جزئیات دوازده پرتاب ماهواره در دولت سیزدهم

سند ۱۰ ساله فضایی (۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰) در آخرین جلسه شورای عالی فضایی، مصوب شد و بر اساس آن هدف‌گذاری کشور در حوزه صنعت فضایی تبدیل‌شدن به یکی از کشور‌های صادرکننده خدمات صنعت فضایی است.

این سند راه را در بازه‌های زمانی یک‌ساله، دوساله تا افق ۱۰‌ساله در حوزه‌های ساخت ماهواره، زیرساخت‌های فضایی، توسعه فناوری فضایی، پایگاه فضایی تا ماهواره در لایه‌های مختلف مشخص کرده است. تقسیم کار ملی از دیگر جنبه‌های این سند است و مقرر شده از تکرار اجرای پروژه‌ها و تحقیقات و موازی‌کاری جلوگیری شود.

سرآمدی در توسعه فناوری فضایی بومی در منطقه و افزایش بهره‌مندی شهروندان، کسب‌وکار‌ها و دولت از خدمات و فناوری‌های فضا پایه به عنوان جزء جدایی‌ناپذیری از فعالیت‌های روزمره چشم‌انداز این سند تعریف شده و ماموریت‌هایی برای صنعت فضایی تعیین کرده است.

امروز دوازدهمین پرتاب فضایی در دولت سیزدهم است. جدول یازده پرتاب گذشته در این دولت به شرح زیر است:

پروژه ماهواره پارس- ۱، با هدف طراحی، ساخت و بهره‌برداری در مدار یک ماهواره سنجشی با رویکرد کاربردی در دستور کار پژوهشگاه فضایی قرار گرفت.

ماهواره پارس ۱ با تصویربرداری در ۶ طیف و با قدرت تفکیک حداقل ۱۵ متر و ارسال تصاویر به ایستگاه‌های زمینی، مجموعه‌ای از داده‌های سنجش از دور را تامین خواهد کرد که در زمینه‌های مختلف از جمله مانیتورینگ اراضی، جنگل‌ها، آب‌ها و بررسی معادن و خطوط انتقال انرژی کاربرد‌های فراوانی خواهد داشت.

این ماهواره با وزن کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم جزء کلاس ماهواره‌های تصویربرداری و سنجشی است و قابلیت تصویربرداری از ۹۵ درصد اراضی ایران را دارد. تهیه نقشه با مقیاس ۱.۲۰۰۰۰۰ در زمینه آب کره و تهیه نقشه با مقیاس ۱.۱۰۰۰۰۰ در زمینه‌های زیست کره و انسان کره از اهداف این ماهواره به شمار می‌رود.

در اهداف ثانویه پارس-۱ مواردی، چون برداشتن نخستین گام از مسیر راه طراحی ابرسامانه ماهواره سنجشی عملیاتی بومی، افزایش سطح فناوری ساخت سیستم‌های ماهواره‌های سنجشی در داخل کشور، توسعه و استفاده از داده‌های سنجشی در بین نهاد‌ها و دستگاه‌های مختلف و توسعه بازار داده‌های سنجشی در کشور تعریف شده است.

پارس ۱ به منظور ارسال تصاویر به زمین از فرستنده در طیف مخابراتی X با نرخ Mbps استفاده می‌کند. استفاده از لینک باند X با سرعت مذکور برای نخستین بار در این ماهواره استفاده شده است که گامی موفق برای ماهواره‌های بعدی برای افزایش سرعت ارسال دیتا از ماهواره به زمین است. دریافت تصاویر ماهواره در دو ایستگاه زمینی امکان‌پذیر است.

این ماهواره دارای زیر سیستم "پیشرانش گاز سرد" است که کنترل مدار ماهواره توسط آن انجام می‌شود. پارس ۱ پس از ماهواره فجر دومین ماهواره است که در آن از پیشرانش گاز سرد استفاده شده است. زیرسیستم پیشرانتی دارای چهار تراستر یک نیوتنی است که در صفحه زیرین ماهواره مونتاژ شده است.

بخش زمینی پروژه ماهواره پارس ۱ شامل ایستگاه‌های ارسال و دریافت تله‌کامند و تله‌متری در باند‌های UHF/VHF و S است. برای دریافت تصاویر اخذ شده توسط محموله‌های تصویربرداری ماهواره از ایستگاه باند X واقع در سایت چرمشهر وابسته به سازمان جغرافیایی نیرو‌های مسلح و به صورت پشتیبان از ایستگاه اخذ باند X ماهدشت استفاده می‌شود. همچنین این پروژه دارای حداقل ۵ ایستگاه فرستنده مربوط به زیرسیستم تعیین موقعیت رادیویی در باند S است.

این ماهواره دومین پرتاب خارجی کشور به شمار می‌رود. پیش از این ماهواره خیام از پایگاه قزاقستان پرتاب شد.

ماهواره خیام، یک ماهواره سنجش از دور است که به سفارش سازمان فضایی ایران توسط یک شرکت روسی ساخته شده‌است و در ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ توسط موشک روسی سایوز از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان به مدار نزدیک زمین ارسال شد. عملیات کنترل ماهواره در ایران و در مرکز کنترل فضایی سازمان فضایی ایران در ماهدشت کرج انجام می‌شود.