وزارت آموزش و پرورش یکی از بزرگترین وزارتخانه‌های کشور است. آموزش و پرورش با 16 میلیون دانش‌آموز و خانواده‌های آنها به‌عنوان مخاطبان مستقیم در ارتباط است و جمعیتی بیش از 30 میلیون نفر با این وزارتخانه مرتبط هستند.
انتخاب وزیر آموزش و پرورش با توجه به مخاطبان وسیع این وزارتخانه و نقش کلیدی آن در تربیت نسل آینده کشور همواره از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.
از نظر مردم و فعالان حوزه آموزش و پرورش در انتخاب وزیر برای این وزارتخانه، مهم‌ترین بحث، میزان شناخت وزیر آموزش و پرورش از شرایط و مشکلات موجود، ارائه برنامه‌ای واضح، زمان‌بندی‌شده و قابل ارزیابی برای بهبود وضعیت و ارائه مستنداتی در خصوص تبحر و توان برای اجرای آن است.
با توجه به تغییر دولت سیزدهم و استقرار دولت چهاردهم، گمانه‌زنی‌هایی درباره انتخاب وزیر جدید آموزش و پرورش مطرح است، در این مطلب به گزینه‌هایی که تا امروز برای این وزارتخانه کلیدی مطرح شده است، مروری داریم.
سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش در دولت دوم حسن روحانی است؛ او متولد سال 1342 است. بطحایی دارای مدرک کارشناسی برنامه‌ریزی آموزشی و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی با گرایش مدیریت مالی است.
در دوران وزارت بطحایی طرح‌های جدیدی در وزارت آموزش و پرورش اجرا شد، عمده طرح‌های تحولی او در حوزه توجه به دانش‌آموزان و حفظ سلامت روان آنها بود.
حذف مشق شب، حذف آزمون ورودی مدارس سمپاد در پایه هفتم و باقی ماندن آن فقط در پایه دهم، اجرای طرح بوم در مدارس با هدف کاستن از زمان آموزش و آزاد شدن زمان برای انجام فعالیت‌های تربیتی و مهارتی از جمله طرح‌های اجراشده در زمان وزارت سید محمد بطحایی است.
سید جواد حسینی؛ سرپرست وزارت آموزش و پرورش در دولت دوم حسن روحانی از 19 خرداد 1398 تا 12 شهریور 1398 بود. او مدتی را نیز به‌عنوان رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی فعالیت می‌کرد.
حسینی متولد سال 1346 و دارای مدرک دکترای تخصصی جامعه‌شناسی از دانشگاه ملی علوم روسیه است.
محمود امانی طهرانی، دبیرکل فعلی شورای‌عالی آموزش و پرورش است، او مدتی هم به‌عنوان مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری آموزش و پرورش فعالیت داشت.
او درباره مسائل جاری و فوری نظام آموزش و پرورش معتقد است: کمبود معلم جزو نیازهای اولیه آموزش و پرورش است و هم‌اکنون استان‌هایی هستند که با چند هزار کمبود نیرو برای اول مهر منتظر هستند.
موضوع‌های فوریت‌دار دیگر مشکلات موجود درمسائل جاری آموزش و پرورش مانند نظام‌های سنجش، برنامه درسی، معلم، الگوی مشارکت مدارس و… است.
مهدی نوید ادهم متولد 1334، دبیرکل شورای‌عالی آموزش و پرورش در سال‌های 1382 تا 1384 و 1387 تا 1400 بود. او مدیر طرح تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (طرح توسعه راهبری آموزش و پرورش ایران در افق 1404 است).
رضامراد صحرایی؛ وزیر فعلی آموزش و پرورش که از خرداد سال 1402 در این سمت حضور دارد. صحرایی پیش از این به‌عنوان رئیس دانشگاه فرهنگیان فعالیت می‌کرد.
کارنامه فعالیت یک سال و دو ماهه او در وزارت آموزش و پرورش با نقاط قوت و ضعف‌هایی همراه است و یکی از مسائل بارز دوره مسئولیت وی، نبود برنامه‌ای خاص برای اجرا و پیگیری است.
به‌ادغان برخی کارشناسان انتخاب صحرایی یعنی ادامه مسیر فعلی در آموزش و پرورش و به‌نظر می‌رسد تغییری را در رویکرد آموزش و پرورش شاهد نباشیم؛ دوران وزارت صحرایی تا امروز برنامه‌هایی را به‌نفع دانش‌آموزان و در جهت سلامت روان آنها، مهارت‌آموزی و ارائه آموزش‌های نافع در مدارس به‌همراه نداشته است و حتی به‌اذعان برخی کارشناسان آموزشی برخی برنامه‌های اجراشده مانند امتحانات نهایی سه‌ساله در دوره متوسطه دوم، افزایش سطح دشواری سؤالات امتحانات در پایه نهم و متوسطه دوم منجر به سرگردانی و تحمیل استرس بسیار به دانش‌آموزان و خانواده‌ها شده است.
نقاط ضعف و قوت صحرایی
حاشیه‌های برگزاری امتحانات نهایی در سه سال دوره متوسطه دوم، ضعف بسیار در حوزه فناوری آموزش و پرورش و اختلال در پنجره واحد خدمات الکترونیک وزارت آموزش و پرورش و ایجاد مشکلات بسیار برای مردم با تأخیر در اعلام نتایج آزمون ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی و مشکلات پیش‌آمده برای دریافت کارت امتحانات نهایی، کلاس‌های درس بدون معلم با گذشت چند ماه از آغاز سال تحصیلی گذشته، مشکلات مرتبط با رتبه‌بندی معلمان و ضعف‌های مشهود در نظارت بر مدارس که ماحصل آن را در مشکلات مختلف مردم در ماجرای ثبت‌نام در تابستان 1403 مشاهده کردیم، از جمله نقاط ضعف کارنامه صحرایی است.
اما عملکرد او در این مدت با نقاط قوتی هم همراه بود از جمله تلاش برای استخدام معلمان و جبران کمبود معلم؛ به‌گفته صحرایی؛ در دولت سیزدهم بیش از 200 هزار ردیف استخدامی به وزارت آموزش‌وپرورش اختصاص یافت و یک‌پنجم معلمان کشور در دو سال اخیر جذب شدند.
محمد باقر نوبخت متولد سال 1329، او دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه پیزلی اسکاتلند است. نوبخت برای چهار دوره متوالی در ادوار سوم، چهارم، پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نماینده رشت در مجلس حضور داشت، پیش از دولت یازدهم به‌عنوان معاون پژوهش‌های اقتصادیِ مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت می‌کرد و پس از آن، رئیس سازمان برنامه و بودجه بود.
محسن حاجی‌میرزایی متولد 1338 است او سال 1398 و در دولت دوم حسن روحانی به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شد.
دوران حدود دوساله سکانداری حاجی‌میرزایی در وزارت آموزش و پرورش با توجه به نگاه مدیریتی، ثبات و آرامش نسبی را در این وزارتخانه رقم زد.
حاجی‌میرزایی در دولت مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور منصوب شد.
