روز دوشنبه ۱۶ بهمن ماه حسین امیرعبداللهیان در تهران میزبان «علی الصادق علی» همتای سودانی خود بود. سفری که بعد از قطعی روابط ایران و سودان در سال ۱۳۹۴ و بعد از گذشت هشت سال برای نخستین بار در این سطح صورت گرفت.
سودان در پی حمله به سفارت عربستان در تهران و سرکنسولگری این کشور در مشهد در دی ماه ۱۳۹۴ که به قطع روابط یک طرفه عربستان با ایران منجر شد، در تبعیت از عربستان اقدام به قطع روابط دیپلماتیک با ایران کرد. در نهایت و در پی دیدار دو وزیر خارجه ایران و سودان در تیر ماه سالجاری در باکو، مقرر شد روابط از سر گرفته شود. توافقی که در ۱۷ مهر ماه سالجاری به صدور بیانیه‌ای مشترک از سوی دو طرف انجامید و اعلام شد که ایران و سودان روابط دیپلماتیک خود را از سر می‌گیرند.
در بیانیه آمده بود: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری سودان، متعاقب تماس‌های صورت گرفته بین مقامات عالی دو طرف در ماههای اخیر، تصمیم گرفتند در راستای خدمت به منافع دو کشور، روابط دیپلماتیک خود را از سربگیرند. براساس این بیانیه، دو دولت توافق کردند روابط دوستانه فیمابین را بر اساس احترام متقابل به حاکمیت، برابری، منافع مشترک و همزیستی مسالمت‌آمیز توسعه دهند. دو طرف همچنین توافق کردند همکاری خود را در زمینه‌های مختلفی که می‌تواند منافع ملت‌های دو کشور را محقق کند و امنیت و ثبات منطقه را تامین کند، گسترش دهند. دو طرف توافق کردند اقدامات لازم را برای گشایش سفارتخانه‌های دو کشور در آینده نزدیک، انجام داده و هماهنگی‌های لازم را برای تبادل هیأت‌های رسمی برای بررسی راه‌های گسترش همکاری بین دو کشور انجام دهند.
ناصر کنعانی دهم مهر ماه و قبل از صدور این بیانیه در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری فارس درباره از سرگیری روابط با سودان عنوان کرده بود: ایران علاقه‌مند به از سرگیری روابط با سودان است و از سوی طرف مقابل هم دیدگاه‌ها و مواضع مثبتی را در این خصوص شاهدیم. ابتکارهای مثبتی در این زمینه شکل گرفته و امیدوارم در بازه زمانی نزدیکی نتایج این ابتکار عمل‌ها و اراده سیاسی مشترک را در از سرگیری روابط دو کشور شاهد باشیم. نگاه ما به این روند مثبت است و در ارتباط با سودان در آینده خوشبین هستیم. (اینجا بخوانید)
* نخستین دیدار وزرای خارجه در باکو
۱۵ تیرماه سالجاری و در حاشیه نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان، حسین امیرعبداللهیان و «علی الصادق علی» روسای دستگاه‌های دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و سودان برای نخستین بار بعد از قطعی روابط با یکدیگر دیدار کردند. امیرعبداللهیان نیز در توئیتی در این باره نوشت: نحوه از سرگیری قریب‌الوقوع مناسبات دیپلماتیک سودان و ایران را بررسی کردیم و در جریان آخرین تحولات داخلی این کشور قرار گرفتم.
در این مدت شاهد همکاری سودان برای بازگرداندن اتباع ایرانی در این کشور بودیم. پس از ناآرامی‌ها و درگیری‌های اخیر در سودان، ایران اقدام به خارج کردن ۶۵ تبعه ایرانی از سودان کرد. این افراد اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ پس از هماهنگی‌های لازم از خارطوم به پورت سودان و از آنجا به بندر جده منتقل شدند و بعد از آن هم به کشور بازگشتند. در همین ارتباط ناصر کنعانی نهم اردیبهشت ماه از همکاری موثر عربستان و مساعدت دولت سودان تقدیر و تشکر کرد.
ایران از ابتدای درگیری‌ها در سودان بین شبه نظامیان «پشتیبانی سریع» و ارتش این کشور ضمن ابراز نگرانی از این وقایع، بر خویشتنداری و توسل به گفت‌وگو از سوی طرف‌های درگیر تأکید کرده و از طرفین خواسته بود که به اختلافات داخلی پایان داده و از شرایط نگران کننده کنونی با گفت‌وگو و آرامش عبور کنند.
ناصر کنعانی ۱۹ تیر ماه و بعد از دیدار امیرعبداللهیان و همتای سودانی در باکو عنوان کرده بود: می‌توانیم خوشبین باشیم در آینده شاهد تحولات مثبتی در روابط دو کشور باشیم. دیدار وزرای خارجه دو کشور نتیجه تحرکات دیپلماتیک دو طرف در ماههای گذشته بود. نتیجه این اقدامات دیپلماتیک را در نشست باکو دیدیم که به دیدار وزرای خارجه منتهی شد. گفت‌وگوهای بسیار مثبتی صورت گرفت. سودان به عنوان کشور مهم عربی و اسلامی برای ما حائز اهمیت است و دو کشور همواره روابط سازنده و بسیار خوبی داشتند. طرف سودانی تمایل خود را برای بازگرداندن روابط به مسیر طبیعی و ازسرگیری روابط رسمی اعلام کرد که مورد استقبال گرم و جدی طرف ایرانی قرار گرفت.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین گفت: نسبت به آنچه در داخل سودان می‌گذرد، نگران هستیم و تحولات داخلی این کشور را با نگرانی دنبال می‌کنیم و متاسف هستیم که مردم مسلمان سودان شرایط امنیتی و اقتصادی و روزمره سختی را در حال تجربه کردن هستند و امیدواریم بزودی شاهد بازگشت ثبات و آرامش در سودان باشیم. امیدواریم در آینده نزدیک با از سرگیری روابط رسمی، شاهد تقویت روابط و برداشتن گام‌های جدید در راستای ارتقای سطح همکاری‌ها در سطح مورد انتظار دو کشور باشیم. از سرگیری روابط دو کشور به نفع منطقه و جهان اسلام خواهد بود.
* دیدار رئیسی و عبدالفتاح برهان در ریاض
۲۰ آبان ماه ۱۴۰۲ نیز آیت‌الله رئیسی و «عبدالفتاح برهان» رئیس شورای حکومتی سودان در حاشیه نشست مشترک سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض دیدار و گفت‌وگو کردند. رئیسی در این دیدار آمادگی ایران را برای تبادل هیأت‌های دیپلماتیک و گسترش روابط در عرصه‌های مختلف با سودان اعلام کرد. «عبدالفتاح برهان» رئیس شورای حکومتی سودان نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از فرصت دیدار با رئیسی، اظهار داشت: ما از جمهوری اسلامی ایران چیزی جز خیر و خوبی ندیدیم و مشتاق بازسازی و از سرگیری روابط هستیم.
حدود دو ماه و نیم بعد هم در ۳۰ دی ماه سالجاری وزیر خارجه سودان در حاشیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد در اوگاندا با محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور دیدار و ضمن ابراز ناخرسندی از قطع روابط دیپلماتیک سودان با ایران به دلیل فشارهای خارجی، از آمادگی این کشور برای ازسرگیری روابط سیاسی خبر داد.
* حضور علی الصادق علی در تهران
و بالاخره سفر وزیر خارجه سودان به تهران و میزبانی امیرعبداللهیان از او در محل وزارت امور خارجه در ۱۶ بهمن ماه سالجاری.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه قبل از انجام این دیدار در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره سفر وزیر خارجه سودان به تهران با بیان اینکه ما و سودان از سال‌های دور روابط نزدیک و سازنده‌ای را داشتیم،گفت: متاسفانه دولت قبلی سودان بر اساس دلایل و اظهارات واهی و بدون اینکه مشکلی حقیقی در روابط دو کشور باشد روابط با ایران را به صورت یکجانبه قطع کرده بود. با اقدامات و تحرکات دیپلماتیک بین دو کشور اعلامیه از سرگیری روابط در مهر ماه سالجاری صادر و دو کشور در حال زمینه سازی و انجام مقدمات لازم برای بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و خارطوم هستند و این سفر در چارچوب تقویت و تداوم هماهنگی‌های اولیه برای بازگشت روابط دو کشور در مسیر طبیعی خودش و از سرگیری فعالیت‌های سفارتخانه‌های دو کشور انجام می‌شود.
کنعانی بیان کرد: متاسفانه شاهد جنگ داخلی و درگیری‌های داخلی در سودان هستیم. سیاست همیشگی ایران کمک به ثبات و امنیت بوده و بر ضرورت توقف درگیری و عدم مداخله خارجی و گفت‌وگوهای سودانی - سودانی برای پایان دادن به درگیری‌ها تأکید داریم و امیدواریم این سفر زمینه ساز شکل گیری فضای رو به جلو در روابط باشد.
* گشایش صفحه جدیدی از تحکیم روابط
امیرعبداللهیان هم در این دیدار با تأکید بر گشایش صفحه جدیدی از تحکیم و توسعه روابط ایران و سودان به توافقات و نکات مهم مطرح شده در دیدار روسای جمهور دو کشور در حاشیه نشست مشترک سران سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض اشاره کرد و افزود: حضور هیأت سودان در تهران نشانگر اراده جدی مقامات عالیرتبه سودان برای تحکیم و توسعه روابط است و اراده و تصمیم قاطع جمهوری اسلامی ایران نیز حمایت از تقویت همکاری و توسعه روابط با سودان است.
وی بازگشایی سفارتخانه‌ها و از سرگیری فعالیت سفرا در دو کشور را برای پیگیری توسعه همکاری‌های فیمابین مهم خواند و ابراز امیدواری کرد که با استقرار و پیگیری سفرای دو کشور بتوان همکاری‌های فیمابین را افزایش داد.
علی الصادق علی وزیر امور خارجه سودان هم ضمن ابراز خرسندی از سفر به ایران، به سابقه روابط تاریخی دو کشور اشاره کرد و با ابراز تاسف از قطع روابط و ایجاد وقفه در روند روابط بین دو کشور و ملت مسلمان، بر اراده و اهتمام جدی کشورش برای تحکیم و توسعه روابط در عرصه‌های مختلف تأکید و ابراز امیدواری کرد با از سرگیری فعالیت سفرای دو کشور شاهد توسعه و گسترش بیش از پیش روابط و پیگیری توافقات فیمابین باشیم.
وی گزارشی هم از روند تحولات داخلی در سودان ارائه کرد و با اشاره به توطئه‌های رژیم صهیونیستی برای تداوم جنگ و بحران داخلی در سودان، بر موضع اصولی دولت و مردم کشورش در حمایت از آرمان مقدس فلسطین و محکومیت تجاوزات و جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین به خصوص در غزه تأکید کرد.
* دیدار با رئیسی
این دیپلمات عالیرتبه سودانی همچنین در این سفر با آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور دیدار و گفت‌وگو کرد.
رئیس جمهور در این دیدار با اشاره به حمایت جمهوری اسلامی ایران از استقرار دولت قوی در سودان و تمامیت ارضی آن کشور، از درخواست سودان برای احیای روابط ایران و سودان استقبال کرد و آن را زمینه‌ساز جبران فرصت‌های از دست رفته و خلق فرصت‌های جدید دانست.
وی تبادل سفرا و بازگشایی سفارتخانه‌ها در تهران و خارطوم را زمینه مناسبی برای احیا و توسعه روابط دو کشور برشمرد.
«علی الصادق علی» هم در این دیدار بر آمادگی کشورش برای احیای روابط سیاسی و دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد و ضمن تقدیر از حمایت‌های سیاسی ایران از ملت سودان در مجامع و محافل بین‌المللی، بر علاقه‌مندی کشورش برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران تأکید و آمادگی سودان را برای افزایش همکاری‌های اقتصادی و تجاری با ایران اعلام کرد.
