تهران داده است؟
بلکه به اسرائیل و متحدانش ابزار جدیدی برای مقابله با تهران داد. تا ۳ مارس ۲۰۲۵، درباره این موضوع همچنان در رسانه‌های بین‌المللی، از جمله تایمز اسرائیل و یورونیوز فضاسازی می‌شود. اگر این اسناد منتشر نشود و جزئیات بیشتری از این مدعا در اختیار رسانه‌ها قرار نگیرد، جنبه تبلیغاتی آن نمودار می‌شود و بیشتر فضاسازی در کنار موضوعاتی همچون پرونده هسته‌ای برای تشدید تنش‌ها علیه ایران مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
