کارتر در ۱۰۰ سالگی در روزی درگذشت که ۴۷ سال قبل (۱۰ دی‌ماه ۱۳۵۶) در تهران، ایران را «جزیره ثبات در یکی از آشوب‌زده‌ترین نقاط جهان» عنوان کرده بود؛ تمجیدی اغراق‌آمیز از رژیم پهلوی که البته به زمان زیادی برای برملا شدن حقایق نیاز نبود و اندکی بیش از یک سال بعد، دیگر نه شاهی در ایران بود و نه ایران مطمئن‌ترین پایگاه آمریکا و غرب در خاورمیانه به‌شمار می‌رفت.
این روزها درگذشت سی‌ونهمین رئیس‌جمهور آمریکا در شرایطی به سرخط اصلی خبرهای رسانه‌های جهان تبدیل شده که نام او با ایران پیوند خورده، چراکه بخش مهمی کارنامه ریاست ۴ ساله او در کاخ‌سفید معطوف به تحولات ایران بود و در نهایت نیز تقریبا همه اتفاق‌نظر دارند که مواجهه ناکام او با ایران بود که سبب شد نام کارتر در جمع ۹ رئیس‌جمهور تک دوره‌ای آمریکا ثبت شود.
کارتر کارنامه سیاهی در مواجهه با ایران دارد؛ از حمایت از رژیم پهلوی گرفته تا ساماندهی انواع توطئه‌ها علیه انقلاب اسلامی نوپای مردم ایران. مردم ایران هرگز از یاد نخواهند برد که بسیاری از اقدام‌های خصمانه آمریکا علیه آنان ازسوی کارتر پایه‌گذاری شد؛ شاید او می‌خواست انتقام همه شکست‌ها و ناکامی‌هایش را از ایرانیان بگیرد.
بنیادگذاری اقدام‌های خصمانه علیه ایران
با پیروزی انقلاب‌اسلامی در بهمن‌ماه ۱۳۵۷ و خروج نام ایران از فهرست مهم‌ترین متحدان واشنگتن در خاورمیانه، کاخ‌سفید به کانونی برای طرح‌ریزی‌های خصمانه علیه ایران در حوزه‌های مختلف تبدیل شد؛ اقدام‌هایی ضدایرانی که از آن پس به‌عنوان رویه‌ای در رویکردهای آمریکا با ایران تبدیل شد و تاکنون نیز ادامه یافته است که در ادامه به بررسی برخی از آنها می‌پردازیم.
- پایه‌گذاری تحریم‌ها: آبان‌ماه ۱۳۵۸ و به‌دنبال تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران بود که اعمال تحریم‌ها علیه ایران کلید خورد؛ تحریم‌هایی که از مسدود کردن اموال و دارایی‌های ایران شروع شد و به حوزه‌های مختلف گسترش یافت و تاکنون نیز ادامه داشته است.
- فرمان اجرایی ۱۲۱۷۰ در ۲۳ آبان ۱۳۵۸: مسدود کردن همه دارایی‌های دولت ایران در داخل آمریکا. (براساس تحقیقات کنگره آمریکا در سال ۲۰۲۰، میزان دارایی‌های بلوکه شده ایران ازسوی آمریکا بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار برآورد شده‌است».
- کارتر در ۲۳ آبان ۱۳۵۸ علاوه بر مسدود کردن دارایی‌های ایران، خرید نفت از ایران را نیز به‌صورت رسمی ممنوع کرد.
- حمایت ویژه از ضدانقلاب و براندازان: یکی از مهم‌ترین رویکردهای آمریکا در قبال جمهوری‌اسلامی طی دهه‌های اخیر، انجام انواع حمایت‌ها از جریان‌های ضدانقلاب و برانداز بوده‌است؛ راهبردی که تاکنون نیز ادامه یافته‌است و کاخ‌سفید را به بزرگ‌ترین حامی براندازان تبدیل کرده‌است.
- دی‌ماه ۱۳۵۸، کارتر حدود یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی طی نامه‌ای به رئیس وقت سازمان سیا، از او می‌خواهد اقدام‌های لازم رسانه‌ای، سیاسی و اقتصادی علیه ایران با هدف براندازی را انجام دهد.
- راه‌اندازی جنگ روانی علیه ایران: سنگ بنای فضاسازی و تبلیغات رسانه‌ای علیه ایران در زمان ریاست‌جمهوری کارتر گذاشته شد.
- فضاسازی‌های رسانه‌های آمریکایی و سرایت این رویکرد به رسانه‌های غربی و حتی منطقه خاورمیانه از اصلی‌ترین رویکردهای دولت کارتر به‌ویژه پس از افشای کارشکنی‌های واشنگتن در مسیر انقلاب اسلامی نوپای مردم ایران بوده‌است.
- تهدیدهای نظامی ایران: دولت‌های آمریکا طی دهه‌های اخیر در تقابل با ایران یک کلیدواژه محوری داشته‌اند؛ اینکه «گزینه نظامی علیه ایران روی‌میز است». این تهدیدها نیز از دوره کارتر پایه‌گذاری شد.
- شکست در طبس: دولت کارتر در ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۹ برای آزاد کردن گروگان‌های خود، برای اجرای عملیات موسوم به «پنجه عقاب» در صحرای طبس اقدام کرد، که شکست فضاحت‌بار آن، همچنان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل ناکامی کارتر در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری به‌حساب می‌آید.
- تهدیدهای امنیتی علیه ایران: سازماندهی حرکت‌های امنیتی علیه ثبات و امنیت ایران یکی از اصلی‌ترین راهبردهای آمریکا علیه ایران طی دهه‌های اخیر بوده که بنیان آن در دوره ریاست‌جمهوری کارتر و با حمایت و برنامه‌ریزی برای کودتای نوژه گذاشته شد.
- ۱۸ تیرماه ۱۳۵۹، «عملیات نقاب» یا همان کودتای نوژه، با اقدام به‌موقع نیروهای امنیتی ناکام ماند. نکته مهم درباره این کودتا، دست عیان سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس در سازماندهی کودتاچیان بود.
- اعمال محدودیت علیه شهروندان ایرانی: اتخاذ رویکردهای خصمانه در زمینه مهاجرانی و رفت‌وآمد شهروندان ایرانی به آمریکا اگرچه در دوره ترامپ به‌صورت برجسته‌تری مطرح شد، اما در واقع کارتر پایه‌گذار این موضوع بود.
- ۱۸ فروردین‌ماه ۱۳۵۹: کارتر ضمن قطع همه مناسبات با ایران، ویزاهای ایرانیان برای ورود به آمریکا، حتی کارت‌های سبز ایرانیانی را که در خارج از آمریکا بودند، لغو کرد و دستور داد تا اطلاع ثانوی به ایرانیان ویزای ورود به آمریکا داده نشود؛ دستوری حدود یک سال به قوت خود باقی بود.
