پنج دور مناظرات انتخاباتی برگزار شد. نامزد‌ها نظرات و دیدگاه‌های خود را در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بیان کردند. حالا پس فردا مردم پای صندوق‌های رأی حاضر خواهند شد تا نام فرد مدنظر خود را در صندوق بیندازند. برخی تصمیم گرفته‌اند و برخی هم در یکی دو روز آینده تصمیم می‌گیرند تا در نهایت سکاندار جدید نهاد ریاست جمهوری را انتخاب کنند.
دیروز با پخش آخرین قسمت، مناظرات انتخاباتی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسید. همزمان با اتمام مناظرات تلویزیونی نامزد‌های انتخاباتی، گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، سیاسی و نظرسنجی‌ها رونق گرفت. در واقع هر کسی و هر ستادی از ظن خود یار نظرسنجی‌های انتخاباتی شده است. نظرسنجی‌های انتخاباتی سه نامزد پیشتاز را نزدیک به هم نشان می‌دهد. محمد باقر قالیباف، سعید جلیلی و مسعود پزشکیان در نظرسنجی‌ها نزدیک به هم هستند و این نزدیکی باعث شده که مباحث مختلفی از قبیل اجماع، نحوه کنشگری آرای خاموش و مسائل دیگری از این دست در فضای رقابت‌های انتخاباتی برجسته شود. برهمین اساس برخی معتقدند که انتشار نظرسنجی‌های خاص با هدف اثرگذاری بر ذهنیت جامعه انجام می‌شود و قابل اعتماد نیستند.
در این میان، مسئله اجماع میان نامزد‌های همسو هم وضعیت پیچیده‌ای پیدا کرده است. برخی معتقدند که اگر اجماع صورت گیرد در مرحله اول پیروز انتخابات مشخص می‌شود، اما این احتمال هم وجود دارد که در این صورت آرای خفته بیدار شده و در سبد نامزد رقیب قرار گیرد. به هرحال، فرصت تبلیغات انتخاباتی ساعت ۲۴ امروز به پایان می‌رسد؛ بنابراین مسئله حفظ آرامش و تلاش همه برای برگزاری یک انتخابات باشکوه و با مشارکت بالا باید در دستور کار همه قرار گیرد.
مناظره چهارم یخ مناظرات را آب کرد
دوشنبه شب چهارمین مناظره با موضوع سیاسی و سیاست خارجی برگزار شد. در این مناظره یخ مناظرات قبلی تا حد زیادی آب شد و بحث‌ها چالشی شد. اما آن توصیه‌ای که رهبر انقلاب مبنی بر «نزدن حرفهای دشمن شاد کن» گفته بودند چندان رعایت نشد. برخی از نامزد‌ها درباره تحولات سیاست خارجی و روابط ایران با همسایگان خود به گونه‌ای صحبت کردند که بیشتر به جای تأمین منافع ملی خوراک تبلیغاتی به دست این کشور‌ها دادند. مناظره پنجم هم با موضوع اقتصادی ظهر دیروز برگزار شد که به نسبت مناظره چهارم کمتر چالشی بود و در این مناظره نامزد‌ها بیشتر وعده‌های خود به اقشار مختلف مردم را مطرح کردند که معلوم نیست این وعده‌ها به چه میزان قابلیت اجرایی دارند.
مهم‌ترین نکات مناظره چهارم و پنچم
قالیباف در مناظره چهارم وعده داد توافقی را که انتفاع ملی داشته باشد به صورت گام به گام دنبال خواهد کرد: «شهید سلیمانی براین باور بود که فرصت‌ها در دل تهدیدات است، اولویت بنده در دولت چهاردهم دیپلماسی است، ده‌ها پرونده باز یا نیمه باز داریم و ما به سمتی خواهیم رفت که پرونده باز نداشته باشیم. در سطح ملی نیازمند اجماع و وحدت هستیم که در داخل و خارج ضروری است، مذاکره را دنبال می‌کنیم؛ همان‌طور که شهید رئیسی دنبال کرد، هر توافقی که انتفاع ملی داشته باشد به صورت گام به گام دنبال خواهیم کرد».
پزشکیان هم به مسئله تحریم و ضرورت رفع آن اشاره کرد و گفت: «اگر می‌خواهیم مشکل اقتصادی حل شود باید تحریم‌ها و FATF را حل کنیم.».
قاضی‌زاده هاشمی هم در مناظره چهارم با بیان اینکه شهید رئیسی سایه جنگ را از کشور دور کرد، بیان داشت: «این روز‌ها وقتی خدمت مردم می‌رسیم، مردم انتقاد می‌کنند که چرا واضح صحبت نمی‌کنید، از سوی دیگر، چرا به اظهارنظر مشاوران و همراهان کاندیدا‌ها در دیگر برنامه‌ها پرداخته نمی‌شود. حامیان آقای پزشکیان تعادلی در سیاست خارجی و مناسبات بین‌المللی ندارند و تک چشمی به دنیا نگاه می‌کنند. شهید رئیسی با وعده صادق و دلاوری رزمندگان دشمن صهیونیست را شکست داد و سایه جنگ را از کشور دور کرد».
حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی هم به اهمیت تقویت قدرت داخلی پرداخت و اینکه «اگر در حوزه داخلی قوی باشیم در حوزه خارجی نیز قدرتمند خواهیم بود. سیاست خارجی در امتداد سیاست داخلی است، اگر در حوزه داخلی قوی باشیم در حوزه خارجی نیز قدرتمند خواهیم بود».
جلیلی هم به ظرفیت‌های سفارتخانه‌های ایران پرداخت و این سفارتخانه‌ها را سکوی صادراتی کشورمان دانست: «وقتی صحبت از فرصت‌ها می‌کنیم یکی از بخش‌های عمده این فرصت‌ها در سیاست خارجی است، اولین ایراد این است که فقط به دو، سه کشوری توجه کنیم که تهدید تولید می‌کنند».
علیرضا زاکانی نیز در این مناظره اعلام کرد که با مدل‌های قدیمی نمی‌توان در جهان کنونی جایابی کرد: مبانی سیاست خارجی را مبتنی بر سه مبنای مکتب امام راحل، رهنمود‌های رهبر انقلاب و تکیه برمردم می‌داند و تدوین کرده است.
وعده نامزد‌ها روی میز مناظره پنجم
موضوع مناظره پنجم مسائل اقتصادی بود؛ بنابراین می‌توان از این مناظره به عنوان مناظره اعلام وعده‌های رنگارنگ انتخاباتی نام برد. قاضی زاده هاشمی در بخشی از سخنان خود در خصوص مسئله فیلترینگ صحبت کرد: «توسعه اینترنت با کیفیت، امن و پر سرعت و با تغییر مبنای فیلترینگ در برنامه ما قرار خواهد گرفت. مردم ایران، امروز با بازار فیلترشکن فروشی چیزی به نام فیلترینگ دیگر وجود ندارد. ظاهراً مسئله بر سر هزاران میلیارد تومان درآمد مافیای فیلترشکن فروش بود که آن هم حل شد».
زاکانی هم از ارائه بسته مسکن، سلامت و تأمین امنیت غذایی در دولت احتمالی خود خبر داد. او در توضیح این بسته‌ها بیان داشت: «این بسته‌ها از روز اول قابلیت اجرا دارد و مشکل مردم را حل می‌کند. برنامه بعدی در حوزه تأمین مسکن و اجاره‌داری است. من این را در شهرداری تجربه کرده‌ام. بار مردم را می‌توان بر عهده خود مردم گذاشت. اگر شما مشوقی در بافت فرسوده به مردم بدهید مردم به سرعت خودشان می‌سازند اگر این مشوق را به شکلی بدهید که حتی برای اجاره‌داری حرفهای مردم بسازند امکان گسترده‌ای برای اجاره‌داری و کسانی که می‌خواهند اجاره کنند فراهم خواهد شد.»
جلیلی هم در کنایه به مخالفان خود، تعارف و نمایش را مواردی دانست که با آن نمی‌توان کشور را اداره کرد. نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: «برخی اشکالات مدیریتی وجود دارد. برخی مسائل در فرهنگ اداری سیاسی ما وجود دارد و برخی مناسبات غلط شکل گرفته است که این آسیب‌ها باید برطرف شود. باید بین کار واقعی و نمایشی تمایز داده شود. با تعارف و نمایش کشور اداره نمی‌شود. با ضعف مدیریت نمی‌توان از فرصت‌ها استفاده کرد. بسیاری از استان‌های ما که برخی شاخص‌های خوبی ندارند، فرصت‌های زیادی دارند؛ بنابراین باید قوی‌ترین مدیران به کار گرفته شوند تا کار‌هایی را که در گذشته انجام نشده است انجام دهند».
پورمحمدی هم وعده داد که بورس را شفاف می‌کند: «نموداری از نظرخواهی مردم ارائه شد که اعلام کردند که ۵/۷۳ درصد مردم مشکلات اقتصادی دارند و این نشان از دغدغه اصلی جامعه نسبت به مسائل اقتصادی است. بازار سرمایه و بورس شاخص رشد اقتصادی و دماسنج هر اقتصاد است؛ در انتهای دولت دوازدهم بورس رشد پیدا کرد، اما متأسفانه فروریخت و افراد متضرر شدند؛ در دولت سیزدهم هم بورس کامل قفل شد».
قالیباف هم با اشاره به دعوا‌های سیاسی موجود کشور گفت: «قالیباف برای همه مردم شناخته شده است و من اهل تنش، دعوا و ستیز نیستم. اما همه عمر و جوانی خود را برای زندگی و دین مردمم جنگیدم. ولی این دعوا‌ها و بحث‌ها با آن جنگیدن‌ها متفاوت است. دعوا‌ها و تنش‌های سیاسی هیچ فایده‌ای ندارد. این دعوا‌ها مشکل مسکن، تورم، مشکل بیکاری، تحریم، گرانی خودرو و مشکل امنیت را حل نخواهد کرد. این دعوا‌ها نه صدای روستایی مظلوم در دور دست را سبب می‌شود بشنویم و نه مشکل کشاورزی را حل خواهد کرد که با زحمت تولید می‌کند ولی از فروش نهایی فقط ۳۰ درصد از درآمد آن محصول نصیب وی می‌شود و نمی‌تواند زندگی خود را اداره کند».
پزشکیان هم که در مناظره آخر، نفر آخر بود دوباره از اجرای درست قوانین گفت و تأکید کرد: «جلوی فساد را چگونه می‌شود گرفت. در زمان نایب رئیسی مجلس دنبال این مسئله بودم که قانون بنویسیم دیدم قانون وجود دارد، ما قانون را اجرا نمی‌کنیم. مشکل ما این است حرف درست بزنیم، حرف درست را آدم‌های درست می‌توانند اجرا کنند و بعد در این درستی ارتباطاتی باشد که باهم دعوا نکنیم. حرف درست نوشته شده، قانون است اجرا نمی‌کنیم».
اکنون زمان تصمیم مردم است
مناظرات امسال یک روند طبیعی صعودی را طی کرد. یعنی هرچه که جلو آمدیم بهتر شد، اما معلوم نیست در گرم کردن تنور انتخابات، مناظرات این دوره موفق بودند و اینکه نامزد‌ها به چه میزان موفق بودند همه ایده‌های قابل اجرای خود را در این مناظرات بیان کنند. حالا زمان، زمان تصمیم گرفتن مردم است. همه منتظر نتیجه تصمیم مردم هستند.
