شاید ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ کمتر کسی حتی در تصور خود به تأثیرگذاری رخداد آن روز در چهل‌وچند سال آینده ایران اسلامی می‌اندیشید، اما واقعیت اینگونه رقم خورد و دفاعی که به دلایل مختلفی مقدس بود، منشأ تحولات بزرگی در کشور شد. به یاد آن روزگار که رزمندگان در زمین، دریا و هوا، با هر آنچه در اختیار داشتند به دفاع از دین و سرزمین خود اقدام کردند و هرآنچه می‌شد با اتکا به توان خود به دست آورند را هم به کار گرفتند. هر ساله رژه نیرو‌های مسلح در سرتاسر کشور از سوی نیرو‌های پیاده و تجهیزات مختلف برگزار می‌شود. در این گزارش مروری بر مهم‌ترین تجهیزات حاضر در رژه کشور خصوصاً تهران و بندرعباس داریم.
«پهپادها» پررنگ‌تر از همیشه
امروزه کلمه پهپاد که خردواژه (مخفف) عبارت پرنده هدایت‌پذیر از دور یا درون است، به گوش بسیاری از مردم رسیده. این وسیله که در ایران قدمت آن به اواسط دوران جنگ تحمیلی می‌رسد، بعد از نمونه‌های بسیار ابتدایی و با کاربرد‌های محدود، اما ارزشمند در دوران دفاع مقدس در دهه ۱۳۷۰ وارد مرحله طراحی‌های حرفه‌ای و تولید انبوه با قابلیت اطمینان کافی شد. در ادامه تنوع مأموریتی، طراحی نمونه‌های سنگین‌تر و بزرگ‌تر و نیز نمونه‌های رزمی با تنوع پیشران در دستور کار متخصصان کشور قرار گرفت. در رژه ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ انواع پهپاد‌های کمان ۲۲، ابابیل ۵، مهاجر ۶، صادق و مهاجر ۴ و ۲ و یسیر و ابابیل ۴، هما، معراج‌ها، شاهد ۱۳۶، آرش، امین و باور ۵ در تهران در معرض دید قرار گرفت.
در این بین کمان ۲۲، ابابیل ۵ و مهاجر ۶ نمونه‌های شناسایی و رزمی هستند که قابلیت حمل بمب، موشک و مداومت پروازی از ۱۰ تا ۲۴ ساعت دارند. ابابیل ۴ هم در سال‌های اخیر با موشک سبک، اما پیشرفته الماس تجهیز شده است. هما پهپادی با قابلیت نشست و برخاست عمودی بوده که برای پرواز پیمایشی از موتور دیگری استفاده می‌کند. شاهد ۱۳۶ که امروزه شهرتی جهانی دارد، برای اولین بار در رژه حاضر شد و در داخل پرتابگر خشابی پنج فروندی از مقابل جایگاه عبور کرد. پهپاد‌های انهدامی (انتحاری) آرش با برد بیش از هزارکیلومتر و امین و باور ۵ با برد‌های کمتر هم در خدمت نیرو‌های ارتش در رژه حاضر شدند. نیروی زمینی سپاه هم انواع پهپاد‌های معراج با مأموریت‌های شناسایی و انهدامی را به نمایش گذاشت.
پدافند هوایی، بالنده و سربلند
سامانه‌های ۹ دی و سوم‌خرداد مجهز به محفظه پرتاب (کنیستر)، طبس و دزفول از نیروی هوافضای سپاه و تلاش، زوبین، مجید و رادار‌های کاوش، شهید جلیلوند، کاشف ۹۹ و ناصر ۴۰ از نیروی پدافند هوایی ارتش و نیز سامانه‌های مجید روی خودروی راهکنشی (تاکتیکی) ارس ۲ در خدمت نیروی زمینی ارتش در رژه حاضر بودند. سامانه سوم‌خرداد که به شکارچی کرکس هم مشهور است و انهدام پهپاد ارتفاع بالای گلوبال هاوک امریکایی را در کارنامه دارد، امسال در یک شکل ظاهری جدید ظاهر شد. سال گذشته این سامانه با موشک جدید معروف به طائر ۳ با برد ۲۰۰ کیلومتر از سطح سامانه‌های برد متوسط فراتر رفت و به دسته برد بلند‌ها پیوست. امسال این سامانه مجهز به شش محفظه پرتاب دیده شد که در قیاس با نصب سه تیر موشک روی نمونه‌های قبلی سوم خرداد، رشدی ۱۰۰ درصدی را نشان می‌دهد. استفاده از محفظه پرتاب سبب در امان ماندن موشک از تغییرات آب و هوایی و آسیب‌های محیطی مختلف و همچنین نزدیک ماندن عملکرد موتور موشک در زمان شروع احتراق به اعداد و ارقام طراحی‌شده می‌شود.
دستان بلند و مشت خردکننده موشکی
در حوزه موشک‌های سطح‌به‌سطح بالستیک انواع سامانه‌های موشکی فتاح، خیبرشکن، دزفول، حاج قاسم، خرمشهر ۴، عماد، سجیل، قدر، فتح ۳۶۰ (برد ۱۸۰) در تهران و سامانه‌های زهیر (رعد ۵۰۰) و هرمز ۱ و خلیج‌فارس در بندرعباس دیده شدند. فتاح همان موشک راهبردی با سرعت ابرصوت (هایپرسونیک) است که چند ماه پیش رونمایی شد. این موشک سوخت جامد با وجود ابعادی نزدیک به موشک‌های راهکنشی (تاکتیکی) به واسطه برخورداری از پیشران در سرجنگی، عملاً موشکی دومرحله‌ای با برد هزارو ۴۰۰ کیلومتر محسوب شده که به سرعت‌های بسیار بالا در خارج و داخل جو می‌رسد و به واسط مجهزبودن به خروجی موتور متحرک امکان مانوردهی در خارج و داخل جو را هم دارد که به آن قابلیت فرار از سامانه‌های ضدموشکی دشمن مانند تاد و اِرو و پاتریوت را می‌دهد.
موشک خرمشهر ۴ هم به عنوان نسل جدید این موشک سوخت مایع، به دقت نقطه‌زنی رسیده و با طراحی ویژه صورت گرفته در سرجنگی آن در مرحله ورود به جو نیاز به هرگونه فعالیت الکترونیکی ندارد و عملاً در برابر جنگ الکترونیک دشمن مقاوم است. در این موشک تمامی خطا‌ها در مرحله حضور در خارج از جو غلیظ در ارتفاع بالا با موتور‌های کوچک نصب‌شده در پشت سرجنگی برطرف می‌شود. موشک حاج قاسم هم نمونه‌ای سوخت جامد با دقت نقطه‌زنی مشابه نسل ذوالفقار است که همراه خرمشهر ۴ در ۳۱ مرداد سال جاری به نیروی هوافضای سپاه تحویل داده شد.
کروز‌های جدید
علاوه بر موشک‌های هواپرتاب ضدکشتی کروز قائم و قادر در اختیار نیروی هوایی ارتش، موشک کروز جدید پاوه هم در اختیار نیروی هوافضای سپاه دیده شد. معرفی این موشک چند ماه پیش از سوی فرمانده نیروی هوافضای سپاه در رسانه ملی صورت گرفته بود. پاوه با برد بیش از هزارو ۶۰۰ کیلومتر دارای مأموریت انهدام اهداف زمینی بوده و از موتور توربوجت نصب‌شده در بیرون بدنه استفاده می‌کند. همچنین پرتابگر‌های ساحلی موشک ضدکشتی در رژه استان‌های شمالی کشور هم برای اولین بار دیده شد. بر اساس شکل ظاهری به نظر می‌رسد این پرتابگر مربوط به موشک‌های نصر با برد ۳۵ کیلومتر یا نصیر با برد ۹۰ کیلومتر باشد.
شناور‌های رزمی
در جنوب کشور و در بندرعباس که نقطه ثقل دفاعی کشور در مجاورت تنگه راهبردی هرمز محسوب می‌شود، تجهیزات نیرو‌های دریایی ارتش و سپاه هم از نواحی نزدیک به ساحل عبور کردند تا در رژه شرکت کنند. شناور جدید شهید سلیمانی که سال گذشته اولین فروند آن به نیروی دریایی سپاه الحاق شده بود با رادار جدیدی که احتمالاً مربوط به سامانه پدافند هوایی نواب است، دیده شد. طبق وعده فرمانده نیروی دریایی سپاه قرار است حداقل دو فروند دیگر از این شناور رزمی چندمنظوره در سال جاری به این نیرو ملحق شود. شناور‌های رزمی از رده قدر و شناور شهید دارا هم در رژه دیده شدند. در بین شناور‌های نیروی دریایی ارتش ناو رزمی الوند تعداد موشک‌های ضدکشتی‌اش به هشت تیر افزایش یافته است، انواع شناور‌های موشک‌انداز رده پیکان نیز حاضر بودند. قایق‌های تندرو با مأموریت‌های مختلف امسال علاوه بر بندرعباس در گیلان و مازندران هم دیده شدند. شناور‌های تندرو سپاه علاوه بر عبور از سرعت ۹۰ نات به موشک‌هایی با برد بیش از ۱۵۰ کیلومتر هم مجهز شده‌اند.
اژدر‌ها و زیردریایی‌های بدون‌سرنشین
علاوه بر زیردریایی‌های سرنشین‌دار مانند غدیر در رژه امسال در بندرعباس، نیروی دریایی سپاه شناور بدون‌سرنشین خود با نام نذیر را هم به نمایش درآورد. قبلاً نمونه‌های کوچک‌تری از این وسایل در اختیار نیروی دریایی سپاه دیده شده بود. انواع اژدر‌های الکتریکی، اژدر اکسیژنی، اژدر‌های کالیبر ۳۲۴ و ۵۳۳ میلیمتری و انواع مین‌های دریایی صدف، انفطار و کوسه هم در بین تجهیزات نیرو‌های مسلح در بندرعباس دیده شد.
