حضور اتباع خارجی در شهر تهران یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز در مدیریت شهری است. این اتباع که عمدتاً از کشورهای همسایه به ویژه افغانستان به ایران مهاجرت کرده‌اند، به دلایل مختلفی از جمله جنگ، فقر و ناامنی کشور خود، تهران را به عنوان محل زندگی و کار انتخاب کرده‌اند. افزایش تعداد این افراد در سال‌های اخیر، لزوم توجه به ساماندهی و مدیریت حضور آنها در شهر را بیش از پیش مهم کرده است.
یکی از دلایل اصلی ساماندهی اتباع خارجی در تهران، مسائل اجتماعی و فرهنگی است. حضور گسترده اتباع می‌تواند به بروز مشکلات فرهنگی و اجتماعی منجر شود؛ از جمله عدم آشنایی برخی از این افراد با قوانین و فرهنگ محلی. به همین دلیل، ساماندهی و آموزش این افراد به منظور آشنایی با فرهنگ و قوانین کشور ضروری است تا از بروز مشکلات اجتماعی و اختلافات فرهنگی جلوگیری شود.
مسئله دیگر، فشار بر زیرساخت‌های شهری است. افزایش جمعیت اتباع خارجی بدون برنامه‌ریزی مناسب، فشار مضاعفی بر خدمات شهری از جمله مسکن، حمل‌ونقل، بهداشت و آموزش وارد می‌کند و معمولا بسیاری از اتباع در مناطق محروم و با زیرساخت‌های ضعیف ساکن می‌شوند که این مسئله مشکلاتی همچون حاشیه‌نشینی و رشد مناطق غیررسمی را تشدید می‌کند. بنابراین ساماندهی حضور این افراد می‌تواند به توزیع عادلانه‌تر امکانات و کاهش مشکلات شهری کمک کند.
همچنین، وجود این اتباع به عنوان نیروی کار ارزان در برخی مشاغل غیررسمی تهران مطرح است. در حالی‌که این موضوع می‌تواند فرصت‌های اقتصادی برای اتباع فراهم کند که بدون ساماندهی و نظارت کافی، می‌تواند به بروز مسائل اقتصادی همچون بی‌عدالتی در دستمزدها و اشتغال غیرقانونی منجر شود. بنابراین، ایجاد سازوکارهایی برای قانونی‌سازی اشتغال اتباع و تضمین حقوق آنها اهمیت دارد.
در همین راستا مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگاران، با اشاره به ارسال دو نامه در خصوص حضور گسترده اتباع در سطح شهر تهران می‌گوید: این دو نامه به وزیر کشور سابق آقای وحیدی ارسال شد و نسبت به موضوع حضور گسترده اتباع در تهران و لزوم ساماندهی و طی فرآیند قانونی برای حضور آنها تأکید شده بود.
وی درباره پاسخ وزیر کشور سابق به ارسال این دو نامه می‌افزاید: پاسخ همین برنامه‌ای است که وزیر کشور اعلام کرد که حتما همه باید مجوز داشته باشند و قاعدتاً موثر بوده که این اقدامات آغاز شده است، به طوریکه نامه‌ها جمع شدند و به یک برنامه رسیده و تاثیرگذار بوده است. دقیقا نمی‌توان گفت چه میزان تأثیر داشته؛ اما قطعا موثر بوده است.
رئیس شورای شهر تهران تأکید کرد: قطعا باز هم از سوی شورای اسلامی شهر تهران موضوع اتباع با هدف شکل گیری یک کنترل موثر و نظم بخش و ساماندهی این حوزه پیگیری خواهد شد.
ناصر امانی عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در دویست و پنجاه و هشتمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران در قالب تذکری در خصوص معضلات و مشکلات محله اتابک و حضور گسترده اتباع بیگانه در این محله انتقاد کرده و گفته بود: حضور گسترده اتباع بیگانه یکی از مشکلات محلات تهران از جمله محله اتابک است.
وی عنوان کرده بود رئیس شورای شهر تهران دو مرتبه مکاتبه با وزیر کشور داشته و در مورد حضور اتباع در محلات توضیح دادند و این موضوع را به وزیر کشور منعکس کردند و نکته جالب این است که تعدادی از زنان اتباع گالون‌های ۲۰ لیتری بنزین دارند و سرچهارراه به موتوری‌ها بنزین می‌فروشند و این مسئله جای تعجب است.
در نهایت، ساماندهی حضور اتباع خارجی در تهران نیازمند همکاری و هماهنگی میان نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی است. ایجاد یک برنامه جامع که شامل شناسایی، آموزش، اشتغال و اسکان مناسب این افراد باشد، می‌تواند به حل بسیاری از مشکلات کمک کند. این برنامه باید به نحوی طراحی شود که هم حقوق اتباع حفظ شود و هم از بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و اقتصادی در شهر جلوگیری شود.
