مسعود پزشکیان در حالی به‌منظور شرکت در هفتادونهمین نشست مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد در راس هیأتی بلندپایه، شامل تعدادی از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور و همچنین برخی نمایندگان مجلس، به نیویورک سفر کرد که علاوه‌بر سخنرانی در این مجمع، برنامه‌های متنوعی را در دستورکار دارد که می‌تواند ضمن تشریح رویکردهای جمهوری‌اسلامی در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی، بسترساز آغاز دور تازه‌ای از «دیپلماسی فعال» در راستای دستیابی به اهداف ترسیمی باشد.
ازسوی دیگر، این سفر در شرایطی انجام می‌شود که تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی جاری، از بحران در غزه گرفته تا جنگ در اوکراین، حساسیت ویژه‌ای به رایزنی‌های سران کشورهای مختلف جهان در حاشیه مجمع‌عمومی بخشیده است و انتظار می‌رود بخش مهمی از برنامه‌های مسعود پزشکیان در نیویورک، به این موضوع‌ها اختصاص داشته باشد. این درحالی است که عباس عراقچی، وزیرامورخارجه که زودتر از رئیس‌جمهور عازم نیویورک شده، روزهای پرکاری را در مقر سازمان‌ملل پشت‌سر گذاشته‌است.
برنامه‌های ویژه رئیس‌جمهور در نیویورک
- حضور و سخنرانی در نشست سران میثاق آینده
- سخنرانی در هفتادونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل
- انجام دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای مختلف شرکت‌کننده در مجمع‌عمومی سازمان‌ملل
- دیدار با جمعی از ایرانیان مقیم آمریکا
- حضور در نشست گفت‌وگو با رهبران ادیان الهی
- حضور در نشستی با مدیران رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی
۸ پرونده روی میز
حضور رئیس‌جمهور و رایزنی‌ها و برنامه‌های وی در نیویورک از جنبه‌های مختلف دارای اهمیتی راهبردی است که دربرگیرنده محورهای احتمالی مهمی خواهد بود که در ادامه به بررسی بخشی از آنها می‌پردازیم.
جنگ در غزه
در شرایطی که جنایات رژیم‌صهیونیستی در غزه و لبنان طی روزهای اخیر به‌صورت مستمر ادامه داشته و این رژیم در حال ثبت رکوردهای تازه‌ای در جنایت و کشتار است، حضور پزشکیان در مجمع‌عمومی سازمان‌ملل فرصت مناسبی برای تبیین دیدگاه‌ها و رویکردهای حق‌طلبانه جمهوری‌اسلامی در قبال جنگ غزه است. ازسوی دیگر، کارشناسان معتقدند رایزنی‌های دوجانبه در حاشیه این مجمع، به‌ویژه با سران کشورهای اسلامی، می‌تواند راهگشای تصمیم‌گیری‌های تازه به‌منظور پایان دادن به نسل‌کشی در غزه و مهار جنایت‌های رژیم‌صهیونیستی باشد.
بحران اوکراین
آمریکا و تروئیکای اروپایی طی هفته‌های اخیر با طرح ادعاهای دروغین ارسال موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ایرانی به روسیه به‌منظور استفاده در جنگ اوکراین، پرده تازه‌ای از فضاسازی‌های ضدایرانی را روی‌صحنه برده‌اند. این در حالی است که مقام‌های سیاسی و نظامی ایران و روسیه بارها چنین ادعاهایی را تکذیب کرده‌اند. در چنین شرایطی رایزنی‌های دوجانبه رئیس‌جمهور در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان‌ملل، به‌ویژه با سران دولت‌های اروپایی، احتمالا دربرگیرنده مباحث مهمی پیرامون موضع ثابت جمهوری‌اسلامی در قبال جنگ در اوکراین خواهد بود.
مذاکرات با طرف‌های اروپایی
اگرچه تحولات جاری منطقه‌ای و بین‌المللی چشم‌انداز مبهمی پیش‌روی مذاکرات برای رفع تحریم‌های ظالمانه غربی ترسیم کرده‌است، اما انجام رایزنی‌هایی در این زمینه چندان دور از انتظار نیست. براین اساس هم بود که در روزهای اخیر وزیر امورخارجه در گفت‌وگو با رسانه‌ها با تأکید بر اینکه برجام هنوز چارچوب مناسبی برای حرکت در مسیر دستیابی به یک توافق جدید است، از عدم‌آمادگی طرف آمریکایی به‌منظور پیشبرد مذاکرات برجامی خبر داد. عراقچی درعین‌حال تصریح کرده‌است که «مذاکرات را با طرف‌های اروپایی آغاز خواهیم کرد و منتظر آمریکا نمی‌مانیم». بنابراین انجام رایزنی‌های برجامی در چارچوب سفر نیویورک محتمل است.
پیشبرد سیاست همسایگی و دیپلماسی منطقه‌ای
دیدارهای دوجانبه، بخش مهمی از برنامه‌های رئیس‌جمهور را در سفر به نیویورک تشکیل می‌دهد. با توجه به اینکه به سیاق گذشته پیش‌بینی می‌شود بخش مهمی از این دیدارها با دولت‌های همسایه باشد، انتظار می‌رود رایزنی به‌منظور توسعه مناسبات همه‌جانبه، آن‌هم در چارچوب سیاست‌همسایگی، بخش ویژه‌ای از برنامه‌های پزشکیان را به‌خود اختصاص دهد. براین‌اساس پیشبرد سیاست‌همسایگی با تمرکز ویژه بر افزایش سطح همکاری‌های اقتصادی، از مهم‌ترین محورهای رایزنی‌های رئیس‌جمهور در نیویورک خواهد بود.
همگرایی برای مقابله با یکجانبه‌گرایی غربی
طی سال‌های اخیر جمهوری‌اسلامی به یکی از اصلی‌ترین بازیگران بین‌المللی در عرصه مقابله با رویکردهای یکجانبه‌گرایان غربی تبدیل شده‌است. گسترش همکاری‌ها با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس نیز در این چارچوب قابل تفسیر است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود تأکید بر همگرایی بین‌المللی باهدف مقابله مؤثر با رویکردهای ظالمانه دولت‌های غربی، از محورهای مهم رایزنی‌های رئیس‌جمهور در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان‌ملل باشد.
توسعه همکاری‌های اقتصادی
همانگونه که پزشکیان پیش از سفر به نیویورک تأکید کرد، توسعه همکاری‌های اقتصادی در عرصه‌های مختلف، یکی از اصلی‌ترین محورهای رایزنی رئیس‌جمهور با سران کشورها خواهد بود. با توجه به اینکه چاره‌اندیشی برای مقابله با تحریم‌های غربی از مهم‌ترین رویکردهای دولت چهاردهم به‌حساب می‌آید، مجمع عمومی سازمان‌ملل فرصت مناسبی برای رایزنی‌های اقتصادی به‌منظور توسعه همکاری‌ها در بخش‌های مختلف خواهد بود.
خنثی‌سازی برنامه ایران‌هراسان
دولت‌ها و رسانه‌های غربی طی سال‌های اخیر، رویکرد «ایران‌هراسی» را با حساسیت ویژه‌ای پیگیری کرده‌اند و با تمرکز بر دخالت در امور داخلی ایران، کوشیده‌اند با استفاده ابزاری از کلیدواژه «حقوق‌بشر»، تصویر نامناسبی از ایران ارائه دهند. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد دیدار رئیس‌جمهور با ایرانیان مقیم آمریکا و همچنین حضور در نشست با مدیران رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی، نقشی اساسی در خنثی‌سازی رویکردهای ایران‌هراسانه دولت‌های غربی خواهد داشت.
ریل‌گذاری تازه در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی ؟
بهبود مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی یکی از اصلی‌ترین رویکردهای دولت‌چهاردهم به‌حساب می‌آید که از آغاز رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری تاکنون، بارها مورد تأکید پزشکیان قرار داشته‌است. براین اساس، کارشناسان معتقدند رایزنی‌های دوجانبه در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان‌ملل، از یک‌سو می‌تواند رقم‌زننده فصل تازه‌ای در مناسبات ایرانی – عربی باشد و ازسوی دیگر شاید راه تازه‌ای به‌سوی بهبود مناسبات با اتحادیه اروپا بگشاید.
روزهای پرکار عراقچی در نیویورک
عباس عراقچی، وزیر امورخارجه که پیش از رئیس‌جمهور عازم نیویورک شده، طی روزهای اخیر رایزنی‌های متنوعی را در دستورکار داشته‌است که در مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:
دیدارهای دوجانبه
- دیدار با عبدالله علی الیحیا، وزیر امور خارجه کویت
- رایزنی با برنو رودریگز پاریلا، وزیر امور خارجه کوبا
- گفت‌وگو با گیر پدرسون، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه
- دیدار با سیگرید کاگ، هماهنگ‌کننده سازمان ملل در امور بازسازی و مسائل انسان‌دوستانه غزه
- رایزنی با جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس
- گفت‌وگو با عبداللطیف بن‌راشد الزیانی، وزیر امورخارجه بحرین
- دیدار با میریانا اسپولیاریک، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ
محورهای رایزنی
- ضرورت مقابله با سیاست‌های جنگ طلبانه رژیم‌صهیونیستی در غرب‌آسیا
- بحث و بررسی درباره تحولات منطقه‌ای
- رایزنی درباره تحولات بین‌المللی
- گفت‌وگو درباره توسعه مناسبات دوجانبه
- تأکید بر شکست سیاست‌های شرورانه صهیونیست‌ها
- ضرورت مقابله جامعه جهانی با وضعیت انسانی اسفبار در غزه
- انتقاد از سیاست‌های دوگانه کشورهای غربی
