شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم درحالی به تشریح برنامه‌های خود در حوزه‌های مختلف پرداخته‌اند که تاکنون اظهارنظری درباره برنامه‌های خود برای مقابله، پیشگیری و آمادگی در برابر حوادث طبیعی آن هم در کشوری که احتمال وقوع اکثر حوادث طبیعی نظیر زلزله، سیل، توفان و ... در آن وجود دارد، ارائه نکرده‌اند. سه متخصص حوزه بحران از نامزد‌ها خواسته‌اند که به این موضوع مهم در برنامه‌هایشان برای اداره کشور توجه کنند.
با نزدیک شدن به ایام چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری، بازار سوال از نامزد‌های انتخابات داغ است و نامزد‌ها نیز هر کدام به صورت جداگانه درحال ارائه برنامه‌های مهم خود در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... هستند. در این میان هر شش نامزد ریاست جمهوری، سعی دارند با به تصویرسازی یک کشور بدون مشکل و دادن وعده‌های مختلف، اعتماد مردم را جلب کرده و آرای مورد نیاز خود را کسب کنند، اما نکته جالب اینجاست که تاکنون هیچ یک از آنهایی که برای دست گرفتن ریاست یک کشور حادثه‌خیز نامزد شده‌اند؛ درباره برنامه‌های خود با محوریت «مدیریت بحران» و حوادث طبیعی سخن نگفته‌اند. در حالی که در هر دولتی، تاکنون چند بحران مانند سیل و زلزله رخ داده که میزان خسارات ناشی از آن درصدقابل توجهی از بودجه کشور را به خود اختصاص داده است.
نامزد‌های انتخابات به موضوع بحران توجه ویژه داشته باشند
رضا کرمی محمدی، متخصص حوزه بحران و مهندسی زلزله با اشاره به وعده‌های مطرح شده از سوی نامزد‌های چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری گفت: از آنجایی که در کشور ما حوادث طبیعی و غیرطبیعی بسیاری رخ می‌دهد؛ مسئله مدیریت بحران از جمله مسائلی است که باید توسط هر نامزد انتخابات ریاست جمهوری به آن توجه شود و برنامه‌های هر نامزد برای این مسئله شرح داده شود، اما تاکنون چنین مسئله‌ای را در برنامه‌های این افراد مشاهده نکرده‌ایم.
وی با اشاره به مهم‌ترین مسئله در مدیریت بحران کشور افزود: من معتقدم مدیریت در مدیریت بحران‌ها نقش بسیار مهمی دارد. این مسئله مهم است که برای هر بحرانی مانند سیل و زلزله از کارشناسان همان حوزه به عنوان متخصص استفاده شود و هر اقدام و برنامه توسط متخصصان همان حوزه برنامه‌ریزی و اجرا شود.
این متخصص مهندسی زلزله و استاد دانشگاه اظهارکرد: باید به این مسئله توجه کرد که متخصصان هر حوزه باید در جای درست خود قرار گیرند تا بتوانند مفید واقع شوند و از انجام اقدامات بیهوده توسط افراد غیرکارشناس جلوگیری به عمل آید. ما کارشناسان بسیار خوبی در کشور داریم، اما درحال حاضر مشکل ما این است که از آنها یا استفاده نمی‌شود یا در جای درست قرار ندارند؛ بنابراین مراکز مدیریت بحران باید توسط مسئولان کاملا حرفه‌ای و متخصص رهبری و مدیریت شوند.
رئیس جمهور آینده قوانین مربوط به مدیریت بحران را به درستی اجرا کند
وی با اشاره قوانین مدیریت بحران کشور نیز گفت: در کشور ما قوانین به اندازه کافی وجود دارد و به نظر نمی‌رسد حداقل در حال حاضر به تغییری در قوانین نیاز باشد، اما مشکل اینجاست که همین قوانین موجود نیز به درستی اجرا نمی‌شوند و مشکل ما در اجرای قوانین است نه وضع و اصلاح آنها. اگر مدیری اهل کار کردن باشد با همین قوانین موجود می‌تواند امور را پیش ببرد و مشکل قانونی وجود نخواهد داشت.
کرمی محمدی ادامه داد: مسئله دیگری که مدیریت بحران در کشور ما با آن مواجه است؛ مسئله بودجه است. بیشتر مشکلات کشور ما در زمینه بحران‌ها، زیرساخت‌ها هستند. ایجاد این زیرساخت‌ها یا اصلاح آنها نیازمند بودجه کاملی است که در حال حاضر به آن اختصاص نیافته است.
کرمی محمدی گفت: همچنین باید به این مسئله توجه کرد که با یک بودجه مقطعی و گذرا نمی‌توان تمام مشکلات زیرساختی کشور را حل کرد، زیرا اساسا مسئله مدیریت بحران، امری طولانی مدت است و نمی‌توان یک شبه آن را به اجرا درآورد. بودجه جاری و معمول مدیریت بحران بسیار کم است و پاسخگوی نیاز‌ها نیست که امیدواریم رئیس جمهور بعدی در این زمینه اقدامات مناسبی را انجام دهد و به بودجه و اعتبارات مدیریت بحران توجه ویژه داشته باشد.
وی افزود: به عنوان مثال در بسیاری از استان‌ها عملا زیرساخت‌های جمع آوری آب در سیل‌ها وجود ندارد و اینگونه با وجود اینکه ما با بحران کم آبی نیز مواجه هستیم، اما این آب‌ها جمع آوری نمی‌شود بنابراین زیرساخت‌ها بسیار اهمیت دارند.
وی ادامه داد: مسئله دیگری که ما در کشور با آن روبه رو هستیم مسئله سنتی انجام شدن امور است. یعنی همه امور مدیریتی و اجرایی کشور هنوز به روش‌های بسیار قدیمی انجام می‌شود که در سایر کشور‌های دنیا منسوخ شده است که این مسئله باید از بین برود.
کرمی محمدی گفت:در حال حاضر شاهد هستیم که بودجه‌هایی مقطعی برای بحران در نظر گرفته شده است به این صورت که ما منتظر نشسته‌ایم تا سیل یا زلزله‌ای رخ دهد و بعد از آن بودجه، برای رفع مشکلات ایجاد شده استفاده می‌کنیم و تمام؛ یعنی دوباره بدون انجام هیچگونه اقدام پیشگیرانه یا اصولی‌تر، مسئله مدیریت بحران تا رخ دادن بحرانی دیگر، فراموش می‌شود. رئیس جمهور آینده کشورمان می‌تواند با انتخاب درست مسئولان و مدیران اجرایی در زمینه مدیریت بحران، برنامه‌های زیرساختی را با تخصیص بودجه مناسب و کافی را اجرا کند تا هنگامی که بحرانی رخ می‌دهد شرایط بسیار بهتر و قابل کنترل باشد و هر اتفاق کوچکی به بحران تبدیل نشود.
نامزد‌های انتخاباتی توجهی خاصی به مدیریت بحران داشته باشند
اسماعیل نجار، رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور نیز درباره وقوع حوادث مختلف در کشورمان گفت: کشور ما سرزمینی حادثه خیز است. تاکنون زلزله‌های مهیب، سیل‌های مخرب و حوادث گوناگون دیگری در کشور ما رخ داده است. به همین دلیل می‌طلبد که همه مسئولین کشور توجه خاصی به بحث مدیریت بحران داشته باشند. از آنجایی که رئیس جمهور، رئیس شورای عالی مدیریت بحران کشور است؛ همه نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری باید به این نیاز مهم توجه کافی را داشته باشند.
رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: متاسفانه عمده روسای جمهور سابق به جز شهید رئیسی، به تشکیل جلسات شورایعالی مدیریت بحران کشور توجهی نداشتند و به این امر مهم اهمیت نمی‌دادند و فقط هنگامی که حادثه‌ای رخ می‌داد به صورت ضربتی وارد عمل شده، مشکلات را تا حدی رفع می‌کردند و مجددا پرونده بحران بسته می‌شد تا بحران بعدی. به اینصورت دولت‌های قبلی به مقوله پیشگیری وارد نمی‌شدند.
نجار خطاب به نامزد‌های چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری گفت: خواهش ما این است که ان‌شاءالله هر کسی که توانست در این انتخابات اعتماد مردم را جلب کرده و رای بیاورد، عنایت ویژه‌ای به مسئله مدیریت بحران مخصوصا از جنبه پیشگیری داشته باشد.
تمام ارکان دولت در مدیریت بحران نقش دارند
وی با بیان اینکه در زمینه مدیریت بحران همه دستگاه‌ها و ارکان دولت به نوعی دخیل هستند؛ افزود: در زمینه آمادگی، پیشگیری و مقابله با بحران‌ها تقریبا همه دستگاه‌ها درگیر هستند و این مسئله یک موضوع همگانی است که با جان افراد سروکار دارد. اگر جلسات شورای عالی مدیریت بحران کشور به صورت مستمر برگزار شود و بر عملکرد دستگاه‌ها نظارت صورت گیرد؛ قطعا این امور در کاهش خسارات جانی و مالی در بحران‌ها نقش موثری خواهند داشت.
نجار با اشاره به اهمیت پیشگیری در مدیریت بحران گفت: تنها در تهران سه گسل خطرناک شمال، ری و مشاء را داریم که فعال هستند. در بررسی‌های مشخص شد که حدود ۱۲ هزار پلاک فعال روی این خط زلزله قرار گرفته‌اند که در صورت هرگونه فعالیتی از سوی این گسل‌ها، فجایع بزرگی رخ می‌دهد. یکی از اقدامات در حوزه پیشگیری می‌تواند این مسئله باشد که اولا در این مناطق ساختمان سازی صورت نگیرد دوما ساخت این خانه‌ها از نظر مقاوم سازی مورد بررسی قرار گیرد و در صورت نیاز اصلاحات لازم انجام شود. همچنین درباره سیل می‌توان گفت رودخانه‌های بسیاری در کشور وجود دارد که سال‌هاست لایروبی نشده‌اند. همچنین پل‌هایی که روی رودخانه‌ها ساخته شده‌اند گا‌ها اصولی نیستند و اگر میزان بارش‌ها افزایش یابد، قطعا این پل‌ها نیز خراب می‌شوند.
روند مقاوم سازی خانه‌های روستایی در دولت بعدی تسریع شود
وی با اشاره به مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی افزود: درحال حاضر سالیانه حدود ۲۰۰ هزار واحد مسکونی با مشارکت مردم و با ارائه تسهیلات از سوی دولت در کشور مورد مقاوم‌سازی قرار می‌گیرد که این اقدام بسیار خوب است، اما سرعت این عمل باید بالاتر برود و به سالانه ۵۰۰ هزار واحد مقاوم سازی شده افزایش یابد تا به این روش در عرض چهار سال بیش از دو میلیون خانه روستایی مقاوم شوند.
رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: همچنین شاهد هستیم در برخی نقاط کشور، در بستر رودخانه‌ها ساختمان‌سازی صورت گرفته که این خانه‌ها نیز باید تخریب شده و در محل امن دیگری مجددا ساخته شوند؛ بنابراین روش‌های پیشگیری در بحران‌ها بسیار زیاد است و با این اقدامات می‌توان از خسارات فاجعه بار مالی و جانی کاست و رئیس جمهور باید در این موارد برنامه داشته باشد.
تاب آوری در اولویت نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری باشد
فاطمه فلاحتی، مدیر گروه مخاطرات هیدرولوژیکی و عضو هیأت علمی پژوهشکده سوانح طبیعی نیز با اشاره به اهمیت آب در کشور ما گفت: در کشور ما آبادانی در کنار آب، پایه اساس زندگی بشری است و به همین دلیل شهرها، روستا‌ها و به طور کلی سکونت‌گاه‌ها در کنار رودخانه‌ها و مسیل‌ها گسترش یافته‌اند ولی امروزه باید به این مسئله توجه کرد که مولفه‌های توسعه و هر آن چیزی که به برنامه‌ریزی و اقدامات اجرایی مربوط است باید با رویکرد کاهش خطر و افزایش تاب آوری ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... انجام گیرد.
وی افزود: از آنجایی که طبیعت رفتار قبلی خود را تکرار می‌کند ما باید باید بر مبنای تحلیل خطرپذیری، مدیریت خطرپذیری سیلاب داشته باشیم. به این معنا که ما در کنار آب‌ها زندگی می‌کنیم و طبیعت نیز کار خود را می‌کند و ممکن است سیل رخ دهد پس باید بر این اساس برنامه‌های مختلف خود را اجرایی کنیم. در مجموع باید تحلیل و ارزیابی قبل، حین و بعد بحران‌ها صورت گیرد تا میزان خسارات کاهش یابد.
به مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی توجه شود
فلاحتی با اشاره به تغییرات اقلیمی گفت: باید مسئله تغییرات اقلیمی را در هر مسئله‌ای مدنظر قرار داد، زیرا این مسئله بر روی همه مخاطرات از جمله سیل تاثیر زیادی دارد؛ بنابراین هنگام برنامه‌ریزی‌ها و انجام اقدامات موثر باید به این مسئله نیز توجه کرد تا برنامه‌ها اثربخش باشند.
وی افزود: آب در مسیر خود و در خانه خود گذر می‌کند و این ما انسان‌ها ستیم که در کنار این آب‌ها در حال زندگی هستیم پس باید مراقب همه اقدامات خود باشیم. امیدوارم مسئله کاهش خطر و افزایش تاب‌آوری مد نظر تمام نامزد‌های انتخاباتی در برنامه‌های انتخاباتی‌شان باشد.
تاکنون در برنامه‌های ارائه شده از سوی شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری که بناست در روز جمعه هشتم تیرماه برگزار شود، اشاره به برنامه و دیدگاه آنان درباره حوادث و بحران‌های طبیعی نظیر سیل، زلزله و ... نشده است. باید دید که هرکدام از این افراد در فرصت باقی‌مانده از مهلت تبلیغات به این موضوعات نیز خواهند پرداخت یا خیر.
