محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی صبح روز پنجشنبه (۲۷ دی ماه) در رأس یک هیئت پارلمانی، تهران را به مقصد آدیس آبابا، پایتخت کشور اتیوپی ترک کرد. این سفر به دعوت تگسه شافائو، رئیس مجلس نمایندگان اتیوپی و در چارچوب دیپلماسی پارلمانی و تقویت نقش آفرینی مجلس در حوزه سیاست خارجی و تسهیل و ارتقای روابط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بین دو کشور انجام شد. در این سفر منوچهر متکی، عالیه زمانی کیاسری و رمضانعلی سنگدوینی، ریاست مجلس را همراهی کردند.
اتیوپی، پنجمین اقتصاد برتر آفریقا
البته قالیباف پیش از ترک تهران به مقصد اتیوپی در فرودگاه مهرآباد تهران در جمع خبرنگاران، گفت: اتیوپی در آفریقا از کشورهای پیش رو در حوزه توسعه به شمار می‌رود و از جهت جمعیت دومین کشور پرجمعیت آفریقا به شمار می‌رود. بیش از یکصد و بیست میلیون جمعیت دارد و اقتصاد پنجم آفریقا است. نکته مهم دیگر این بوده که اتیوپی در شاخ آفریقا قرار داشته و از لحاظ ژئوپلیتیکی بسیار جای کلیدی و مهمی در آفریقا است.
رئیس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: مقام معظم رهبری در دوره دوازدهم مجلس، از مجلس مطالبه کردند در حوزه روابط بین‌المللی و دیپلماسی باید فعالیت گسترده‌تری داشته باشد. ما در مجلس معتقدیم یکی از فرصت‌های مهم ما در آفریقا است و به همین جهت این سفر را به اتیوپی انجام می‌دهیم.
قالیباف در ادامه به این نکته مهم نیز اشاره کرد که اتیوپی از طریق بریکس فرصت بزرگی برای توسعه اقتصادی ما است و ما باید بتوانیم توسعه روابط اقتصادی، سیاسی و تجاری خود را هم با اتیوپی و از آنجا با دیگر کشورها در آفریقا داشته باشیم.
اولین سفر رئیس مجلس ایران به اتیوپی
ابوالفضل عمویی، دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل درباره اهمیت این سفر، گفت: ایران و اتیوپی در حال حاضر عضو بریکس هستند و قالیباف پیش از این با رئیس مجلس فدراسیون اتیوپی در سن پترزبورگ دیدار داشت و در آن دیدار، سفر رئیس مجلس به اتیوپی پیشنهاد شد.
وی تصریح کرد: ایران ۷۳ سال سابقه رابطه رسمی با اتیوپی دارد، اما طی سال‌های پس از انقلاب، این اولین سفر رئیس قوه از طرف جمهوری اسلامی ایران به اتیوپی است. از سوی دیگر، با عضویت ایران و اتیوپی در مجمع بریکس، همکاری‌های بین دو کشور بیش از گذشته خواهد بود.
عمویی درباره اهمیت ارتباط با کشور اتیوپی، بیان کرد: قاره آفریقا، به ویژه منطقه شرقی آن و شاخ آفریقا یکی از نقاط مورد توجه جهانی در سال‌های آینده خواهد بود، این منطقه یکی از جوان‌ترین مناطق جمعیتی دنیا محسوب می‌شود که دارای منابع فراوانی است. در این منطقه، اتیوپی یک کشور شاخص است که با جمعیت بالغ بر ۱۲۰ میلیون نفر، دومین کشور پرجمعیت آفریقا است.
دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل اظهار کرد: این کشور در سال‌های اخیر دارای رشد اقتصادی بالایی بوده، همچنین اتیوپی به لحاظ سیاسی از پیشگامان استعمارزدایی در آفریقا است و در حال حاضر، با میزبانی مقر اتحادیه آفریقا، پایتخت دیپلماسی آفریقا نیز محسوب می‌شود.
بازدید از موزه جنگ ادوا؛ نماد مبارزه با استعمار
رئیس مجلس شورای اسلامی، عصر روز (پنجشنبه ۲۷ دی ماه) از موزه جنگ ادوا بازدید کرد. هدف از این بازدید، آشنایی با تاریخ مبارزات مردم اتیوپی علیه استعمار و بررسی ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی این کشور بود.
موزه جنگ ادوا یادبود پیروزی تاریخی مردم اتیوپی در نبرد سال ۱۸۹۶ میلادی است. در این نبرد، مردم اتیوپی به رهبری امپراتور منلیک دوم علیه نیروهای استعماری ایتالیا قیام کرده و موفق شدند استقلال خود را حفظ کنند.
در این موزه، اسناد تاریخی، تصاویر، اسلحه‌ها و ابزارهای جنگی آن دوران به نمایش گذاشته شده که بازتاب‌دهنده عزم مردم اتیوپی برای دفاع از استقلال و مقابله با استعمارگران است.
دیدار با فعالان اقتصادی ایران در اتیوپی
رئیس مجلس در نخستین جلسه کاری خود در اتیوپی، عصر روز پنجشنبه به وقت محلی با جمعی از فعالان اقتصادی مقیم این کشور دیدار و گفتگو کرد. این دیدار که با هدف بررسی چالش‌ها و فرصت‌های همکاری اقتصادی بین ایران و اتیوپی برگزار شد، به شناسایی موانع پیش‌روی تجار ایرانی در این کشور اختصاص یافت.
قالیباف در این نشست بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی نظیر بریکس و شانگهای تاکید کرد و گفت: با وجود تحریم‌ها، حضور ایران در این سازمان‌ها فرصت‌های مهمی را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی فراهم کرده، اما متأسفانه بخش خصوصی و حتی بسیاری از فعالان اقتصادی ایرانی آشنایی کافی با این ظرفیت‌ها ندارند و از آنها به درستی استفاده نمی‌کنند. باید تلاش شود اطلاع‌رسانی دقیق و جامعی در این خصوص انجام شود.
وی همچنین یکی از چالش‌های جدی در گسترش روابط اقتصادی با آفریقا را مشکلات حمل‌ونقل دانست و افزود: نبود زیرساخت‌های پایدار در حوزه حمل‌ونقل، روند تجارت با این قاره را دشوار کرده است. علاوه بر این، مشارکت بخش خصوصی در این حوزه محدود است و باید زمینه‌ای فراهم شود که بخش خصوصی بتواند به صورت مستقل و فعال وارد میدان شود و توسعه همکاری‌ها را دنبال کند.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه بر این نکته هم تاکید کرد که می‌توان با همکاری برخی کشورها مانند چین، مشکلات مرتبط با سوئیفت و انتقالات مالی را کاهش داد و از امکان تهاتر و ایجاد خطوط اعتباری بهره برد.
تاکید قالیباف بر وحدت امت اسلامی در برابر دشمن
قالیباف شامگاه روز پنجشنبه (۲۷ دی ماه) با شیخ ابراهیم طوفا، رئیس مجلس اعلای اتیوپی دیدار کرد و در این نشست با تأکید بر اهمیت وحدت میان مذاهب اسلامی، گفت: در ایران مذاهب مختلفی وجود دارند و در مجلس شورای اسلامی نه تنها نمایندگان شیعه و سنی بلکه پیروان سایر ادیان نظیر مسیحیان، یهودیان و زرتشتیان هم حضور دارند.
وی با اشاره به حضور اهل سنت در ساختارهای حکومتی ایران، افزود: هم‌اکنون ۲۶ نماینده اهل سنت در مجلس شورای اسلامی حضور دارند و در سطوح مختلف مدیریتی از جمله معاون رئیس‌جمهور، استانداران و معاونان وزرا نیز از اهل سنت استفاده شده است.
رئیس مجلس در ادامه به حمایت ایران از فلسطین به عنوان نمونه‌ای از این رویکرد اشاره کرد و افزود: ایران همواره در برابر ظلم ایستاده و نشان داده که تنها کشوری است که از همه مسلمانان بدون توجه به مذهبشان حمایت می‌کند. بی تردید اگر امت اسلامی یکپارچه باشند و در برابر دشمنی آمریکا بایستند، پیروز خواهند شد و این وعده خداوند است.
در این دیدار، شیخ ابراهیم طوفا نیز با اشاره به وضعیت مسلمانان در اتیوپی، گفت: در گذشته، مسلمانان در این کشور با مشکلات زیادی روبرو بودند، اما با تغییر شرایط سیاسی و روی کار آمدن نخست‌وزیر کنونی، مسلمانان آزادانه دین خود را اعلام می‌کنند و شرایط بهتری را تجربه کرده‌اند. بیش از نیمی از جمعیت اتیوپی مسلمان هستند و در این کشور بیش از ۱۰۰ هزار مسجد فعال وجود دارد. همچنین ۷ وزیر کابینه و بیش از ۲۵۰ عضو پارلمان از میان مسلمانان انتخاب شده‌اند.
رئیس مجلس اعلای اتیوپی همچنین با تمجید از نقش ایران در حمایت از مسلمانان جهان، گفت: ما ایران را سمبل مسلمانان جهان می‌دانیم. ایران همانند قلبی است که به همه جهان اسلام زندگی می‌بخشد. ایستادگی ایران در برابر آمریکا و حمایت از فلسطین و لبنان افتخاری برای همه مسلمانان است.
تأکید بر اهمیت راه‌اندازی سفارت اتیوپی در تهران
همچنین محمدباقر قالیباف صبح روز جمعه (۲۸ دی ماه) در دیدار با تاگسه چافو، رئیس مجلس نمایندگان این کشور، با تأکید بر اهمیت راه‌اندازی سفارت اتیوپی در تهران، اظهار کرد: این اقدام می‌تواند آغاز توسعه روابط در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی باشد. آزادی چهار ملوان اتیوپیایی از زندان‌های ایران با پیگیری داخلی در ایران انجام شد که می‌توانست با وجود سفارت اتیوپی در ایران سریع‌تر به نتیجه برسد.
وی افزود: جایگاه اتیوپی در شرق آفریقا و شاخ این قاره به ویژه در تأمین امنیت و ثبات منطقه‌ای، بسیار حائزاهمیت است. تحکیم روابط اقتصادی و امنیت منطقه‌ای در این راستا بسیار مؤثر خواهد بود. سیاست‌های قطعی جمهوری اسلامی ایران این است که به گسترش روابط با کشورهای قاره آفریقا، به‌ویژه اتیوپی، با توجه به سوابق فرهنگی میان دو کشور، اهمیت می‌دهد.
لزوم ایجاد خط هوایی میان تهران و آدیس آبابا
قالیباف ادامه داد: ایران در حوزه‌های دانش‌بنیان، بهداشت و سلامت، هوش مصنوعی و تجهیزات پزشکی توانمندی‌های زیادی دارد و می‌تواند با اتیوپی در این زمینه‌ها همکاری کند. ما همچنین می‌توانیم از ظرفیت‌های مجمع بریکس برای توسعه روابط اقتصادی و مالی بهره‌مند شویم. ایجاد خط هوایی میان تهران و آدیس آبابا نیز از ضرورت‌های این همکاری‌ها است و ایرلاین‌های دو کشور باید در این زمینه اقدام کنند.
وی با اشاره به مسائلی که فعالان اقتصادی ایرانی در شرق آفریقا و اتیوپی با آن مواجه هستند، تأکید کرد: مشکلات مالیاتی، ارزی، ارتباطات بانکی و حمل‌ونقل دریایی و هوایی از جمله موانع موجود است. باید تلاش کنیم این مسائل حل شوند و زمینه توسعه مناسبات اقتصادی برای تجار دو کشور فراهم شود. همچنین، استفاده از ظرفیت‌های بریکس می‌تواند به رفع مشکلات بانکی کمک کند.
قالیباف بر این نکته هم تاکید کرد که با توجه به اینکه هر دو کشور عضو کمیسیون حقوق بشر هستند، می‌توانند گام‌های مؤثری برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا بردارند.
رئیس مجلس نمایندگان اتیوپی نیز در این دیدار، گفت: اتیوپی کشوری در حال رشد است و فرصت‌های خوبی برای حضور تجار و فعالان اقتصادی ایران وجود دارد و از شما می‌خواهیم سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی را برای حضور در این کشور و استفاده از ظرفیت‌های آن تشویق کنید. همچنین، ما به راه‌اندازی مجدد کمیسیون اقتصادی مشترک علاقه‌مند هستیم و این موضوع را با جدیت پیگیری می‌کنیم.
وی با اشاره به سفر تاریخی قالیباف به اتیوپی، گفت: این نخستین سفر در سطح عالی‌رتبه از مقامات جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه گذشته است که برای روابط کلی دو کشور بسیار مهم و مؤثر خواهد بود. ما آماده‌ایم روابط تجاری، پارلمانی و دیپلماتیک خود را گسترش دهیم و از ظرفیت‌های بریکس برای توسعه همکاری‌ها استفاده کنیم.
ضرورت ارتقای روابط ایران و اتیوپی با بهره‌گیری از ظرفیت بریکس
آخرین برنامه محمدباقر قالیباف در سفر به اتیوپی، دیدار با ابی احمد علی، نخست‌وزیر این کشور بود که شامگاه جمعه انجام شد. رئیس مجلس در این دیدار، گفت: ایران و اتیوپی دو کشور مهم در آسیا و آفریقا هستند که متأسفانه به دلیل سیاست‌های استعماری برخی قدرت‌ها، با چالش‌هایی روبرو شده‌اند، با این حال، ملت ایران همواره در برابر این فشارها ایستادگی کرده است.
وی افزود: ما باید از ظرفیت گروه بریکس برای توسعه روابط دوجانبه و تقویت همکاری‌ها استفاده کنیم و آدیس‌آبابا می‌تواند به یک قطب حمل‌ونقل هوایی در این منطقه تبدیل شود.
قالیباف با اشاره به غیرفعال بودن کمیسیون اقتصادی مشترک دو کشور طی ۱۰ سال اخیر، گفت: راه‌اندازی مجدد این کمیسیون ضروری است. سیاست جمهوری اسلامی ایران همواره حمایت از کشورهای مستقل و حفظ تمامیت ارضی آنها بوده است. ما با همین رویکرد در چالش‌های اخیر اتیوپی، از دولت مرکزی این کشور حمایت کردیم و امیدواریم روابط دوجانبه در تمامی حوزه‌ها توسعه یابد.
در ادامه این دیدار، ابی احمد علی، نخست‌وزیر اتیوپی، با تمجید از جایگاه ایران، گفت: ایران کشوری فوق‌العاده با تاریخ کهن و منابع غنی است و با وجود فشارهای خارجی، همچنان در مسیر پیشرفت قرار دارد و این موضوع الهام‌بخش است.
وی ادامه داد: ایران فناوری‌های بسیار خوبی دارد و ما می‌توانیم از این ظرفیت بهره برداری کنیم و روابطمان را توسعه دهیم. ما همانند ایران همواره تحت فشارهای مشابهی قرار داریم. ایران برای ما دوستی قدیمی و قابل اعتماد است و به تقویت روابط حسنه خود ادامه خواهیم داد.
توافق برای تسریع در حضور سفیر اتیوپی در ایران
محمدباقر قالیباف پس از بازگشت از اتیوپی در جمع خبرنگاران درباره دستاوردهای این سفر، توضیح داد: در این سفر تاکید شد که ما در گسترش بحث‌های اقتصادی بتوانیم در ساختار بریکس، مسائل بانکی را حل و فصل کنیم، چرا که شرایط تحریم مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده است. همچنین تجارت در این منطقه فرصت بسیار خوبی است.
وی بیان کرد: مدتی است که کشور اتیوپی در ایران سفیر ندارد که در این سفر توافق شد به سرعت سفیر آنها مستقر شود تا بتوانیم همکاری نزدیکی داشته باشیم. همچنین توسعه همکاری‌های پارلمانی به طور جدی مورد توجه قرار گرفت و در آینده نزدیک هم گروه دوستی اتیوپی _ ایران و رئیس مجلس نمایندگان اتیوپی برای پیگیری موضوعات، سفری به تهران خواهند داشت.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: امیدواریم این سفر هم در حوزه مسائل سیاسی و هم در حوزه مسائل اقتصادی مؤثر باشد. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب نیز تأکید داشتند که مجلس شورای اسلامی در دوره دوازدهم در حوزه مسائل منطقه و بین‌المللی نسبت به سال‌های گذشته فعال‌تر عمل کند، امیدوارم این سفر دستاوردهای خوبی در حوزه اقتصادی برای کشور در سطح منطقه و روابط دوجانبه و همکاری‌ها در ساختار بریکس به همراه داشته باشد.
