صرفنظر از نظام آموزشی در دوران پیش از انقلاب، بعد از انقلاب سیستم سه دوره ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان یا ۵_۳_۴ در مدارس اجرا شد؛ بعدها در سال ۷۰، سیستم ترمی_واحدی به صورت ۵_۳_۳_۱ اجرا شد و سال آخر به صورت پیش دانشگاهی از دبیرستان جدا شد. از سال ۸۰ این نظام آموزشی به سالی_واحدی تغییر پیدا کرده و ۶_۳_۳ شد، به این معنا که ابتدایی تا ششم بود و سپس راهنمایی و متوسطه هرکدام در سه سال اجرا میشدند.
سال ۸۸ در آخرین تغییرات نظام آموزشی این سیستم به دو شش سال تغییر شکل پیدا کرد و سپس در سال ۸۹ هر کدام از این شش سال به دو دوره اول و دوم تقسیم شده و در واقع ۳_۳_۳_۳ پیاده شد و تا به حال ادامه داشته است.
سند تحول آموزشی در نظام آموزش و پرورش ایران تنها به این تغییر بسنده نکرد. سیستم ارزشیابی و نمره گزاری در بعضی دوره ها از کمی و عددی به کیفی تغییر یافت تا مثلا رقابت و اضطراب و ... را از بین ببرد. ولی شتابزدگی و فرایند آزمون_خطا این وسط تنها از دانش آموزان موشهای آزمایشگاهی را ساخته است که تا می آیند به روند جدید عادت کنند ، تغییر و تحول جدیدی را در برابر خود میبینند؛ و این روند متاسفانه به جای بهبود وضعیت آموزشی، باعث افول و نزول کیفیت آموزشی شده است.
اینکه نام امتحانات، ثلث اول و دوم و سوم باشد، یا ترم اول و دوم ، یا میان نوبت اول و دوم را مابین آنها بگنجانیم، اینکه اسم دوره، ابتدایی باشد یا راهنمایی یا متوسطه دوره اول و دوم ، یا اینکه ششم و دهم و دوازدهم چه فرقی به حال دانش آموزان میکند؟! جز هزینه اضافی برای سردر مدارس و سربرگ کاغذهای اداری و امتحانی چه تاثیری دارد؟! تاثیر دادن معدل در کنکور ، تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور، تعطیلی پنجشنبه ها، حذف دروس عمومی از کنکور، اجرای دو کنکور در سال تحصیلی ، نهایی شدن امتحانات دوره دوم متوسطه، همه و همه بحرانهایی را به معلمان و دانش آموزان تحمیل کرده که به طور مثال میتوان در میانگین نمرات دانش آموزان امتحانات نهایی امسال نتیجه مفتضحانه آن را دید!!
علوم تجربی میانگین نمرات دانش آموزان پایه دهم: ۱۲.۶۴، یازدهم: ۱۱.۵۲ ، دوازدهم: ۱۲
رشته ریاضی و فیزیک، نمرات دانش آموزان پایه دهم: ۱۲.۶۹، یازدهم: ۱۱.۲۶، دوازدهم: ۱۱.۸۲
رشته ادبیات و علوم انسانی، نمرات دانش آموزان پایه دهم: ۹.۴۴، یازدهم: ۹.۰۷، دوازدهم: ۹.۱۳
البته سیاه نمایی نکنیم ،افزایش مجموع نمرات دانش آموزان مدارس دولتی به نسبت مدارس غیر دولتی به علت تاثیر سابقه تحصیلی در کنکور، دستیابی داوطلبان مناطق محروم به رتبه های کنکور، کسب رتبه های بسیار خوب دانش پژوهان کشورمان در المپیادهای جهانی علمی خصوصا امسال از خبرهای خوب و امیدبخشی است که در این زمینه وجود دارد.
اما به نظر میرسد آنچه که بیشتر از همه در سند تحول آموزش لازم به نظر میرسد، تغییر در کیفیت محتوای کتابهای درسی و گنجاندن مهارتهای لازم زندگی در آنان است تا دانش آموزان بتوانند رویکرد تفکر انتقادی، مهارتهای حل مساله، مهارتهای ارتباطی، عزت نفس و خلاقیت را در خود تقویت کنند.
آمار عجیب پردیسهای پولی دانشگاههای دولتی، زنگ خطری است که مبادا کیفیت آموزش با پول معاوضه شود و مبادا که توزیع ناعادلانه آموزش در مدارس دولتی و غیردولتی و استفاده از کلاسها و کتابهای کنکوری باعث از بین رفتن فرصتهای دانش آموزان با استعدادی شود که توان مالی هزینه کردن در این حوزه را ندارند؛ و از طرفی این افت کیفیت در آموزش، آینده شغلی کشور را هم به خطر اندازد.
امید میرود که در آینده نزدیک بحرانها و چالشهای پیش روی نظام آموزش و پرورش به سمت بهبود کیفیت پیش رفته و آینده ای روشن تر را برای جامعه خود رقم زنیم ان شاءالله.
